Sûfîlerin ibadetlerle ilgili ahkâm ayetlerine yaklaşımı
The sufis' approach to the verses related to worshi̇p
- Tez No: 757068
- Danışmanlar: PROF. DR. NASİ ASLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 344
Özet
Temel İslamî bilimlerde asıl kaynak olması hasebiyle Kur'an'ın tartışılmaz bir yeri vardır. İtikadî, fıkhî ve ahlâkî hükümler ona dayandırılır. Bundan dolayı onu sağlıklı bir şekilde anlamanın önemi çok açıktır. İlk dönemden itibaren müslümanlar ayetleri anlama çabası içerisine girmişler ve bu konuda bazı metotlar geliştirmişlerdir. Tefsirde öncelikle rivayet ve dirayet metodu daha çok ön plana çıkmıştır. Rivayet metoduna göre ayetler daha ziyade rivayetlere ağırlık verilerek açıklanmıştır. Daha ilk dönemlerde ahkâm ayetlerinin fıkhî yorumları için bir metot geliştirilmiş ve ahkâm tefsirleri yazılmaya başlanmıştır. Yine erken dönemden itibaren sûfîler, ayetleri kendi mânevî tecrübelerine, kalplerine doğan manalara ve nail olduklarını beyan ettikleri bazı ilhamlara göre yorumlamışlardır. Böylece işârî tefsir metodu ortaya çıkmıştır. Bu iki anlama biçimi dirayet metodunun içerisinde değerlendirilebilir. Böyle yaparak farklı anlama biçimlerine sahip âlimler kendi anlayışlarına göre usuller geliştirmiş oldular. Sûfîlerin daha çok ilgilendikleri alan olan ahlâk ve kalbin amelleri ile alakalı ayetleri kendi mânevî tecrübelerine göre yorumlamaları normal karşılanabilir. Ancak hüküm bildiren ahkâm ayetleri hakkında yapmış oldukları te'viller konusunda farklı görüşler ortaya konulabilir. Bu tezde sûfîlerin ahkâm ayetleri hakkında yapmış oldukları ve merak edilen bu yorumlar önemli ölçüde ortaya konuldu. Bu yapılan çalışma ile sûfîlerin zâhir ilmi olarak kabul ettikleri fıkıh ilmine yaklaşımları ve yaptıkları yorumlar belirginleştirildi. Çünkü açıklanan bu durum, disiplinler arası etkileşimi göstermesi açısından önem arz etmektedir. Bu tez çalışması giriş ve beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde konunun önemi, amacı, yöntemi ve sınırlılıkları belirtilerek bu alanda yapılmış az sayıdaki çalışmalara değinildi. Birinci bölümde bazı fıkıh tariflerine değinilip sûfîlerin fıkha bakış açıları özetlendi. Son dönemlerde gündeme getirilip tartışılan hukuk ahlâk ilişkisi de önem arzettiği için bu konuya da değinildi. Daha sonra şeriat-hakikat, zâhir-bâtın gibi tartışmalı konular üzerinde duruldu. Genel olarak âlimlerin özel olarak da sûfîlerin bilgi edinme yolları belirtildi. Ek olarak sûfîlere yöneltilen bazı tenkitlere yer verildi. Ayrıca tasavvufun tarifi, amacı ve insana bakışı incelendi. Bununla birlikte meselenin nirengi noktası diyebileceğimiz te'vil ve çeşitleri konusu açıklanarak sûfîlerin ayetler hakkında yaptıkları yorumlara te'vil denip denilemeyeceği konusu incelendi. İkinci bölümde fıkıh kitaplarının ilk konuları olan abdest çeşitleri, mutlak su, kadınların özel halleri, namazın şartları ve rükünleri, namaz çeşitleri ve fıkıh kitaplarında çok da değinilmeyen huşû konusu açıklandı. Üçüncü bölümde sûfîlerin zekât, öşür ve ilgili meselelere yaklaşımı zikredildi. Dördüncü bölümde sûfîlerin oruç ve itikâf hakkında yaptıkları yorumlara değinildi. Son bölümde ise hac ve kurban meseleleri sûfî bakış açısına göre anlatılarak tez sonlandırıldı. Bu çalışmada konu ibadetler hakkındaki ahkâm ayetleriyle sınırlandırıldığı için bu konunu dışına çıkılmamıştır.
Özet (Çeviri)
Being the primary source for Basic Islamic Sciences, the Qur'an is an indispensable to research in the subject. Aqidah, Fiqh and Akhlaq depend on the writings of the Qur'an. So, understanding the edicts and comprehending the meanings behind it is necessary to make righteous decisions. From the inception of Islam, Muslim followers tried to make sense of the Ayah and came up with methodologies in their endeavour. In the Tafsir school, riwayat and diraya are more prominent. While in the Riwayat school, the Ayah are explained through personal riwayats. In such methods, the Fiqh explanations of Ahkam Ayahs were formulated. Also in the inception phase, the Sufi schools based their conclusions on their daily lives, their own experiences, and inspirations they acclaimed through meditation. Thus, the Ramzi tafsir was conceived. The exegesis can also be viewed as an extension of the diraya. Through the various methods aforementioned, several scholars with unique world views and philosophies developed different ways to understand the Qur'an. Sufi scholars explained more of the Akhlaq and Amal Ayahs based on their own interpersonal lives. Although their reasonings upon the Ahkam Ayah are considered debatable by other interpretations. In the thesis, Investigation was done on these questionable ideas to either prove their validity or to make the claims more concise. And expand on the Sufi zaher accepted science (ilm), the Fiqh science to make their comments clearer. Through such explanations, the thesis aims to produce an inter-disciplinary base to further interaction between beliefs. This thesis comprises of an introduction and five chapters. The introduction defines the importance, goal, procedure, and limitations to compare theses covering similar subject, which only number few. The first chapter summarises the Sufi approach to Fiqh and basic Fiqh teachings. Also in the first chapter, more recent and important developments in the Legality-Akhlaq relationship are mentioned. In that regard, Sharia-Haqiqa and Zaher-Baten dichotomies are discussed. The acquisition of knowledge for generally alims, specifically Sufi alims, is highlighted. Answers to criticism posed by other beliefs to the Sufi school are included alongside the history of Sufism, its independent goals, and its philosophies on humanity. At the end of the first chapter, the critical point being the clarification of debate points of the Sufi school and if their interpretations of the Ayah are validated. In the second chapter, basic subjects of most Fiqh books like; ablution, ablution-safe water, menstruation, types of salah, and khushu are thoroughly explained. In the third chapter, Sufi practices on zakat and tithe are displayed. The fourth chapter includes Sufi interpretations on fasting and i'tikaaf. And the fifth chapter concludes the thesis by describing the Sufi views on hajj and Eid al-Adha. The subject, being limited to only Ahkam Ayah that mention prayer, has not been further discussed.
Benzer Tezler
- Tasavvuf düşüncesinde ibadetlerin iç anlamı
The inner meaning of worships in Islamic mysticism thought
İDRİS TÜRK
Doktora
Türkçe
2009
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET DEMİRCİ
- Hadis Edebiyatında Kitâbü'z-zühd'ler (hicrî ilk beş asır)
Kitâb Al-Zuhd in Hadith Literature (first five centuries of hijri)
İSMET AKTÜRK
Doktora
Türkçe
2024
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET KARAPINAR
- Tasavvuf klasiklerinde oruç
Fasting in sufi classics
VEYSİ CENGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL AKKAYA
- İlk sufilerde riya kavramı, Muhasibi örnegi
Concept of riya on first sufis, e.g. Muhâsibî model
İHSAN MEMİŞBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinFatih ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİT MERT
- Kösec Ahmed Trabzonî'nin hayatı, eserleri ve tasavvuf anlayışı
Kosec Ahmed Tarbzoni's life, works and his sense of sufism
ÖNCEL DEMİRDAŞ