Hadis Edebiyatında Kitâbü'z-zühd'ler (hicrî ilk beş asır)
Kitâb Al-Zuhd in Hadith Literature (first five centuries of hijri)
- Tez No: 892482
- Danışmanlar: PROF. DR. FİKRET KARAPINAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 541
Özet
Kitâbü'z-zühd'ler, muhaddislerin merfu, mevkuf ve maktu hadisleri bâb başlıkları altında tasnif ederek oluşturdukları telif türlerinden biridir. Bu konu, Câmiʻ, Sünen türü kitaplarda bölüm olarak yer almıştır. Bazı müellifler, kitaplarına“zühd”yerine“rikâk”ismini vermeyi tercih etmişlerdir. Bu nedenle Kitâbü'r-rikâk'lar da çalışmanın kapsamına girmektedir. Ayrıca İbn Ebü'd-Dünyâ'nın her biri zühd konularından birine hasredilmiş 53 kitabı da kapsam dahilindedir. Bu muhtevayı yansıtması için çalışmamızın konusu“Hadis Edebiyatında Kitâbü'z-zühd'ler”olarak belirlenmiştir. Hicrî ilk beş asırdaki zühd kitapları bir doktora tezi için oldukça yeterli bir kapsama sahip olduğundan, ayrıca hicrî beşinci asır sonrasında kaleme alınan zühd kitaplarının genelde isnadları hazfedilerek telif edildiğinden çalışma Hicrî ilk beş asırla sınırlandırılmıştır. Birinci bölümde bu süre zarfında yaşamış ve eseri günümüze ulaşmış 22 müellif ve eseri tanıtılmıştır. Tezin amacı, Kitâbü'z-zühd müellifleri arasındaki ilişkiyi ve etkileşimi, eserlerin muhtevasını ortaya koyup muhaddislerin zühd anlayışını tespit etmektir. Birinci bölümde müellifler tanıtılırken teracim ve tabakat kitapları esas alınmıştır. Eserlerin tanıtımında başlıklar arası uyum, konu bütünlüğü, diğer kitaplardan farklı olan yönler, kendinden önceki eserle irtibat tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde muhteva analizini gerçekleştirebilmek için bütün kitaplardaki 845 konu başlığı zühdün Kur'an'dan şahitleri, zühd ve hikmet, zühdün temel kavramları, zühdün ahlakı, zühd ve ibâdât, zühdü ve ölüm başlıkları altında toplanmıştır. Konular işlenirken müelliflerin kullandıkları merfu hadisler merkeze alınmıştır. Konu, ilgili mevkuf, maktu ve peygamber kavilleriyle desteklenmiştir. Rivayetler birebir lafız olarak nakledilmemiş, muhtevaları yansıtılarak metin inşa edilmiştir. Zühd müelliflerinin pek çoğunda hoca-öğrenci ilişkisi bulunmaktadır. Kitapların muhtevaları yüksek oranda birbirleriyle uyumludur. İbn Ebü'd-Dünyâ ve Beyhakî diğer müelliflerden farklı olarak sûfîlerin sözlerine de yer vermişlerdir. Bu tutum, onların kitaplarına zenginlik katmıştır. İbn Ebü'd-Dünyâ, Zemmü'd-dünyâ kitabı yazmakla kalmayıp ayrıca bir de Islâhu'l-mâl kitabı kaleme alarak dünya ve servet ile ilgili konuları daha bütüncül bir şekilde ele almayı başarmıştır. Söz konusu bütüncül yaklaşım onun diğer kitaplarında da mevcuttur. Bu çalışmada, muhaddislerin zühd anlayışının sadece dünyadan yüz çevirmek olmadığı tespit edilmiştir. Muhaddislerin zühd anlayışı Kur'an-ı Kerîm'in muhtevasına uygundur. Zühd kitaplarının oldukça güçlü bir kavramsal alt yapısı bulunmaktadır. Zühd ile güzel ahlak arasında derin bir ilişki mevcuttur. Zühd, kişinin kendisini tamamen ibadete vermesi olarak görülmemelidir. Kişi, ibadetleri önemsemeli ve özünü kavramalıdır. İbadetlerde esas devamlılık ve samimiyettir. Zühdün temel sac ayaklarından birisi de ölüm ve ötesine olan inançtır. Bu inanç kişiye hayatını, düşünce yapısını, fiillerini ve sözlerini inandığı dine göre düzenleme bilinci sağlar.
Özet (Çeviri)
Kitāb al-zuhdh is one of the types of compilations that the muhaddithīs created by classifying the hadiths of meru', mawquf and maqtu' under the titles of bāb. This subject was included as a chapter in books such as Jāmiʿ and Sunan. Some authors preferred to call their books“rikāq”instead of“zuhd”. For this reason, the Kitāb al-rikāqs are also included in the scope of this study. In addition, Ibn Abū al-Dünyā's 53 books, each of which is devoted to one of the topics of zuhd, are also included. In order to reflect this content, the subject of our study has been determined as“Kitāb al-zuhd in Hadith Literature”. Since the books of zuhd in the first five centuries of Hijrī have a sufficient scope for a doctoral thesis, and since the books of zuhd written after the fifth century of Hijrī were generally written by dropping their isnads, the study was limited to the first five centuries of Hijrī. The first chapter introduces 22 authors who lived during this period and whose works have survived to the present day. The aim of the thesis is to reveal the relationship and interaction between the authors of Kitāb al-zuhd, the content of the works, and to determine the understanding of zuhd among the muhaddiths. In the first chapter, the introduction of the authors is based on terajim and tabaqat books. In the introduction of the works, the harmony between the titles, the integrity of the subject, the aspects that are different from other books, and the connection with the previous work were tried to be determined. In the second part, in order to analyze the content, 845 topics in all the books were grouped under the headings of the Qur'anic witnesses of asceticism, asceticism and wisdom, the basic concepts of zuhd, the ethics of zuhd, zuhd and ibādāt, and death and beyond that encourages zuhd. While dealing with the topics, the hadiths used by the authors are taken as the center. The subject matter is supported by the relevant mawquf, maktu and prophetic sayings. The narrations have not been transmitted verbatim, but the text has been constructed by reflecting their content. Most of the authors of zuhd have a teacher-student relationship. The contents of the books are highly compatible with each other. Ibn Abū al-Dünyā and al-Bayhaqī, unlike other authors, also included the sayings of Sufis. This attitude added richness to their books. Ibn Abū al-Dünyā not only wrote a book on Zamm al-dünyā, but also a book on Islāhu al-māl, which provides a more holistic approach to the issues of the world and wealth. This holistic approach is also present in his other books. In this study, it has been determined that the muhaddithis' understanding of zuhd was not only turning away from the world. The muhaddithis' understanding of zuhd is in accordance with the content of the Holy Qur'an. The books of zuhd have a very strong conceptual infrastructure. There is a deep relationship between zuhd and good morals. Zuhd should not be seen as giving oneself completely to worship. One should care about worship and understand its essence. The essence of worship is continuity and sincerity. One of the main pillars of zuhd is the belief in death and beyond. This belief provides the person with the consciousness of organizing his life, thoughts, deeds and words according to the religion he believes in.
Benzer Tezler
- Ahmed b. Hanbel'in Kitâbü'z-Zühd'ü bağlamında Zühd hadislerinin değerlendirilmesi
The examination of ascetic hadits according to Kitabu?z-Zohd written By Ahmad b. Hanbal
MUSTAFA SABRİ YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ATEŞ
- Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması
Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias
MAHMUT AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI
- Hadis edebiyatında kitabul-imâreler ve sahih-i müslim örneği
Government books (kitab al-imara) in hadith literature and example of sahih muslim
ABDULLAH TAHA İMAMOĞLU
Doktora
Türkçe
2013
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ERTÜRK
- Hadis edebiyatında kitâbu't-tefsîrler ve Taberî tefsiri ile karşılaştırılması
Kitab at-tafsir in hadith literature and its comparison with Taberi's Tafsir
MUSTAFA YASİN AKBAŞ
Doktora
Türkçe
2020
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL SAKLAN
- Hadis edebiyatında Kitabü's-sünne'ler ve Ahmed b. Hanbel'in Kitabü's sünne'si
Kitab al-sunnahs in hadith literature ve Ahmad b. Hanbal's Kitab al-sunnah
HATİCE SALİŞ