Molla Ahmed en-Nerâkî'nin velayet-i fakih anlayışı – Avâidu'l-Eyyâm adlı eseri bağlamında-
Mulla Ahmad Naraqi's understanding of 'wilayat-i faqih' (The guardianship of jurisconsult) –in the context of the work 'Awaid al-Ayyam'
- Tez No: 764113
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÜMİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Molla Ahmed en-Nerâkî (1185/1771-1245/1829) Şii Usûli ekolün 19. yy'daki önemli temsilcilerinden birisidir. İran'da Kaçar Hanedanlığının hâkimiyeti döneminde yaşamış olan Molla Ahmed en-Nerâkî iktidara yakınlığı ve İran siyaseti üzerindeki etkisiyle öne çıkmış bir isimdir. Dönemin önemli âlimlerinden ders alan Nerâkî, ulemanın siyaset ve halk tabanı üzerinde etkili olduğu bir dönemde yaşamış olmasından dolayı İran siyasetine yön veren âlimlerden olmuştur. İktidarla yakın temas kuramayan ve sorunlarını yöneticilere iletmekte zorlanan halk, çözümü ulemaya yakınlaşmakta ve onları devletle aralarında bir köprü gibi kullanmakta görmüştür. Bu da ulemanın devlet ve halk arasında önemli bir pozisyonda durmasına, dolayısıyla önemli düzeyde bir güç elde etmesine sebep olmuştur. İşte böyle bir dönemde yaşayan Nerâkî, kendisinden önce sınırlı da olsa görece güçlü olan ulemanın dini olduğu kadar siyasi bir gücünün de olması gerektiği tezini savunmuş ve daha sonra Humeyni döneminde sistematik olarak uygulanacak olan“velayet-i fakih”düşüncesinin temellerini atmıştır. Bu düşünceye göre fakihlerin de siyasi gücü olmalıdır. Hatta doğrudan siyasete müdahil olmalıdırlar. Bu düşünce gaybet döneminin uzamasıyla siyasette etkisini kaybeden Şii ulemaya güç kazandıracaktır. Zira fakih imamın gaybetinde onun temsilcisi konumundadır. İran devleti için ileride bir dönüm noktasını oluşturacak olan bu düşüncenin teorik izleri ilk olarak Nerâkî tarafından“Avâidu'l- Eyyâm”adlı eserinde dile getirilmiştir. Her ne kadar yaşadığı dönemde bu düşünceleri pratik olarak hayata geçmese de İran İslam Cumhuriyeti'nin kurulma sürecinde ve Ayetullah Humeyni'nin İran İslam Cumhuriyeti'nin fikri ve siyasi duruşunu meydana getirmesinde önemli etkiler barındırmaktadır. Yaşadığı dönemde de hükümdar Feth Ali Şah üzerindeki etkisi ve Ruslara karşı verdiği cihad fetvası göz önünde bulundurulursa Nerâkî ve diğer ulemanın günümüz mollalarına ne denli güç kazandırdığı görülebilir. Bu çalışmayı hazırlarken ana kaynak olarak kullanılan“Avâidu'l-Eyyâm”eseri Nerâkî'nin velayet-i fakih anlayışını doğrudan yansıtmaktadır. Bu teori doğrultusunda İmamiyye Şiası'nın siyasi düşüncesinin gelişimi takip edilmeye, günümüz İran'ına ve Şii mezhebine yeni bir yön veren bu anlayışın ilk nüveleri tahlil edilmeye, Şii ulemanın fıkhi-siyasi gücü ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Mulla Ahmad Naraqi (d. 1245/1829) is one of the most important scholars of Shia's Usûli school in the 19th century. He lived in Iran, under the rule of Kajar and he became known for being close to the government and also being effective in politics. Naraqi took lessons from important scholars of his time. Since he lived in such a period that the scholars had an influence on the community and politics, he was one of the scholars who shaped Iran's political system. People of his age were not able to contact the government easily and talk about their problems, so they found a solution by getting closer to the scholars and regarding them as a bridge between the society and the government. Thus, the scholars held an important position between the government and the society, and that was also the reason for the scholars' growing power. In short, Naraqi lived in such an era and he defended the idea that the scholars should have political power in addition to their religious power. Then, he formed the basis of the notion“Wilayat-i Faqih”which is later to be systematized in the Humayni era. According to this notion, scholars of Islamic jurisprudence should also have political power. Even they should take part in politics directly. This idea gave strength to Shia scholars who lost their influence on politics in the prolonged period of“Ghaybat”. That is because the faqih is a representative of the imam in his absence. Naraqi is the first scholar who mentioned this idea in his book“Awaid al-Ayyam”which would in the future be a turning point for the Iranian government. Even though his idea was not implemented in his time directly, it influenced the process of establishment of the Islamic Republic of Iran and Ayatullah Humayni's political thoughts about the Islamic Republic of Iran. We can see his strength in today's Mullas if we consider that Naraqi affected the ruler Fath Ali Shah in his lifetime and he gave a fatwa for the holy war amongst Russians. Naraqi's book Awaid al-Ayyam which represents his idea“Wilayat-i Faqih”directly is the main source of this thesis. Based on his aforementioned idea, this study will focus on Shia's political development and analyze the power of Shia scholars and the background of Naraqi's idea which affected today's Iran and Shia.
Benzer Tezler
- Molla Ahmed Hilmî el-Koğî ve Tefsira Hilmi adlı eseri
Molla Ahmet Hilmi al-Kogi and his work named Tefsira Hilmî
HÜSEYİN İNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH TEMİZKAN
- Dîwana Mela Ehmedê Heyderî: Metn û lêkolîn
Molla Ahmed-i Heyderi Divanı: Metin - inceleme
ÖNDER BEYTER
Yüksek Lisans
Kürtçe
2013
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDURRAHMAN ADAK
- تفسير سورة الفاتحة لأحمد بن روح الله بن ناصر الدين الأنصاري الجابري، دراسة وتحقيق
'Ahmed Bin Ruhullah Bin Nâsıruddîn el-Ansârî el-Câbrî'nin Fatiha Suresi tefsiri' isimli elyazmasının tahkîki ve incelenmesi
ABDULRAHMAN HADI HASAN
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANAN AKKOU
- تحليل وتحقيق تعليقات أحمد حلمي القوغي على ألفية ابن مالك
Ta'lîkâtu Ahmet Hilmi el-Koğî 'alâ Elfiyeti İbn Mâlik adlı eserin tahkîk ve tahlîli / Scholar and calligrapher Ahmed Hilmi el-Koği's research and analysis on the commentary of İbn Malik's Elfiye
ABDUL MALEK SALEH
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinMardin Artuklu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET TEKİN
- Tesewira estetîk li nik Melayê Cizîrî
Melaye Ciziri'de estetik anlayış
NEVZAT EMİNOĞLU
Doktora
Kürtçe
2022
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiKürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HEMİN OMAR AHMAD