XIX. yüzyılda Osmanlı mutfağı ve sofra adabının dönüşümü
Transformation of the table manners and the Ottoman cuisine in the 19th century
- Tez No: 758261
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CEM DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Iğdır Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 234
Özet
Bu çalışmada, Osmanlı mutfağının kuruluştan günümüz Türkiye'sine birikimli bir şekilde nasıl geldiği ve modernleşme hususunda nasıl bir yol izlediğine dair bilgiler yer almaktadır. Çalışma esnasında ilk olarak Osmanlı mutfağı genel hatlarıyla tanımlanmış, daha sonra da mutfağın tarihsel gelişimi, Osmanlı mutfağının etkilendiği kültürler, yeme-içme alışkanlıkları, sofra adabı, sosyal mekânları, alaturka-alafranga sofra gelenekleri, mutfakta ve sofrada kullanılan araç-gereçler ve verilen ziyafetlere dair bilgilere yer verilmiştir. Bu konuyu seçme amacımız, batılılaşmanın etkisi ile Osmanlı mutfağı ve sofrasının nasıl şekillendiğine ve nasıl modern bir tarz geliştirdiğine yanıt aramaktır. Çalışmada Osmanlı toplumsal hayatına, mutfak unsuru ile farklı açılardan bakılmış ve daha çok modernleşme süreci araştırılmaya çalışılmıştır. Bilhassa XIX. yüzyıl değişimlerinin Osmanlı mutfağı ve sofrası üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Ayrıca çalışmada Osmanlı mutfağı araştırılırken, ne gibi bulgulara rastlanıldığına değinilmiş ve bu konudaki temel kaynaklara işaret edilmiştir. Diğer yandan dinin Osmanlı mutfağına etkileri, adabımuaşeret yönünden ayrı bir öneme sahip olan sofra adabı, Osmanlı mutfağının etkilediği ve etkilendiği kültürler, Fransız mutfağının tesirleri, ziyafetler ve buralarda kullanılan mönüler, eski ve yeni beslenme alışkanlıkları gibi bulgular da çalışmanın konuları arasında yer almaktadır. Bunların yanı sıra Osmanlı'daki kahvehane, meyhane, çayhane gibi sosyal mekânların topluma etkileri, Osmanlı mirası kabul edilen yiyecek ve içecekler, saray ve halk mutfağı da değinilen konular arasındadır. Çalışmanın temel savı, Orta Asya, Akdeniz, Çin, İran, Arap, Bizans, Balkanlar, Kuzey Kafkasya, Avrupa ve farklı dinlere ait mutfak kültürünün, Osmanlı mutfağının oluşmasına ve modernleşmesine katkı sağladığıdır. Bu sebeple Osmanlı mutfağının asıl değişimini yükselme devrinde değil, aksine gerilemenin hız kazandığı XIX. yüzyılda yaşadığını söylemek mümkündür. Mutfaktaki bu değişim sofraya da yansımış ve Osmanlı yemek kültürü pek çok dönüşüme maruz kalmıştır. Bu duruma paralel olarak XIX. yüzyıl İstanbul'unda sofra adap ve kurallarında değişimler yaşanmış, hatta sofra kültüründe alaturka-alafranga yani eski-modern şeklinde bir ikilik de ortaya çıkmıştır. Mutfak ve sofralardaki bu ikilik Cumhuriyet dönemine kadar devam etmiştir. Batılılaşma ile gelen bu yeni yaşam tarzı köyde ya da kentteki yaşam koşullarına göre farklılık göstermiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the informations about how Ottoman cuisine has come until today from its establishment cumulatively and what method it has followed in respect to modernization have existed. During the study, firstly, it has been defined the Ottoman cuisine in general terms, then the knowledge is connected with historical progress of the cuisine, cultures which have affected it, eating and drinking habits, table manners, social house-dwellings, Turkish-European style table customs, equipment where have been used in kitchen and table, and feasts. Our purpose in choosing this topic is to look for answer to how the cuisine and table of Ottoman has shaped and how it has developed a modern style under occidentalization. In the searching, Ottoman's social life has been looked from different perspectives with the cuisine factor and, mostly, its modernization process was tried to explore. In particular, the effects of the changings of the 19 th century on Ottoman cuisine and table were evaluated. Besides, in the study, while Ottoman cuisine was searching, findings which obtained was mentioned and the basic sources in this topic were referred. On the other hand, the findings such as effects of religion on Ottoman cuisine, table manners which have importance in terms of the proprieties, the cultures which Ottoman cuisine affected and was influenced, the power of French cuisine on Ottomans, feasts and used menus here, the traditional and modern eating habits have been among the subjects of the study. In addition to these, the effects of social house-dwellings such as coffeehouses, pubs, teahouses in Ottoman on the society, the food drinks which Ottoman inheritance were accepted, the court and folk kitchen have been among the subjects of mentioned. Basic claim of the study is that the cuisine customs of the Central Asia, Mediterranean, China, Iran, Arabian, Byzantine, North Caucasia, Europa and different religions contributed to shape and to modernize of Ottoman cuisine. For this reason, it is possible to say that major change of Ottoman cuisine occurred in 19 th century when the decline accelerated, not in classical age of the Ottoman Empire. This change in the cuisine reflected on the table, and the Ottoman food culture experienced much transformation. Concordantly, the table manners and rules also changed in Istanbul of 19 th century. Moreover, dichotomy emerged in the table culture in the way of Turkish style-European style, in other words old-modern. This dichotomy in the cuisine and tables had continued until the republic period. This new life style come with occidentalisation has differed according to living conditions in villages or in cities.
Benzer Tezler
- XIX. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu'nda yemek kültürünün değişimi
The transformation of culinary culture in the nineteenth century Ottoman Empire
SİMGE KAPSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CAN EYÜP ÇEKİÇ
- XIX. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda liberal ekonominin gelişimi üzerine bir değerlendirme
An assessment of the development of the liberal economy in the Ottoman Empire in the XIX century
NURTEN ŞANVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiOndokuz Mayıs Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE IŞIL ALKAN
- 19.yüzyılda Osmanlı dönemi'nde Tuna'nın kuzey ve güneyinde Romence basın (1829-1912)
Romanian press in Ottoman period in the north and south of the danube in 19th century (1829-1912)
OLGA UNTILA
Doktora
Türkçe
2013
Gazetecilikİstanbul ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELKIS ULUSOY NALCIOĞLU
- Osmanlı İmparatorluğunda tüketim alışkanlıklarının değişimi
The change of consumption habits in the Ottoman Empire
KÜBRA KURUKAMÇI