Unsûrên dînî-tesewifî di dîwana Hafizê Şîrazî û Melayê Cizîrî da
Hâfız-ı Şîrâzî ve Melâyê Cızîrî'nin divanlarında dini-tasavvufi unsurlar
- Tez No: 766298
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN ÇİFTCİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Hâfız-ı Şîrâzî, Melâyê Cizîrî, Karşılaştırmalı Edebiyat, Fars Edebiyatı, Kürt Edebiyatı, Tasavvuf, Hâfız-ı Şîrâzî, Melâyê Cizîrî, Comparative Literature, Persian Literature, Kurdish Literature, Mysticism
- Yıl: 2022
- Dil: Kürtçe
- Üniversite: Bingöl Üniversitesi
- Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 308
Özet
Hâfız-ı Şîrâzî, 14. yüzyılda İran'da yaşamış ve Fars edebiyatının en büyük temsilcileri arasında yer alan bir şairdir. Divanında yer verdiği aşk ve tasavvuf konuları ile yaşadığı dönemdeki şairleri etkilediği gibi kendisinden sonra gelen pek çok şairi de etkisi altına almıştır. Melâyê Cizîrî ise 16. yüzyıl sonları ile 17. yüzyıl başlarında yaşamış ilk Kürtçe mürettep divanın sahibidir. Bu yönüyle bir ilk olmanın yanında divanında işlediği aşk, felsefe ve tasavvuf konuları ile kendisinden sonra gelen Kürt şairlerini etkilemiştir. Hâfız-ı Şîrâzî'nin divanı üzerine değişik konularda akademik birçok çalışma bulunmaktadır. Melâyê Cizîrî'nin divanı üzerine yapılan çalışmalar ise Hâfız-ı Şîrâzî ile kıyaslanmayacak kadar azdır. Yapılan bu çalışmalara bakıldığında her iki şairin divanlarında geçen ve klasik edebiyatın ana temalarından olan birçok dinî ve tasavvufî müşterek unsurların bulunduğu tespit edilmiştir. Aynı şekilde Hâfız-ı Şîrâzî ve Melâyê Cizîrî'nin divanlarını muhteva yönünden doktora düzeyinde karşılaştırmalı olarak ele alan bir çalışma da bulunmamaktadır. Farklı iki dilde yazılan eserleri incelemek karşılaştırmalı edebiyat sahasına girmektedir. Kısaca denilebilir ki karşılaştırmada temel amaç bir milletin edebiyatının başka bir milletin edebiyatına etkisine veya bir şairin / yazarın etkisinin başka bir şair / yazar üzerindeki etkisine ilave olarak müşterek ve farklı yönleri araştırmaktır. Bu çalışmanın temel amacı her iki şairin divanlarında bulunan dinî ve tasavvufî unsurları ve oluşturulan mazmunları tespit edip, ortak veya farklı yönlerini incelemek ve böylece bir sonuca varmaktır. Hafız-ı Şirazî ve Melâyê Cizîrî'nin Divanlarında Dini-Tasavvufi Unsurlar adlı bu doktora çalışması giriş, beş bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Birinci bölümde Hâfız-ı Şîrâzî ve Melâyê Cizîrî'nin hayatları ve edebi kişilikleri ele alınmaktadır. İkinci bölümde dini unsurlar, üçüncü bölüm ise dini unsurların bir konusu olan peygamber isimleri incelenmektedir. Dördüncü bölümde tasavvufî kişilikler ve son bölümde de tasavvufî terimler ve unsurlar değerlendirilmektedir. Sonuç bölümünde ise karşılaştırmalı olarak incelenen dinî ve tasavvufî unsurların değerlendirilmesi yapılmıştır. Sonuç olarak; her iki şairin divanında birçok ortak dinî ve tasavvufî unsurun yanında farklı unsurlar da tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Hâfız-ı Şîrâzî was a 14th century Iranian poet and one of Persian literature's greatest authors. His mystical and madrigal divan influenced several poets both in his time and later on. Melâyê Cizîrî was the author of the first Kurdish divan anthology and lived in the late 16th and early 17th centuries. Thus, besides being a first, he influenced later Kurdish poets with his divan on love, philosophy and mysticism. There are several academic studies on different aspects of the Hâfız-ı Şîrâzî divan. However, studies examining Melâyê Cizîrî's divan are too few when compared to Hâfız-ı Şîrâzî. This literature review reveals that the divans of both poets share several religious and mystical themes, which were also main themes in classical literature. Furthermore, no other studies to date have compared the content of the divans of Hâfız-ı Şîrâzî and Melâyê Cizîrî at the dissertation level. The field of comparative literature tackles the analysis of works written in different languages. In short, it could be suggested that the main aim of comparison is to determine similarities and differences between works, cross-national effects and the impact of a poet/author on another. The main aim of this study is to determine the religious and mystical elements and metaphors in the divans of both poets, and to determine similarities and differences. This study includes the introduction, five chapters and conclusion. In the first section, the lives and literary personalities of Hâfız-ı Şîrâzî and Melâyê Cizîrî are discussed. In the second section, religious elements are examined and the names of prophets are addressed in the third section. In the fourth section, mystical personalities and mystical terms and elements are analyzed in the final chapter. In the conclusion, the comparative analysis of the above-mentioned religious and mystical elements is conducted. Overall, several religious and mystical similarities and differences are identified in the divans of both poets.
Benzer Tezler
- Erzurum, Van, Bitlis vilayetlerinde Ermeni-Kürt ilişkileri (1908-1920)
Armenian-Kurd relations in Erzurum, Van, Bitlis vilayets (1908-1920)
GÜZİN ÇAYKIRAN
- Kültürel kimlik bağlamında Sivas Hafik Beydili köyü müzik pratikleri
Music practices in Sivas Beydi̇li̇ village within the context of cultural identity
DUYGU ULUSOY YILMAZ
Doktora
Türkçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)Erciyes ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLAY KARŞICI
- Sıla-i Rahim yalnızlık psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu arasındaki ilişkiler
The relationship between Salit al Raham, loneliness, psychological well-being and life satisfaction
YILMAZ ÇELİK
Doktora
Türkçe
2023
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ RIZA AYDIN
- Arap yazısı bağlamında Alman müsteşriklerin Resmü'l-Mushaf'a bakışı
German orientalists' outlook to Quran book (Resmü'l-Mushaf) in the context of Arabic letter
SALAHALDAİN ABDUL-HUSEİN FLAIFEL
Yüksek Lisans
Arapça
2015
DilbilimSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CELALETTİN DİVLEKCİ
- Orta yetişkinlik döneminde dini inanç ve tutumlar: Kırgızistan örneği
Religious beliefs and attitudes during middle adulthood: Kyrgyzstan model
AITOLKUN VALERII KYZY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KÖYLÜ