Orta Anadolu Bölgesi'nde farklı çinko uygulamalarının tahıl türleri ve buğday çeşitlerinde tanede çinko ve fitin asidi kontsantrasyonunun etkisi
The Effect of zinc application on grain zinc and phytic acid concantration of different cereal species and wheat genotypes grown in cenetral Anatolia
- Tez No: 76621
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SÜLEYMAN TABAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Toprak Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Çinko eksikliği dünyada ve Türkiye'de çok yaygın bir şekilde rastlanan bir mikrobesin elementi sorunudur. Topraklarda toplam Zn miktarı bitki ihtiyacının oldukça üzerinde olmasına rağmen, bitki tarafından alınabilir miktar oldukça yetersizdir. Türkiye'de özellikle Orta Anadolu Bölgesi topraklarında Zn eksikliği, bitkilerde ve özellikle tahıllarda bitkisel üretimi oldukça sınırlandırdığı belirlenmiştir. Bu durum ayrıca tahıl kökenli gıda tüketiminin oldukça yaygın olduğu bölge insanlarında özellikle de çocuklarda Zn beslenme sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Tahıl kökenli gıdalar yalnızca Zn'ca fakir değil, aynı zamanda insan hücrelerinde Zn'nun biyolojik yarayışlılığını olumsuz yönde etkileyen ve tohumda bolca bulunan fitin asidi gibi bileşiklerce de zengindir. Bu noktalardan harekle bu çalışma, farklı dozlarda ve şekillerde yapılan Zn uygulamasının değişik tahıl tür ve çeşitlerde; tanede Zn, P üzerine etkisini, fosfor, fitin asidi (FA) ve protein konsantrasyonları, fıtaze enzim aktivitesi ve FA/Zn oranları üzerine etkisini belirlemek amaçlanmıştır.Elde oluna sonuçlara göre, çinko uygulamaları tanede Zn konsantrasyonunu artırırken, P konsantrasyonunu ve buna bağlı olarak FA konsantrasyonunu azaltmış sonuçta FA/Zn molar oranını geriletmiştir. Artan Zn dozlarıyla FA/Zn oranı Zn'nun biyolojik yarayışlılığı için yeterli değerlere kadar ulaşmıştır. Farklı Zn uygulama yöntemlerinden toprak+yaprak uygulamasının tane Zn miktarını ve dolayısla Zn'nun biyolojik yarayışlılığını artırmada en etkin uygulama yöntemi olduğu buna karşılık, tohuma Zn uygulamasının etkisiz olduğu görülmüştür. Çinko uygulamaları ile tane protein konsantrasyonları ve fîtaze enzim aktivitesi kimi durumlarda artarken kimi durumlarda azalmış böylece net bir ilişki gözlenememiştir. Çalışılan farklı tahıl türleri ve buğday çeşitleri arasında tanede Zn ve FA biriktirme bakımından anlamlı düzeyde genotipsel farklılıklar görülememiştir. Elde edilen sonuçlar tanede Zn'nun biyolojik yarayışlılığını artırmada Zn gübrelemesinin en etkin yol olduğunu göstermektedir. ANAHTAR KELİMELER; Tahıllar, çinko uygulaması, P, Zn, fitin asidi, fitin asidi/Zn oranı
Özet (Çeviri)
Zinc (Zn) deficiency is a worldwide nutritional problem occurring in many countries including Turkey. In fact the soils are rich in total Zn, but availability of soil Zn to plants is extremly low. It has been shown that, Zn deficiency is widespread in plans particularly in cereals ( e.g. wheat) growing in Central Anatolia. Existence of Zn deficiency in cereals leads to severe reductions in grain yield and also low levels of Zn in grain. Consequently, cereal-based foods made from such Zn-deficient cereals are very poor in Zn concantration. Consuption of such foods at very high amounts may responsible for occurrence of Zn deficiency health problems in humans especially in children. Foods-based cereals not only poor in Zn but also rich in components limiting the bioavailability of Zn in human cells such as phytic acid. This thesis was carried out to study the effect of different methods and doses of Zn application on the levels of Zn, P, phytic acid, protein, phytase and phytic acid to Zn molar ratios in grains of different cereal species and wheat cultivars grown in Central Anatolia.The results presented showed that, application of Zn enhanced Zn and decreased P concantration in grains. Decreases in P concantration by Zn application were accompanied by corrosponding decreases in phytic acid. Under Zn defficiency the phytic acid to Zn molar ratios were higher than widely accepted critical ratios for Zn bioavailability in foods. Application of Zn substantially decreased phitic acid to Zn molar ratios to the acceptible levels. Among the Zn application methods soil+leaf application was the most efficient method in increasing Zn and depressing phytic acid levels. There was no only clear relationship between Zn levels and phytase activity in grains. Concerning concantration of Zn and phytic acid, the cereal species and wheat cultivars did not show a big variation. This findings led us to suggestion that at this stage Zn fertilization is the best solution to increase Zn bioavailability in cereals KEY WORDS: Cereals, Zn application, P, Zn, phytic acid, phytic acid/Zn ratios
Benzer Tezler
- Beypazarı Kızılçam kültürleri gelişimine nanonartikül uygulamalarının etkisi
The effect of nanonarticle applications on the development of Beypazarı Kızılçam cultures
ZARİFE FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEZGİN AYAN
- Değişik çinkolu gübrelerin mısır bitkisinin kuru madde verimi ve kimi besin element içerikleri üzerine etkileri
Effects of various zinc compounds on dry matter yield and some nutrients contents of maize
HAKAN ÇELİK
- Orta Anadolu bölgesinde uzun süreli ikili ekim nöbetsistemlerinin bazı toprak özellikleri ve karbon fraksiyonları üzerine etkisi
Effect of long- term two- crop rotation systems on some soil characteristics and carbon fractions in Central Anatolia region
BARIŞ GÖKOĞLU
Doktora
Türkçe
2023
ZiraatAnkara ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKHAN ÇAYCI
- Başınayayla molibden - bakır cevherleşmesi ve çevresinde biyojeokimya (Yozgat)
Başınayayla molybdenum-copper mineralization and its surrounding biogeochemistry (Yozgat)
ZAHİT ERKUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Jeoloji MühendisliğiYozgat Bozok ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLLÜ KIRAT
DOÇ. DR. SERPİL SAVCI
- Arkeolojik insan kemiklerinde toksik metal ve iz elementlerinin analizi: Adramytteion (Örentepe) ve Resuloğlu örnekleri
An analysis of toxic metals and trace elements in archaeological human bones: The Specimens of Adramytteion (Örentepe) and Resuloğlu
CENK GÜNER
Doktora
Türkçe
2011
Adli TıpAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Adli Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYHAN ERSOY