Geri Dön

4-6 yaş tipik gelişim gösteren ve Otizm Spektrum Bozukluğuna sahip olan çocuklarda zihin kuramı, yönetici işlevler ve dil ilişkisi

Başlık çevirisi mevcut değil.

PDF İndir

  1. Tez No: 761732
  2. Yazar: MERİH TOKER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. İNAYET FUNDA ACARLAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hasan Kalyoncu Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 201

Özet

4-6 yaş tipik gelişim gösteren (TGG) ve Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocuklarda zihin kuramı (ZK), yönetici işlevler (Yİ) ve dil ilişkisinin ve bu değişkenlerin aracı etkisinin incelenmesi amaçlanan bu araştırma korelasyonel (ilişkisel) araştırmadır. Çalışma grubunu Gaziantep ilinde bulunan, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda eğitimlerine devam eden, herhangi bir gelişimsel yetersizlik tanısı almamış 4-6 yaşlarında olan 44 TGG çocuk ile Gaziantep ve Diyarbakır illerinde bulunan özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine devam eden 44 OSB tanısı almış çocuklar oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde aile izin formu, Gilliam Otistik Derecelendirme Ölçeği (GOBDÖ-2) ve Raven Renkli Progresif Matrisler Testi (RPM) kullanılmıştır. Çalışma verilerinin toplanmasında dil becerilerinin değerlendirilmesi amacıyla Türkçe Erken Dil Gelişimi Testi (TEDİL); Yİ değerlendirilmesinde gece-gündüz görevi, boyut değiştirerek kart eşleme görevi (BDKE), anlamsız sözcük tekrarı listesi ve ZK becerilerini değerlendirmede ise sözel ve SOYİ yer değişikliği işlemleri kullanılmıştır. Araştırmaya başlamadan önce uygulanacak işlemlerin ve kullanılacak materyallerin çocukların yaşına uygunluğu, materyallerin dikkat dağıtıcı olup olmaması, yönergelerin uygunluğu gibi süreçte yaşanabilecek herhangi bir sorunu değerlendirmek amaçlı pilot uygulamalar yapılmıştır. Araştırmada tüm veri araçlarının uygulama güvenirliğini belirlemek amacıyla video kayıtları bağımsız gözlemci tarafından izlenmiştir. Araştırma sonuçları incelendiğinde; OSB olan ve TGG katılımcılara uygulanan sözel yanlış inanç işlemi (SYİ) ile SOYİ yanlış inanç işlemleri (SOYİ) arasında farklılık bulunmamıştır. Yİ bileşenlerinin gruplar arasındaki farklılıkları incelendiğinde; bilişsel esneklik (BE) görevinde gruplar arasında fark bulunmazken ketleme ve çalışma belleği (ÇB) TGG çocukların lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Değişkenler arasında ilişkiye bakıldığında; SYİ ile SOYİ arasındaki ilişkinin OSB olan 4 yaş grup ile TGG olan 6 yaş çocuklarda orta düzey pozitif yönde anlamlı ilişkili olduğu bulunmuştur. 6 yaş OSB olan grupta SYİ ile ketleme arasında; 4 yaş TGG olan grupta SOYİ ile ketleme arasında düşük düzey pozitif yönde ilişki bulunmuştur. Ketleme ile BE arasındaki ilişkinin ise sadece TGG çocuklarda 4 yaş grubunda düşük düzey pozitif yönde ilişkili olduğu; ÇB ile ketleme arasındaki ilişkinin ise OSB çocuklarda 5 yaş grubunda düşük düzey pozitif yönde ilişkili olduğu görülmüştür. TGG çocuklarda 6 yaş grubunda ÇB ile BE arasında düşük düzey pozitif yönde ilişki olduğu ; ÇB ve dil arasındaki ilişkinin ise TGG çocuklarda 5 yaş grubunda düşük düzey pozitif yönde ilişkili olduğu görülmektedir. 6 yaş OSB olan grupta ise dil-SYİ ve dil-ketleme arasında orta düzey pozitif yönde ilişki anlamlı olduğu görülmüştür. Araştırmada Hayes tarafından geliştirilmiş bir makro olan bootstrap yöntemiyle güven aralığı hesaplanarak değişkenlerin birbirleri üzerindeki aracı değişken etkisi incelenmiştir. 6 yaş OSB olan çocuklarda ZK'nın dil üzerindeki etkisinde ÇB'nin aracı rolü olduğu bulunmuştur. TGG 6 yaş grupta ise ÇB'nin dil üzerinde etkisinde ZK'nın aracı rolü olduğu belirlenmiştir. Dil ile ZK ilişkisinde ketlemenin aracı rolünü tespit etmek amacıyla gerçekleştirilen aracı değişken etkisi sonuçlarında ise TGG 5 yaş ve TGG 6 yaş olan grupta dilin ketleme üzerinde ZK'nın aracı rolü olduğu görülmekteyken OSB 6 yaş grubunda dilin ketleme üzerinde etkisinde ZK'nın aracı rolü görülmemektedir. Elde edilen bulgular dahilinde OSB olan çocuklarda dil, yanlış inanç işlemleri ve Yİ bileşenlerinin ilişkisi alanyazın temelinde tartışılmıştır.

Özet (Çeviri)

This study is a correlational study which aims to examine the relationship between mind theory, executive functions, and language and the mediating effect of these variables in the children with typical development (TD) and children with autism spectrum disorder (ASD) between the ages of 4-6. The study group was composed of 44 children with normal development, at the age of 4-6, who continue their education in the schools in Gaziantep affiliated to the Ministry of National Education, and who were not diagnosed with any developmental disability, and 44 children with ASD who attended special education and rehabilitation centers in Gaziantep and Diyarbakır. Family consent form, Gilliam Autistic Rating Scale (GOBDÖ-2), and Colored Progressive Matrices Test (CPM) were used to determine the study group. In the collection of the study data, Turkish Early Language Development Test (TEDIL) was used to assess language skills, day-night task, card matching task by changing size, non-word repetition list were used in the assessment of executive functions, and relocation process were used to assess theory of mind skills. Also, non-verbal substitution, which does not require the language use of children, was used. Before starting the study, pilot applications were conducted to evaluate any problems that may be experienced in the process, such as the suitability of the procedures and materials to be used for the age of the children, whether the materials are distracting or not, and the suitability of the instructions. In the study, video recordings were watched by an independent observer to determine the application reliability of all data tools. In the examination of the study results, no difference was found between the verbal false belief process (VFBP) and nonverbal false belief process (NFBP) applied for the ASD and TD participants. In the examination of the differences of executive function components between the groups, while there was no difference between the groups in the flexibility task, a significant difference was found in favor of the TD children in the inhibition and working memory tasks. Considering the relationship between the variables, it was found that the relationship between VFBP and NFBP was significant in the 4-year-old children with ASD and 6-year-old children with ND. A relationship was found between VFBP and inhibition in the 6-year-old ASD group and NFBP and inhibition in the 4-year-old TD group. The relationship between inhibition and flexibility was found only in TD children at the age of 4 and the relationship between ÇB and inhibition was found in the ASD children at the age of 5. It was found that there was a relationship inTD children at the age of 6 between ÇB and flexibility ; and there was a relationship between ÇB and language in TD children at the age of 5. In the 6-year-old group with ASD, the relationship between language and VFBP and language and inhibition was found to be significant. In the study, the mediating effect of the variables on each other was examined. The mediation effect of the variables was examined by calculating the confidence interval with the bootstrap method, a macro developed by Hayes. It was found that ÇB had a mediating role in the effect of theory of mind on language in children at the age of 6 with ASD. In TD children at the age of 6, it was determined that theory of mind had a mediating role in the effect of ÇB on language. It was observed in the results of the mediation test performed to determine the mediating role of inhibition in the relationship between language and theory of mind that language had a mediating role on inhibition in the group with TD at the age of 5 and TD at the age of 6, while it didn't have a mediating role in the effect of language on inhibition in the ASD group at the age of 6. The relationship between language, false belief processes, and the components of executive function in children with ASD was discussed on the basis of the literature, within the scope of the findings obtained.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    903296

    Çocuk Katılım Anketi'nin Türkçe uyarlaması ve psikometrikdeğerlerinin incelenmesi

    Turkish adaptation of child participation survey and examination of psychometric values

    NURSENA ULAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    ErgoterapiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Ergoterapi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BARKIN KÖSE

  2. Tez No

    509659

    4-6 yaş arası otizm spektrum bozukluğu olan çocukların oyun beceri ve davranışlarının incelenmesi

    Investigation of play skills and playfulness of children with autism spectrum disorder between 4-6 years

    SİNEM KARS

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Ergoterapi Bilim Dalı

    PROF. DR. ESRA AKI

  3. Tez No

    819545

    Etkileşimli kardeş eğitim programının tipik gelişim gösteren çocuklarla otizmli çocukların kardeş ilişkilerine etkisinin incelenmesi

    Investigation of the effect of interactive sibling education program on sibling relations of typical developing children and children with autism

    FİKRİYE SEZER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FİGEN GÜRSOY

  4. Tez No

    748888

    Otizm spektrum bozukluğu ve kaçıngan/kısıtlı yiyecek alım bozukluğu tanılı çocukların duyu profili, yeme davranışı ve yaşam kalitesinin incelenmesi

    An evaluation of the sensory profile, eating behavior and quality of life children diagnosed with autism spectrum disorder and avoidant/restrictive food intake

    REYHAN ÇALIŞAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikiyatriEge Üniversitesi

    Çocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NAZLI BURCU ÖZBARAN

  5. Tez No

    518900

    Örgün eğitime devam eden otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuklarda akran zorbalığı

    Başlık çevirisi yok

    MEHTAP EROĞLU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    PsikiyatriAnkara Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BİRİM GÜNAY KILIÇ

Geri Dön