Sırat-ı Müstakîm ve Sebîlürreşad dergilerinde Türkçü aydınların yazıları üzerine bir inceleme
A study on the writing of Turkist intellectuals in the journals of Sırat-ı Müstakîm and Sebîlürreşad
- Tez No: 762280
- Danışmanlar: PROF. DR. MİTAT DURMUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kafkas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 344
Özet
İkinci Meşrutiyet devrinde etkili olan Türkçülük hareketinin sonraki zaman çizgisi içinde değişiminin olup olmadığının tespiti hem günümüz hem de gelecek açısından önem taşımaktadır. Bu tezin temel amacı, İkinci Meşrutiyet devrinde etkili olan fikir hareketlerinde hızlı bir geçişkenlik olup olmadığını, Osmanlının en buhranlı bir döneminde neşredilen Sırat-ı Müstakîm ve Sebîlürreşad dergilerinde yazıları çıkan Türkçü yazarların yazılarından hareketle ortaya koymaktır. Bilindiği gibi Sırat-ı Müstakîm ve Sebîlürreşad dergileri İslâmcı fikir hareketinin yayın organlarından birisidir. Ancak bu dergilerde yazıları çıkan yazar kadrosunun oranına baktığımızda Türkçü yazarların yazılarının oldukça fazla olduğu anlaşılmaktadır. Tez çalışmamız, ana hatlarıyla bu konuyu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Türkçü yazarların bu denli yüksek olduğu bu tabloda hangi düzeyde rol aldıklarını ortaya çıkarmak çalışmamızın bir diğer amacını oluşturmaktadır. Tezimizin kapsamı bu dergilerin 1908-1925 yılları arasında çıkan sayılarının ekseninde oluşturulmuştur. Dört sac ayağı üzerine inşa edilen çalışmamız, temel hipotez veriler çerçevesinde doğrulanmıştır. Buna göre birinci bölüm İkinci Meşrutiyet devrini doğuran siyasi ve sosyal sebepler ile Meşrutiyet devri fikir hareketlerine ayrılmıştır. Sonrasında 1908-1925 aralığındaki basın-yayın faaliyetleri ele alınarak, dönemin arka planı incelenmiştir. İkinci bölümde ise çalışmanın temel metni olan Sırat-ı Müstakîm ve Sebîlürreşâd dergileri incelenerek; içeriği, yazar kadrosu ve tarihi önemine değinilmiştir. Üçüncü bölümde yazılarını tespit ettiğimiz yirmi dokuz adet Türkçü yazarın yaşamı ve eserlerine yer verilmiştir. Bu hususta kronolojik bir yol takip edilmiştir. Çalışmamızın dördüncü bölümünde Türkçü yazarlara ait olduğu tespit edilen makaleler Sırat-ı Müstakîm ve Sebîlürreşâd dergileri ekseninde latinizeden okunmuştur; elde edilen veriler tümevarımsal bir yolla yorumlanmıştır. Bu doğrultuda incelenen dergilerde pek çok hâdiseye temas edildiği tespit edilmiştir. Ele alınan meseleler çeşitlilik gösterdikçe bizler de bunları ayrı başlıklar altında toplama girişiminde bulunduk. Bunu yaparken de makale sayısının en fazla toplandığı konudan en az toplandığı konuya doğru bir yol takip ettik. Tezin sonuç kısmında ise teorik çerçevede ortaya konan yaklaşımlarla araştırma sürecinde elde edilen veriler ve bulgular harmanlanarak, İkinci Meşrutiyet devrinde etkili olan fikir hareketlerinde hızlı bir geçişkenlik olup olmadığı ile ilgili değerlendirmelere ve tartışmalara yer verdik.
Özet (Çeviri)
It is important to determine whether the Turkism movement, which was effective in the Second Constitutional Era, has changed in the next timeline, both for today and for the future. The main purpose of this thesis is to reveal whether there was a rapid transition in the intellectual movements that were effective in the Second Constitutional Era, based on the writings of Turkist writers whose articles were published in Sırat-ı Müstakîm and Sebîlürreşad magazines, which were published in the most depressed period of the Ottoman Empire. As it is known, Sırat-ı Müstakîm and Sebîlürreşad journals are one of the publication organs of the Islamic intellectual movement. However, when we look at the rate of the writer staff whose articles are published in these journals, it is understood that the articles of Turkist writers are quite high. Our thesis study aims to reveal this issue with its main lines. Another aim of our study is to reveal the level at which Turkist writers play a role in this picture where it is so high. The scope of our thesis was formed on the axis of the issues of these journals published between 1908-1925. Our study, which is built on four pillars, has been validated within the framework of the basic hypothesis data. Accordingly, the first chapter is devoted to the political and social reasons that gave birth to the Second Constitutional Era and to the intellectual movements of the Second Constitutional Period. Afterwards, the background of the period was examined by considering the media activities between 1908-1925. In the second part, the main text of the study, Sırat-ı Müstakîm and Sebîlürreşâd journals were examined; its content, writer staff and historical importance are mentioned. In the third part, the life and works of twenty-nine Turkist writers whose writings we have identified are given. In the fourth part of our study, the articles that were determined to belong to Turkist authors were read in Latin on the axis of Sırat-ı Müstakîm and Sebîlürreşâd journals; The data obtained were interpreted in an inductive way. In this direction, it has been determined that many events have been touched on in the journals examined. As the issues addressed varied, we attempted to collect them under separate headings. While doing this, we followed a path from the subject with the highest number of articles to the subject with the least number of articles. In the conclusion part of the thesis, we have included the evaluations and discussions about whether there was a rapid transition in the intellectual movements that were effective in the Second Constitutional Period, by blending the approaches put forward in the theoretical framework and the data and findings obtained during the research process.
Benzer Tezler
- Sırât-ı Müstakîm ve Sebîlürreşâd'da Hindistan (1908-1918)
India in Sırât-i Müstakîm and Sebîlürreşâd (1908-1918)
BEYTULLAH MISIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL SAFA ÜSTÜN
- Türkiye İslamcılığı'nın gelenek meselesine bakışı: Sırât-ı Müstakîm/Sebîlürreşâd ve Beyânülhak dergileri örneği
Turkish Islamism's view on traditional issue: The example of Sırât-ı Müstakîm/Sebîlürreşâd and Beyânulhak journals
ŞAHİDE NUR DEMİRBİLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ BÜYÜKKARA
- Sırât-ı Müstakîm ve Sebilürreşad dergilerinde yayımlanan makaleler bağlamında Son Dönem Osmanlı medreseleri ve Islâh-ı Medâris hakkındaki düşünceler
Comments about the Last Era Ottoman?s Madrasahes and improvement of Madrasahes in the light of articles published in the reviews Sirât-i Müstakîm and Sebilürreşad
EKREM BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
TarihSakarya Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET MEMİŞ
- Sırât-ı Müstakîm ve Sebîlürreşâd dergilerinde teaddüd-i zevcât (Çok eşlilik) meselesi
The issue of teaddüd-i zevcât (Polygamy) in Sırât-ı Müstakîm and Sebîlurreşâd journals
KENAN TOKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinTrakya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDURRAHİM BİLİK