Bir kentsel bölge örneğinde bulaşıcı olmayan hastalığı olan erişkinlerin COVID-19 pandemisi döneminde kronik hastalık izlem niteliğinde ve tedavi uyumundaki değişiklikler
Changes in treatment adherence and the quality of chronic disease follow-up in adults with non-communicable diseases in an urban area sample during the COVID-19 pandemic period
- Tez No: 758176
- Danışmanlar: PROF. DR. ERHAN ESER
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Sağlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı, COVID-19 pandemisi etkisinde geçen iki yılda bulaşıcı olmayan hastalığa (BOH) sahip bireylerde, kronik hastalık izlem/bakım niteliğinin ve sağlık hizmetlerinin ulaşılabilirliğinin, kronik hastalık risk faktörlerindeki değişimin, ilaç tedavisine uyumun, algılanan sağlık ve ruh sağlığı değişiminin ve kronik hastalık yakınmalarındaki değişimin değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntem: Bu araştırma Manisa ili merkez ilçelerden seçilen on ASM'ye başvuran kronik hastalığı olan bireylerde yürütülmüş; toplamda 500 kişiye ulaşılmıştır. Çalışmada Kronik Hastalık Bakımını Değerlendirme Ölçeği-hasta sürümü (KBDh/PACIC), Morisky Tedavi Uyum Ölçeği-8 (MTUÖ-8) ve yapılandırılmış soru formu kullanılmıştır. İstatistiksel analizler için SPSS 23.0 paket programı kullanılmıştır. Kategorik değişkenlerin analizinde Ki-kare ve Fisher'ın kesinlik testi, sürekli verilerin analizinde dağılıma uygunluk durumuna göre Student's t testi veya Mann Whitney U testi; tek yönlü varyans analizi veya Kruskal Wallis varyans analizi kullanılmıştır. Çok değişkenli analizlerde lojistik regresyon kullanılmıştır. Çözümleyici analizlerde tip 1 hata 0.05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Bu çalışmada, katılımcıların %51.8'inin COVID-19 pandemisi döneminde kronik hastalığı ile ilgili semptom ve yakınmalarında artış ve/veya yeni yakınmaları olmuştur. Pandemi döneminde sağlık hizmetlerine ulaşılabilirliğin kötü olması (OR: 2.05, %95GA: 1.40-2.99), kronik hastalık izlem/bakım niteliğinin kötü olması (OR:1.49, %95GA: 1.01-2.23), ilaç tedavisine uyumlu olmak (OR:1.48, %95GA: 1.02-2.16) ve kronik hastalık risk faktörlerinin olumsuz yönde değişmesi (OR:1.72, %95GA: 1.11-2.70) kronik hastalıkla ile ilgili semptom ve yakınmalarında artış ve/veya yeni yakınma olma riskini artırmaktadır. Katılımcıların %37.2'sinin algılanan sağlık durumu pandemi öncesine göre daha kötüdür. Pandemi döneminde sağlık hizmetlerine ulaşılabilirliğin kötü olması (OR: 2.01, %95GA: 1.37- 2.95) ve uyku düzeninin kötü etkilenmesi (OR: 2.14, %95GA: 1.34-3.42) algılanan genel sağlık değişiminin kötü olması riskini artırmaktadır. Pandemi döneminde algılanan ruh sağlığı durumunun öncesine göre daha kötü olma sıklığı %23.2'dir. Kadınlarda (OR: 2.46, %95GA: 1.18-5.10), pandemi döneminde uyku kalitesi kötü etkilenenlerde (OR: 8.25 %95GA: 4.66-14.60) ve bu dönemde aile içi (OR: 4.21, %95GA: 2.46-7.21) ve sosyal ilişkilerinden (OR: 2.69, %95GA: 1.58-4.57) daha az hoşnut olanlarda algılanan ruh sağlığı değişiminin kötü olması riski artmıştır. Katılımcıların %47.6'sı pandemi döneminde kronik hastalık izlem/kontrolleriyle ilgili aksaklık yaşadığını belirtmiştir. 65 ve üzeri yaş grubunda olmak (OR: 4.15, %95 GA:2.39-7.21) ve algılanan gelirin giderden az olması (OR: 3.19, %95 GA:1.58-6.45) pandemi döneminde sağlık hizmetlerine ulaşamama riskini artırmaktadır. Pandemi döneminde katılımcıların kronik hastalıklar açısından riskli davranışları olumsuz etkilenmiştir. Katılımcıların %15.6'sı pandemi döneminde kilo almış; %22.0'si pandemi döneminde, daha az yürüyüş/egzersiz yaptığını belirtmiştir. Bu çalışmada, KBDh ölçeğinden alınan toplam puan 2.43±0.24'tür. 65 ve üzeri yaş grubunda (OR: 17.38, %95GA:7.68-39.33), kadınlarda (OR: 2.63, %95GA:1.46-4.75), algılanan gelirin giderden az olanlarda (OR: 2.71, %95GA:1.19-6.15) ve kronik hastalığı takip eden bir doktorun olmayanlarda (OR: 22.61, %95GA: 6.35-80.49) COVID-19 pandemisi döneminde kronik hastalık bakım niteliği kötüleşmektedir. Katılımcıların %43.4'ü ilaç tedavisine düşük uyum göstermektedir. Algılanan geliri gidere eşit olması (OR: 1.88, %95GA: 1.25-2.81), algılanan gelirin giderden fazla olması (OR: 1.93, %95GA: 1.04-3.60) ve yalnızca bir kronik hastalığın olması (OR: 2.16, %95GA: 1.41-3.30) ilaç tedavisine uyumsuz olma riskini artırmaktadır. Sonuç: COVID-19 pandemisiyle geçen iki yılda, kronik hastalığı olan bireylerin yaklaşık yarısının rutin kontrolleri aksamış; kronik hastalık izlem/bakım niteliği kötüleşmiştir. COVID-19 pandemisi, kronik hastalığı olan bireylerin hem fiziksel hem de ruhsal sağlığını olumsuz etkilemiştir.
Özet (Çeviri)
Objective: The aim of this study is to determine the changes in the chronic disease monitoring/care management practices, accessibility of health services, change in chronic disease risk factors, adherence to medication, and perceived general health and perceived mental health change in individuals with non-communicable disease (NCD) during the COVID-19 epidemic. Material and Method: This study was carried out on individuals with NCD who applied to ten Family Health Centers (FHCs) selected from the central districts of Manisa city (n=500). The Patient Assessment of Chronic Illness Care scale (PACIC), Morisky Medication Adherence Scale-8 (MMAS-8) and a structured questionnaire were used in data collection. SPSS 23.0 package program was used for statistical analysis. Chi-square and Fisher's exact test were used in the analyses of categorical variables. Where appropriate Student's t test or Mann Whitney U test, one-way analysis of variance or Kruskal Wallis analysis of variance were used in continuous variables. Logistic regression was used in multivariate analyses. Type 1 error was taken as
Benzer Tezler
- Dünya Sağlık Örgütü Afrika Bölgesi'nde bulunan ve dünya sağlık araştırması'na katılan düşük gelirli ülkelerde bulaşıcı olmayan hastalık görülme sıklıkları ve ilişkili faktörlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of the prevalence of noncommunicable diseases and associated factors in low-income countries in the world health organization African Region That Participated in the World Health Survey
MUHAMMED B JAITEH
Doktora
Türkçe
2023
Halk SağlığıHacettepe ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFİYE HİLAL ÖZCEBE
DOÇ. DR. MAHMUT SAADİ YARDIM
- Urban ecotherapy: A comparative evaluation on the therapy potentials of park features in Istanbul
Kentsel ekoterapi: İstanbul'daki park özelliklerinin terapi potansiyelleri üzerine karşılaştırmalı bir değerlendirme
DİDEM KARA
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLDEN DEMET ORUÇ
- Kuşadası'ndaki ikincil konut alanlarının turizme girdi sağlayacak bir kaynak olarak değerlendirilmesi amaçlı kentsel tasarım projesi-Kadıkalesi örneği
Urban design project where to goal is to focus on second homes within Kuşadaşı; as a main source of income to tourism-Kadıkalesi example
CUMHUR ULUSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Şehircilik ve Bölge PlanlamaDokuz Eylül ÜniversitesiMimarlık Bölümü
YRD. DOÇ. DR. TOLGA ÇİLİNGİR
- Participatory approach in urban design: Evaluating the process in the case of İzmirdeniz
Kentsel tasarımda katılımcı yaklaşım: izmirdeniz örneğinde sürecin değerlendirilmesi
ÖZLEM ARSLAN
Doktora
İngilizce
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSEN KAYA EROL
- Relationship of street art and public space: Assessing the short term impacts in the case of Urla
Sokak sanatı ve kamusal mekan ilişkisi: Urla örneğinde kısa dönem etkilerini değerlendirmek
EMRE KOLÇAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Şehircilik ve Bölge Planlamaİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSEN KAYA EROL