Uluslararası ticari uyuşmazlıkların çözümünde dünya ticaret örgütüne şikâyet mekanizmasının incelenmesi
Dispute settlement mechanism in wto to settle the international trade disputes
- Tez No: 762538
- Danışmanlar: DOÇ. DR. IŞIL FULYA ORKUNOĞLU ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Maliye Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 253
Özet
Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması'nın (GATT) yerini DTÖ'nün almasıyla birlikte uluslararası ticaretin kuralları Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) tarafından düzenlenmekte ve bu kurallara uyum aynı kuruluş tarafından denetlenmektedir. Bu çerçevede üye devletlerarasındaki ticari anlaşmazlıkların çözümlenmesini teminen, DTÖ kapsamında bir Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması (AHM) oluşturulmuştur. Bu çalışmada, AHM'nin işleyişi ve Türkiye'nin söz konusu mekanizmayı kullanım durumu ile sistemi en fazla kullanan bazı ülkeler incelenmiştir. DTÖ'ye üye devletlerarasındaki ticari anlaşmazlıkların çözümü sürecinde uygulanan usul ve esaslar, kuruluş anlaşmasının 2 no.lu ekinde yer alan Anlaşmazlıkların Halli Mutabakat Metni'ne (AHMM) dayanmaktadır. Söz konusu hükümler, GATT dönemi ile karşılaştırıldığında üye devletler açısından bağlayıcı ve otomatik bir mekanizma oluşturmuştur. Bu sistem içerisinde uluslararası ticari anlaşamazlıkların çözümü için danışma görüşmeleri, panel süreci, temyiz süreci, tavsiye ve kararların uygulanması olmak üzere dört aşamadan oluşan bir süreç bulunmaktadır. Anılan süreçlere ilişkin istatistiki veriler incelendiğinde, AHM'nin üye ülkeler tarafından etkin bir şekilde kullanıldığı görülmüştür. DTÖ'nün kurucu üyeleri arasında yer alan Türkiye, AHM kapsamında toplam 18 anlaşmazlıkta doğrudan taraf olarak yer almıştır. Bu anlaşmazlıklara ilişkin veriler istatistiksel olarak değerlendirildiğinde, Türkiye'nin sistemi etkin bir şekilde kullandığı, yükümlülüklerine uygun hareket ederek belirlenen makul sürelerde kararlara uyum sağladığı gözlenmiştir. Diğer taraftan, Avrupa Birliği (AB)'ne uyum çerçevesinde yapılan bir düzenlemeye ilişkin olarak ortaya çıkan anlaşmazlıkta DTÖ, Türkiye'nin DTÖ kurallarına aykırı hareket ettiği yönünde karar vermiştir. Bu husus hem Türkiye'nin AB ile tam üyelik müzakerelerinde hem de diğer ikili ve bölgesel anlaşmalarda DTÖ anlaşmalarından kaynaklanan yükümlülüklerin göz önünde bulundurması gerektiği sonucunu ortaya çıkarmıştır. Sistemi en fazla kullanan ülkelerin dünya ticaretinde söz sahibi ülkeler olduğu ve sistemi çoğunlukla birbirlerine karşı kullandıkları gözlemlenmiştir. Bununla birlikte DTÖ sisteminin ve anlaşmazlıkların halli sisteminin gelişmekte olan ve azgelişmiş ülkelerce de kullanımının zamanla arttığı ve ticaretlerine olumlu yansıdığı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
After replaced the General Agreement on Tariffs and Trade (GATT), the international trade rules are set up and controlled the implementation of them by the World Trade Organization (WTO). So, a dispute settlement system was enforced to settle the international trade disputes between members. In this thesis, the WTO Dispute Settlement Mechanism and dispute settlement cases to which Türkiye was the party under the said mechanism and the countries which used the mechanism intensively were examined. Understanding on Rules and Procedures Governing the Settlement of Disputes (DSU), Annex 2 of Agreement Establishing the WTO, is to provide with a legal framework for solving disputes between members which may arise in the course of implementing WTO agreements. The DSU provisions are more binding and automatic for members compared to the GATT rules. The WTO dispute settlement system contains four main stages to settle the international trade settlements: consultation, panel, appellate review, and implementation. Analyzing the statistical data on these stages under this system, it is concluded that the WTO Dispute Settlement Mechanism have been used effectively by members. Türkiye, being a founding member of the WTO, was a party to a total of eighteen dispute cases under the Dispute Settlement Mechanism. Analyzing the statistical data on these dispute cases, it is observed that Türkiye uses the mechanism effectively and has complied with obligations within a reasonable period of time under the DSU provisions. On the other hand, since the measure imposed by Türkiye that was consistent with the European Union's criteria was found to be inconsistent with the WTO rules. It is concluded that Türkiye has to take into consideration her WTO obligations while making not only the next regulations during the accession negotiations with the European Union but also bileteral and regional aggrements. It is observed that the countries which used the mechanism intensively are the countries located on top lines in world trade and they use the mechanism against each other. It is concluded that using of the dispute settlement mechanism and WTO systems by developing and least developed countries rises in time and this situation has positive effect on their trade.
Benzer Tezler
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Dünya Fikrî Mülkiyet Örgütü'nün (WIPO) hukukî yapısı ve bünyesindeki tahkim sürecinin işleyişi
The legal structure of World Intellectual Property Organization (WIPO) and the functional process of arbitration within
MEHMET BIYIKLI
- Uluslararası tahkim ve kamu hizmeti açısından Türk kamu yönetimine etkileri
The effects of international arbitration on Turkish public administration in terms of public service
AYFER BAYDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Kamu YönetimiMersin ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLLA GÜNEY
- Milletlerarası tahkimde hızlandırılmış tahkim usulü
Expedited arbitration procedure in international arbitration
ALİ KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Hukukİbn Haldun ÜniversitesiUluslararası ve Mukayeseli Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ YEŞİLIRMAK
- Uluslararası çevre uyuşmazlıklarının çözümünde tahkim
Arbitration in the resolution of international environmental disputes
UTKU ÜTÜK
Doktora
Türkçe
2023
HukukAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiAmme İdaresi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL GÖRMEZ