Ahmed Paşa Dîvânı: Tenkitli metin-bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük
Ahmed Pasha's Divan: Critical text-contextual index and functional dictionary
- Tez No: 769395
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE YILDIZ, PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 3265
Özet
Ahmed Paşa 15. yüzyıl divan şiirinin zirve şairlerindendir. Kaynaklarda Bursalı olarak tanıtılmasına rağmen Edirne'de doğan sanatçı ömrünün büyük bölümünü geçirdiği Bursa'da vefat etmiştir. Ahmed Paşa eğitimini tamamlayıp Edirne ve Bursa'da kadılık yaptıktan sonra kısa sürede yetenekleriyle dikkat çekerek önce kazaskerliğe atanmış, ardından Fatih Sultan Mehmet'in musahibi, veziri olmuştur. Onun hızlı yükselişi kıskançlığa yol açmış, bir iftira sonucu görevinden azledilmiştir. Bursa'da Sultan Murad ve Emir Sultan vakıflarının mütevelliğini yaptıktan sonra Ankara, Sarayönü ve nihayetinde Bursa'da yöneticilik görevine atanmıştır. Ömrünün sonuna kadar Bursa'daki yöneticilik görevini sürdürmüştür. Ahmed Paşa 902 (1497)'de vefat etmiştir. Ahmed Paşa'nın şiirlerini topladığı tek eseri Dîvân'ıdır. Dîvân'da mesnevi, kaside, kıta-i kebire, terkibi-i bend, terci-i bend, gazel, tarih, kıt'a, müfred ve matla; Arapça, Farsça manzumeler bulunmaktadır. Ahmed Paşa, Osmanlı sahası divan şiirinin estetik açıdan gelişmesinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Çalışmamızda Ahmed Paşa Divanı'nın tenkitli metninin ve bağlamlı dizin, işlevsel sözlüğünün hazırlanması amaçlanmıştır. Dîvân'ın kırk bir nüshası tespit edilerek tamamına ulaşılmış, nüshalar soy ağacı yöntemine göre değerlendirilerek aralarındaki nesep ilişkisi büyük ölçüde ortaya konmuştur. Ayrıca mecmualarda Ahmed Paşa adına kaydedilen şiirler incelenerek Dîvân'a girmeyen muhtemel şiirler belirlenmeye çalışılmıştır. Nüshalardaki tek ya da sınırlı tanığı olan şiirler ile mecmualardaki şiirler tenkitli metne dahil edilmemiştir. Nüshalara karışan manzumelerin tespiti için divanlar, nazire mecmuları, tezkireler incelenmiştir. Ahmed Paşa Divanı'nın anlam dünyasını daha iyi ortaya koyabilmek amacıyla TEBDİZ projesinden yararlanarak bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük hazırlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Ahmed Pasha is one of the peak poets of the 15th century divan poetry. Although he is introduced as a Bursa native in the sources, the artist who was born in Edirne passed away in Bursa, where he spent most of his life. After Ahmed Pasha completed his education and worked as a judge in Edirne and Bursa, he attracted attention with his abilities in a short time, and was appointed as a judge, and then became the companion and vizier of Fatih Sultan Mehmed. His rapid ascent caused jealousy, and he was dismissed from his post as a result of slander. After being the trustee of the Sultan Murad and Emir Sultan foundations in Bursa, he was appointed to the managerial position in Ankara, Sarayönü and eventually Bursa. He continued his duty as a manager in Bursa until the end of his life. Ahmed Pasha died in 902 (1497). The only work that Ahmed Pasha collected his poems is his Dîvân. In Dîvân, masnavi, eulogy, qasida-i kebire, composition-i bend, terci-i bend, ghazal, history, kıt'a, müfred and matla; There are Arabic and Persian verses. Ahmed Pasha had an important influence on the aesthetic development of Ottoman field divan poetry. In our study, it is aimed to prepare the critical text and the contextual index and functional dictionary of Ahmed Pasha's Divan. Forty-one copies of the Dîvân were identified and all of them were reached, the copies were evaluated according to the genealogical tree method, and the lineage relationship between them was revealed to a large extent. In addition, the poems recorded in the name of Ahmed Pasha in the journals were examined and the possible poems that did not enter the Divan were tried to be determined. The poems in the copies with single or limited witnesses and the poems in the magazines are not included in the critical text. Divans, nazire magazines, tezkires were examined in order to determine the poems that were included in the copies. In order to better reveal the semantic world of Ahmed Pasha's Divan, a contextual index and functional dictionary have been prepared by making use of the TEBDİZ project.
Benzer Tezler
- II. Bayezit Devri şairlerinden Münirî hayatı, eserleri ve divanı (inceleme-tenkitli metin)
Münîrî a poet of II. Bayezidian Period biography, works and critical edition of his Divan
ERSEN ERSOY
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. NİHAT ÖZTOPRAK
- Arpaemini-zade Sami Divanı tenkitli metin-inceleme-özel adlar dizini (2 cilt)
Başlık çevirisi yok
FATMA SABİHA KUTLAR
- Tekirdağlı Ahmed Lutfî Dîvânı (İnceleme-tenkitli metin-sözlük)
Tekirdağlı Ahmed Lutfî's Dîvân (Research-criticized context-dictionary)
AHMET SERDAR ERKAN
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN KURTOĞLU
- Abdurrahman Abdî'nin Şerh-i Dîvân-ı Urfî isimli eseri (İnceleme-tenkitli metin)
Abdurrahman Abdi's Şerh-i Divan-ı Urfi titled text (Analysis-critical text)
NESRİN YILMAZ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİL İBRAHİM HAKSEVER
- Ahmed Paşa Dîvân (İnceleme-tenkitli metin-çeviri-sözlük)
Ahmed Pasha Divan (Analysis-critical text-translation-dictionary)
ZÜLEYHA HAYAL
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER ZÜLFE