Kentsel saçaklanmanın tarım arazilerinin amaç dışı kullanımına etkileri: Şanlıurfa ili örneği
Effects of urban sprawl on misuse of agricultural lands: The example of Şanlıurfa province
- Tez No: 766794
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ REMZİYE ÖZEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Ziraat, Şehircilik ve Bölge Planlama, Economics, Agriculture, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 55
Özet
Türkiye'de karayolları, demiryolları, sanayileşme gibi kamu yatırımları tarım arazilerinin amaç dışı kullanılmasında rol oynayan belli faktörlerdir. Ancak son yıllarda artan en önemli konulardan birisi de tarım arazilerinin imara açılmasıdır. Kentsel büyümeyle birlikte kent çevresinde oluşan rantın tarımsal getiriden daha yüksek olması, riskin az ve tarımsal alanda oluşan konut yapımının daha kolay olması sebebi ile kırsal alandaki toprak varlığına arsa stoku gözüyle bakılmaktadır. Çiftçi için de arsanın cazip olması ve yerleşim alanları civarındaki tarım arazilerinin arsaya dönüştürülmesi ile değerinde meydana gelen ani artışlar karşısında bu arazilerin tarımda kullanılmaya devamını sağlamak güçleşmektedir. Böylece arsadan elde edilen rant, tarımsal gelirin önüne geçmekte tarım arazisinden vazgeçmek kolaylaşmaktadır. Bu araştırmada, Şanlıurfa ili Haliliye ve Eyyübiye ilçesinde kentsel saçaklanmanın tarım sulu tarım arazisi değerleri etkileri analiz edilmiştir. Bu amaçla saçaklanmanın yoğun olduğu Şanlıurfa-Mardin ve Şanlıurfa-Akçakale ana ulaşım karayolu hattı arasında kalan yerler (Harran ovası) tarımsal potansiyeli çok yüksek alanlarda 39 yerleşim birimi araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmada, 100 üreticiden 2022 üretim dönemine ilişkin veriler derlenmiştir. Araştırmada, likert tipi tutum ölçeği kullanılmış olup Cronbach's Alpha ile güvenilirliği ölçülmüştür. Çalışmada imar baskısı altında olan yerlerde üreticilerin imara olan yaklaşımları, arazilerinin satış düşüncesi tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları sürdürülebilir tarımın en önemli unsuru olan verimli, taban arazi niteliğindeki tarım topraklarının korunmasıyla ilgili politika yapıcılara bilgi üretirken, aynı zamanda kentsel planlama ile ilgili çalışmalara da bilgi kaynağı oluşturacaktır. Böylece daha sağlıklı bir kentsel yapılaşmayla birlikte tarım arazilerinin sürdürülebilirliği sağlanacaktır. Hedonik modelde parselin pazar değerine etki ettiği düşünülen 14 bağımsız değişken ele alınmıştır. Elde edilen doğrusal modele göre diğer değişkenler sabit kalmak koşuluyla, parselin pazar değerini olumlu yönde en fazla etkileyen değişkenler; parselin tapu ve kadastro olması, üzerinde yenişebilen ürünler, sulanma özelliği, ulaşım, arazinin konumu ve toprak yapısıdır. Ayrıca araştırma alanında ana yola ve imara yakın arazilerin değeri ortalamanın çok üstünde olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Public investments such as highways, railways and industrialization are among the players that play a role in the intended use of agricultural lands in Turkey. However, one of the most important issues that have increased in recent years is the opening of agricultural lands for development. Due to the fact that the rent generated around the city with the urban growth is higher than the agricultural income, the risk is low and the housing construction in the agricultural area is easier, the land existence in the rural area is considered as the land stock. It becomes difficult to ensure that these lands continue to be used in agriculture in the face of sudden increases in value due to the attractiveness of the land for the farmers and the conversion of agricultural lands around the settlement areas into plots. Thus, the rent obtained from the land is in front of the agricultural income and it is easier to give up the agricultural land. In this study, the effects of urban sprawl on the agricultural land market and irrigated farmland values in Haliliye and Eyyübiye districts of Şanlıurfa were analyzed. For this purpose, 39 settlements in areas with very high agricultural potential were included in the research area between the Şanlıurfa-Mardin and Şanlıurfa-Akçakale main transportation highway line (Harran plain) where sprawl is intense. In the research, data regarding the production period of 2022 were compiled from 100 producers. Likert-type attitude scale was used in the study and its reliability was measured with Cronbach's Alpha. In the study, the approaches of the producers to zoning and the idea of selling their lands in places under zoning pressure were determined. The results of the research will provide information to policy makers about the protection of fertile, basic land, which is the most important element of sustainable agriculture, and will also provide information for studies on urban planning. Thus, sustainability in terms of agricultural lands will be ensured with a healthier urban construction. In the hedonic model, 14 independent variables that are thought to affect the market value of the parcel are considered. According to the linear model obtained, the variables that most positively affect the market value of the parcel, provided that other variables remain constant, are the title deed and cadastre of the parcel, edible products, irrigation property, transportation, location of the land and soil structure. In addition, it has been determined that the value of the lands close to the main road and development in the research area is much higher than the average.
Benzer Tezler
- Kentsel saçaklanma alanlarındaki tarım arazilerinin hedonik fiyat modeli yardımıyla değerlemesi
Valuation of agricultural lands in urban sprawl by using hedonic price modelling
FATMA YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatSelçuk ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZUHAL KARAKAYACI
- Samsun'da kentsel yerleşimin kırsal alanlara yayılımı ve getirdiği yapısal ve çevresel sorunlar
The expansi̇on of urban settlement to rural areas i̇n Samsun and the structural-envi̇ronmental problems caused by thi̇s expansi̇on abstract
ALİ UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF DEMİR
- Kentsel saçaklanmanın tarım arazisi piyasasına etkilerinin analizi: Aydın ili Efeler ilçesi örneği
Analysis of efects on agricultural land market of urban sprowl: The case study of Efeler district of Aydin province
CANSU BAŞARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatEge ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAİT ENGİNDENİZ
- Turizm faaliyetlerinin kentsel saçaklanma üzerindeki etkisi: Didim kenti örneği
The effect of tourism actiities on urban sprawl: The case of Didim ci̇ty
CANSEL AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaKonya Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALE ÖNCEL
- Kentsel saçaklanmanın verimli tarım topraklarının amaç dışı kullanımına etkisi: Ankara örneği
The effects of urban sprawl on the misuse of fertile agricultural lands: Ankara case
DİNÇER SEZGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÇİĞDEM VAROL