Mardin Müzesinde kayıtlı ilhanlı dönemi sikkeleri
İlhanli period coins registered at the Mardin Museum
- Tez No: 762552
- Danışmanlar: PROF. DR. HİKMET ATİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Bu çalışmada, Anadolu coğrafyasında hüküm sürmüş olan, Moğol Hanedanlığı'ndan gelme İlhanlı Ailesine mensup İlhanlı Devleti'ne ait 50 adet sikke incelenmiştir. İlhanlılar (İran Moğolları) H.654/744 (M.1256/1344) tarihleri arasında Orta Doğu (İran) ve Anadolu'da hüküm sürmüşlerdir. İlhanlı Devleti sanatı ve kültürünün en güzel örneklerinden olan, ekonomik ve siyasi içerikli sikkeler değişen ve gelişen dünya şartları karşısında işlevlerini yitirerek, günümüzde sanat eseri diye tabir ettiğimiz boyuta ulaşmıştır. İlhanlılar devrinde basılan sikkelerde altın sık kullanılan bir maden çeşidi olmamıştır. Daha çok gümüş alaşım ve bakır tercih edilmiştir. Musul, Tebriz, Berda, Medine, Amasya, İzmir, Konya, Erzincan, Bağdat gibi birçok şehirde sikke bastırılmıştır. İlhanlı sikkelerinde kompozisyonda genel olarak yazı ön plandadır. Bunun yanında geometrik, bitkisel ve figürlü bezemeler de gözlemlenmiştir. İncelenen sikkelerde sık kullanılan form tipleri; düz daire form, İnci dizisi form, Çok kollu yaprak çiçek ve yıldız formları son olarak arslan ve güneş motifleridir. Sikkeler bir devletin inanç, düşünce, kültürel ve ekonomik yapılarını yansıtmaktadır. Sikkelerde görülen birçok öge basıldığı yerin ve devletin diğer sanat dallarında ki ögelerle paralellik gösterir. İlhanlı Sikkelerinde de Orta Asya, Şamanizm, İslam, Geç Antik Dönem ve Bizans etkilerinin görülmesine rağmen birebir taklit değil tamamen kültürel bir sentez ile orijinal sikkeler oluşturulmuştur. Çalışmamızda yer alan sikkeleri Mardin Müzesi'nden edinmiş bulunmaktayız. Öyle ki Mardin Müzesi onlarca kültürden eserin bir çatı altında toplanmasını sağlamıştır. Kültür çeşitliliği, eser çokluğu, Mardin şehrinin Mezopotamya Ovası'nın tam ortasında bulunması ve geçmişten bugüne birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olması sebebi ile zengin ve ünik eserler ile ülkemizin önemli Müzeleri arasında yer almaktadır. Müzede 42.000 (kırk iki bin) eserin depo ve bulunan eserlerin dönem, şekil, taşınır-taşınmaz, yazı, tezyinat vb gibi özelliklerine göre farklı salonlarda sergilendiğini görmekteyiz. Mardin Müze binası 1895 yılında Patrikhane olarak yapılmış olup 2000 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından satın alınıp Mardin Müzesi olmasına karar verilmiş ve günümüzde bu şekliyle kullanılmaya devam etmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, 50 coins belonging to the Ilkhanid State from the Mongolian Dynasty, which ruled in the Anatolian geography, were examined. Ilkhanids (Iranian Mongols) ruled in the Middle East (Iran) and Anatolia between 1256 and 1344 AD. Coins with economic and political content, which are one of the most beautiful examples of Ilkhanid art and culture, have lost their functions in the face of changing and developing world conditions and have reached the dimension we call works of art today. Gold was not a common type of metal in the coins minted during the Ilkhanate period. Silver alloy and copper are mostly preferred. Coins were minted in many cities such as Mosul, Tabriz, Berda, Medina, Amasya, Izmir, Konya, Erzincan and Baghdad. In the composition of İlhanlı coins, writing is in the foreground in general. In addition, geometric, vegetal and figured decorations were also observed. Form types frequently used in the analyzed coins; flat circle form, pearl series form, multi-armed leaf flower and star forms and finally lion and sun motifs. Coins reflect the belief, thought, cultural and economic structures of a state. Many of the items seen on the coins show parallelism with the items in the other branches of art of the place where they were minted and the state. Despite the influences of Central Asia, Shamanism, Islam, Late Antiquity and Byzantium on Ilkhanid Coins, original coins were created with a purely cultural synthesis, not exact imitation.
Benzer Tezler
- Mardin müzesinde korunmakta olan ve Mardin yöresinden gelen metalik kaplar
The Metallic wares preserving in the Mardin museum and coming from the Mardin region
GÜZEN KAYA KÖKSAL
- Mardin Müzesi'nde bulunan Safevi Hânedanının son dönemi ile Avşar Hânedanı dönemine ait sikkeler
The coins belonging to Afshar Dynasty and to the last period of Safavid Dynasty in the Mardin Museum
İBRAHİM GÖKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sanat TarihiGaziantep ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUNUS EMRE TANSÜ
- Mardin Müzesi Karakoyunlu sikkeleri kataloğu (752-874 / 1351-1469)
Mardin Museum Karakoyunlu coins catalog (752-874 / 1351-1469)
RABİA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SADİ SÜLEYMAN KUCUR
- Mardin Müzesi'ndeki İslami Dönem sikkelerinden örnekler
Islamic-Period coin samples in Mardin Museum
NECLA AKKAYA
Doktora
Türkçe
2011
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜSSELAM ULUÇAM
- Mardin Müzesi geç antik çağ kandilleri
The oil lamps of late antiquity from Mardin Museum
ELİF TOSUN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ArkeolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKER METE MİMİROĞLU