Ailesel hiperkolesteroleminin genetik nedenlerinin araştırılması
Investigation of genetic causes of familial hypercholesterolemia
- Tez No: 767236
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ALİKAŞİFOĞLU
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Genetik, Genetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Tıbbi Genetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Ailesel hiperkolesterolemi plazma kolesterol düzeylerinde yükseklik ve erken dönemde kardiyovasküler hastalık gelişimi ile karakterize genetik bir hastalıktır. Bu çalışma, ailesel hiperkolesteroleminin genetik nedenlerini kapsamlı bir şekilde değerlendirmek, klinik ve genetik ilişkisini incelemek amacı ile planlanmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda, Simon Broome Kriteri'ne göre ailesel hiperkolesterolemi tanısı alan 52 hasta çalışmaya alınmıştır. İlk aşamada, LDLR geni tüm hastalarda Sanger yöntemi ile dizilenmiştir. Hastalık ilişkili mutasyon saptanmayanlara, sırası ile önce APOB geni 26. ve 29. ekzonları ve PCSK9 genine yönelik DNA dizi analizi yapılmıştır. Üç genin dizilenmesi sonucunda, toplamda 28 hastada LDLR geninde patojenik mutasyon saptanmıştır. Bunlardan iki tanesi daha önce bildirilmemiştir. Kalan 24 hastada öncelikle LDLR kopya sayısı değişikliklerine yönelik MLPA yapılmış ve bir hastada LDLR'de homozigot ekzon 11-12 duplikasyonu saptanmıştır. Bu aşamada mutasyon saptanmayan hastalarda NGS paneli ile etiyolojide yer alan genler araştırılmış ve NGS paneli ile bir hastada, LDLRAP1 geninde ve iki hastada APOE geninde hastalık ile ilişkili mutasyon saptanmıştır. Bir hastada ise LDLR geninde saptanan sinonim mutasyonun, RNA çalışması ile splice değişikliğine neden olduğu tespit edilmiştir ve bu mutasyon patojenik olarak sınıflandırılmıştır. Toplamda 33 hastada monogenik bir neden saptanırken, 1 hastada LDLR geninde önemi bilinmeyen değişiklik saptanmıştır. 18 hastada ise monogenik neden saptanmamıştır. Monogenik etiyolojiye yönelik olarak bu çalışmalar dışında, hastalığın poligenik etiyolojisine yönelik değerlendirilmeler yapılmıştır. Bu amaçla, daha önce literatürde bildirilen, 12 SNP bölgesi genotiplenmiştir. İlk basamakta mutasyon saptanan 28 hasta Sanger yöntemi ile genotipleme yapılırken, kalan 24 hastada monogenik nedenleri belirlemek için yapılan NGS paneli kullanılmıştır. Bu SNP'ler kullanılarak, mutasyon saptanan/saptanmayan hasta grupları ve bir kontrol örnekleminde 12 ve 6 SNP (genotiplenen 12 SNP içinden seçilen SNP'ler) içeren 2 farklı poligenik risk skoru hesaplanmıştır. Hesaplanan skorların ortalamaları gruplar arasında karşılaştırılmıştır. Bu şekilde, Türk popülasyonunda ilk defa, poligenik etiyolojinin hastalıktaki rolü değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Türk popülasyonunda diğer popülasyonlara benzer şekilde mutasyon negatif hastaların skor ortalamaları kontrollere ve mutasyon pozitiflere göre yüksek bulunmuştur. Ayrıca monogenik hastalığın ortaya çıkışında poligenik faktörlerin etkili olabileceği de gösterilmiştir. Bulunan genetik değişikliklerin klinik ve biyokimyasal parametreler ile ilişkileri de araştırılmıştır. Son olarak, hastalarda bulunan sonuçlar doğrultusunda genetik danışma verilmiş, hastalar tedavi ve takipleri için ilgili kliniklere yönlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Familial hypercholesterolemia is a genetic disease characterized by high plasma cholesterol levels and early cardiovascular disease development. Main objectives of the study were to evaluate the genetic causes of familial hypercholesterolemia and to detect the relationship between genetic causes and the clinical findings. For these purpouses, 52 patients diagnosed with familial hypercholesterolemia according to the Simon Broome Criteria were included. At the beginning, the LDLR gene of all patients was sequenced by Sanger method. After that, Sanger sequencing was performed respectively, for exons 26 and 29 of APOB gene and PCSK9 gene in the patients who did not have a causal LDLR mutations. As a result of Sanger sequencing, pathogenic LDLR mutations of which two of them had not been described before were detected in 28 patients. In the remaining 24 patients, MLPA was performed to detect LDLR copy number changes and a homozygous duplication of exon 11-12 of LDLR gene was found in a patient. In the patients without molecular diagnosis, a NGS panel was performed to comprhensively evaluate the genes related to the disease. Disease-related mutations were detected in the LDLRAP1 in a patient and APOE in two patients. A synonymous mutation found in LDLR gene was identified to cause splice site changes by RNA study and classified as pathogenic. While a monogenic cause was detected in 33 patients, 1 patient had a variant of unknown significance in the LDLR. There was no monogenic cause detected in 18 patients. In addition to effort for detection of monogenic causes of the disease, studies were also conducted to asses polygenic etiology. For this purpose, previously reported 12 SNP were genotyped. To genotype 28 patients that found to have a mutation in LDLR gene at beginning of the study, Sanger sequencing was performed. For the remaining patients, the NGS panel were used. After genotyiping, Two polygenic risk scores (PRS) were calculated in the mutation positive/mutation negative patient groups and the control group by using 12 SNP and 6 SNP (a subset of 12 SNP). The means of the calculated PRS were compared between the groups. By this way, the role of polygenic effects on the disease was evaluated for the first time in the Turkish population. As a result, similar to the different population studies, mutation negative patients were found to have higher mean PRS than control group and mutation positive patients in Turkish population. Besides, probable effects of the polygenic determinants to occuarance of the monogenic disease were identifed. The effects of the genetic etiology on the clinical and biochemical parameters were also investigated. Finally, according to molecular findings, genetic counselling were provided and the patients were directed to the related clinics for treatment and management of the disease.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki hiperkolesterolemi ve propiyonik asidemi hastalıklarına neden olan genetik patolojilerin belirlenmesi ve özgül mutasyon çeşitlerinin gen ifadelerinin araştırılması
Identification of genetic pathologies which cause hyper cholesterolaemia and propionic acidemia diseases in Turkey and investigation of gene expressions of spesific mutation types
MUSTAFA MERT SÖZEN
- Gaziantep ve çevresinde yaşayan ailesel hiperkolesterolemi hastalarında ldlr ve APOB genlerinin moleküler analizi
Molecular analysis of ldlr and apob genes in patients with familial hypercholesterolaemia in Gaziantep and surrounding areas
MURAT KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
GenetikGaziantep ÜniversitesiTıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR ÖZTUZCU
- Ailesel hiperkolesterolemili hastalarda LDL reseptör geninin 3 numaralı ekzonundaki mutasyonların SSCP yöntemiyle taranması
Screening of patients with familial hypercholesterolemia for mutations in exon 3 of the low density lipoprotein receptor gene by single strand
NEVRAH NAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Tıbbi BiyolojiAkdeniz ÜniversitesiTıbbi Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜVEN LÜLECİ
- Ailesel hiperkolesterolemili hastalarda LDL reseptör (LDRL), apolipoprotein-B100 (APO-b100) ve proprotein convertase subtilin kexin 9 (PCSK9) gen mutasyonlarının tespiti
Başlık çevirisi yok
FATİH KARDAŞ
Tıpta Yan Dal Uzmanlık
Türkçe
2013
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıErciyes ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KENDİRCİ
- Ailesel hiperlipidemili olgularda fenotip genotip ilişkisi
The relationship between phenotype and genotype in familial hyperlipidemia cases
YUSUF DURANAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıGaziantep ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KESKİN