İbnü's-Sikkît ve Islâhu'l-mantık adlı eserinin Arap dilbilimi açısından değerlendirilmesi
The evaluation of Yaqub Ibn as-Sikkit's and his work titled Islâh al-Mantiq in terms of Arabic linguistics
- Tez No: 766763
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ EMİNOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Hz. Ömer (ra)'in halifeliği döneminde hız kazanan İslam fetihleriyle Fars ve Rum topraklarına akınlar düzenleyen Araplar, daha sonraki devirlerde fethedilen bölgelere yerleşerek bu şehirlerin İslamlaşmasına katkı sağlamışlardır. Yurtlarını bırakıp fethedilen topraklara yerleşen Araplar buralarda Arap olmayan topluluklarda bir arada yaşamaya başlamışlar, dolayısıyla iki unsur arasındaki siyasal, ekonomik, sosyal ve kültürel alışveriş Arap dilinin selameti konusunda bazı tehlikeleri de beraberinde getirmiştir. Özellikle Arapların, Arap olmayan kadınlarla evliliklerinin artması ve anadili Arapça olmadığı halde Arapça konuşan bir neslin ortaya çıkması bu tehlikenin büyüyüp yayılmasında en önemli faktörlerden birisi olmuştur. Bütün bunların sonucunda dilde düşülen hata anlamına gelen lahn olgusu öncelikle avam arasında yaygınlaşmış daha sonra havas tabakada da etkilerini göstermiştir. Bu olgunun Kur'ân-ı Kerim'in kıraatine kadar sirayet ettiğini gören dilbilimciler birtakım tedbirler alarak bu tehlikenin önüne geçmeye çalışmışlardır. Bu çalışmaya konu olan, Ebû Yûsuf Ya'kûb b. İshâk es-Sikkît'in kaleme aldığı Islâhu'l-mantık adlı kitap, lahnin önlenmesi amacıyla telif edilen eserler arasında önemli bir yere sahiptir. Nitekim bu eser, lahn konusunu müstakil olarak ele alan ilk eserlerden olmasının yanı sıra geniş hacmiyle Arap dili ve edebiyatına dair zengin bir literatürü bünyesinde barındırmaktadır. Islâhu'l-mantık'ın lahn bağlamında yöntem ve içerik açısından tahlilinin amaçlandığı bu çalışmanın birinci bölümünde lahn kavramı ele alınmış, söz konusu olgunun tarihsel çerçevesi çizilmeye çalışılmış ve lahnin önlenmesi amacıyla alınan tedbirler kronolojik bir şekilde sıralanmıştır. İkinci bölümde ise İbnü's-Sikkît'in yaşadığı döneme, hayatına, ilmi tahsiline ve eserlerine değinilmiş, ardından müellifin, eseri telif ederken izlemiş olduğu yöntem tahlil edilmiştir. Muhteva yönünden de incelenen eserin, Arap diline katkıları tespit edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Arabs, who conquered Persian and Greek lands with rapid Islamic conquests during the reign of Caliph Omar, settled in the conquered regions in later periods and contributed to the Islamization of these cities. Arabs, who left their lands and settled in the conquered areas, began to live together with the non-Arab communities, so the political, economic, social and cultural exchange between the two elements brought some dangers to the safety of the Arabic language. One of the most important factors in the growth and spread of this danger on the Arabic was the increase in marriages between Arabs and non-Arab women, whcih lead to the emergence of a generation that spoke Arabic even though their mother language was not Arabic. As a result of all these, the phenomenon of lahn, which means a mistake in the language, first became widespread among the common people and then showed its effects in the elite parts of the community. And linguists, who saw that this phenomenon spread to the recitation of the Qur'an, tried to prevent this danger by taking some precautions. The book named Iṣlāh al-Mantiq ('Correction of Logic'), written by Yaqub Ibn as-Sikkit, which is the subject of this study, has an important place among the works that have been copyrighted in order to prevent errors in the language. As a matter of fact, this work includes a rich literature on Arabic language, as well as it's one of the first works to deal with the issue of error independently. In the first part of this study, where Iṣlāh al-Mantiq aimed to make analysis in terms of method and content in the context of error, the concept of error was discussed, the historical framework of the phenomenon was tried to be drawn and the measures taken to prevent the error were listed in a chronological order. In the second part, the period in which Yaqub Ibn as-Sikkit lived, his life, his scientific education and works were mentioned, and then the method that the author followed while compiling the work was analyzed. The contribution of the work, which was also examined in terms of content, to the Arabic language was tried to be determined.
Benzer Tezler
- İbnü's-Sikkît ve Kitâbu'l-Elfâz adlı eserinin tahlili
Ibn al-Sikkit and an analysis of his work Kitab al-Alfaz
MURAT GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Doğu Dilleri ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MÜCAHİT KÜÇÜKSARI
- Arap dilinde kalb ve ibdâl olgusu: İbnü's-Sikkît ve Kitabü'l-Kalb ve'l-İbdâl adlı eseri
The phenomenon of qalb and ibdal in the Arabic language: Ibnü's-Sikkît and his book Kitab al-qalb va'l-ebdal
MUSA GÜNGÖRDÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BiyografiNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT TALA
- Orta Çağ İslam kültüründe kadın algısı: 'Kitabu'n-Nisa literatürü' örneği
The perception of woman in Medieval Islamic culture: The example of 'Kitabü'n–Nisa [The book of women] literature'
RÜVEYDA ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARİF KORKMAZ
- İbnu'ş-Şecerî ve el-Emâlî adlı eserinin belâgat açısından incelenmesi
Ibn al-Shajarî and the anlysis of his book 'al-Amâlî' with a rhetorical perspective
HÜSEYİN ERSÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2020
Dilbilimİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İZZET MARANGOZOĞLU