İstanbul-Heybeliada'daki Bizans dönemine ait Panagia Kamariotissa Kilisesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 7708
- Danışmanlar: PROF. DR. YILDIZ ÖTÜKEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1989
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 262
Özet
11 ÖZET Bir manastır yapısı olan Heybeliada'daki Panagia Ka mariotissa kilisesi İ st animi -Heybe liaâa' da bulunmaktadır. Heybeliada'daki Panagia Kamariotissa manastırı ve ki lisesinin kesin yapım tarihi belli delildir. icianastır ve kilise çeşitli araştırmacılar tarafından farklı yüzyılla ra tarihlendirilir. Adalarda 9. yüzyılda manastırların varlısını belirten bası araştırmacılar, Heybeliada'daki Panagia manastırının erken dönemlerde inşa edilmiş olabileceği görüşündedir. 809-811 yılları arasında Heybeliada'da sürgün hayatı yaşa yan Theodoros Studites'in sürgündeyken yazdığı mektupların da, adını belirtmediği manastırın, Panagia Kamariotissa manastırı olabileceği ileri sürülür. Rahip Klemeııs'in Ambrosian'ı kopya ettiği, 1073 yılma ait el yazmasında adı geçen“Panagia Kato”manastırı Heybeliada'daki Pana gia manastırı ile özdeşleştirilir. Ayrıca Panagia kilise sini duvar tekniği, cephe düzenlemesi açısından inceleyen bazı araştırmacılar yapıyı 11. yüzyıla tarihlendirir. Araştırmacılardan basıları 1748 tarihli manastırın satış belgesindeki 1372 tarihli mührü dikkate alarak, ma nastırı V. Ioannes Paleologos (1341-1391) dönemine tarih ler. Çoğu araştırmacı ise, imparator Ioannes Paleologos 'a ait kitabeye dayanarak, manastırın Yi II. Ioannes Paleologos (1425-1448) tarafından inşa edildiği görüşünde birleşir. Paka t bu kitabenin İstanbul'daki“Altı liermer”semtindeki“Panagia”adlı başka bir kiliseden Heybeliada'daki Pana gia kilisesine taşınmış olabileceği sanılır. Ayrıca Hey beliada'daki Panagia kilisesinin“VIII. Ioannes Paleolo gos 'un karısı Karia Konmena tarafından yaptırılarak, Meryem'e ithaf edildiği”görüşü yaygındır. Kaynaklardan, manastırın Panagia Kamariotissa kili sesinden önce yaptırılan ve Vaftizci Yahya'ya ithaf edi len bir kilisesi olduğu öğrenilir. Yapım tarihi belli ol mayan kilisenin, araştırmacılar tarafından Bizans mimari-Ill sinin erken dönemlerine ait olabileceği öne sürülür. 1797 yılında eski kilisenin yerine bugünkü Vaftizci Yahya kilisesi inşa edilmiştir. 1672 yılında Panagia kilisesi dışında tümüyle yanan manastır, Osmanlı tercümanı P.ûikousios tarafından res tore edilir. 1722, 1728 ve 1752 yıllarındaki onarımlardan sonra, 1796 yılında Eflak Voyvodası A.Ypsilanti onarımla rı başlatır. 1828 yılında Rus mahkumlara cezaevi hizmeti gören manastır, 1831 yılında Ticaret Okulu haline gelir. 1875' de Yunanlı bankacı Ll.Zaphiropoulu tarafından geniş letilerek, onarılır. 1918 yılından sonra öksüzler Yurdu olarak kullanılan manastır, 1942' de llürk Deniz Kuvvetle rine bağlanır. Yapının plan tipi açısından, Anadolu ve başkentteki benzer örnekleri sınırlıdır. Anadolu'da genelde anıtsal boyutlarda olma3ran ve farklı işlevlerde kullanılan tetra- konchos planının başkentteki iki örneğinden biri incele diğimiz kiliseyi oluşturmakla birlikte diğeri Panagia Moucliotissa kilisesidir. Ermeni-Gürcü mimarisinden 7. ve 10. /İl. yüzyıllara ait tetrakonchos planlı örnekler, Heybeliada'daki Panagia kilisesi ile ortak özellikler gös terir. Ayrıca Panagia kilisesi cephe düzenlemesi açısın dan İstanbul'da Komnenoslar dönemine tarihlenen yapılarla benzer özelliklere sahiptir. Yapım malzemesi olarak tuğla kullanılan kilisede tü müyle“gizli tuğla”tekniği uygulanmıştır. Aynı teknik, İstanbul'da 11. -12. yüzyıllara tarihlenen yapılarda yo*un olarak görülür. Bu nedenlerle yapıyı Komnenoslar dönemine tarihleyebiliriz. Heybeliada'daki Panagia kilisesi Bizans mimarisinde Anadolu'da erken dönemlerde görülen tetrakonchos plan tipinin, Komnenoslar döneminde, özellikle başkentte uygu lanmış olması açısından önemlidir.
Özet (Çeviri)
IV SUMMARY Panagia Kamariotissa church which is a monasterial structure, is located at Heybeliada, Istanbul. The definite construction date of Panagia Kamario tissa church and monastery is not known. Several rese arches have given construction dates differing in centuries. Some researches who indicated existence of monasteries on the islands during the IXth century, share the opinion that Panagia monastery could have been constructed in early times. While Theodoros Studites was in exile at Heybeliada during 809 to 811, in his letters in which he mentioned a monastery, some presumend that monastery could be“Panagia Kamariotissa”. The monestery“Panagia Kato”mentioned in the manuscript by the monk called Klemens who copied Ambrosian in 1073 was made identical to Panagia monastery at Heybeliada. In addition, some researchers who had studied Panagia church from the stand point of wall masonry techniques and front arrangements, date the structure as the XI th. century. Taking into consideration the seal dated 1372 on the sale document dated 1748, some researchers date the monastery to the reign of Ioannes Paleologos, the Yth (1341-1391). Based on the epitaph of Ioannes Paleologos, the emperor, most of the researchers share the opinion that the monastery was constructed by Ioannes Paleologos, the Vlllth, (1425-1448). But it is assumed that the said epitaph could have moved from another church, called“Panagia”, located at the place named“Altı Mermer”Istanbul to Panagia church, at Heybeliada. In addition, the view point which is very common that Panagia Church built by the wife, named Maria Komnena of Ioannes Paleologos, the VTIth, and dedicated to the Virgin Mary.It is understood from the sources that there was a church dedicated to Baptist Yahya and it was constructed prior to Panagia Kamariotissa. Researchers presume that the church of which construction date is unknown, could have been built during the early times of Byzantine architecture. Todays, Baptist Yahya church was const ructed at the place of the old church in 1797. The monastery which was completely ruined during a fire in 1672, except the Panagia church, was restored by P.wikousios, dragoman for Ottomans. After the repairs made in 1722, 1728 and 1752, V/allachian Voivode named A. Ypsilanti had the repairs began. The monastery which was used as prison for the Russian prisoners of was used as prison for the Russian prisoners of war during 1828, was made a commerce teaching school in 1831. The Greek banker called Ll.Zaphiropoulu had the structure enlarged by repairs in 1875. The building which was used as Orphanage after 1918, was transfered to the Turkish Naval Forces in 1942. The church was built in four-leaf clover type, called tetrakonchos. From the standpoint of plan type of the structure of which samples in Anatolia and the capital city are limited. The tetrakonchos plan which was used in structures not being colossal in Anatolia, two samples in the capital city of which one we studied the said church and the other is Panagia Moucliottissa church. The tetrakonchos planned samples built during Tilth, 1th and Xlth centuries based on Armenian and Georgian architecture have similar resemblance, with the Panagia church at Heybeliada. Furthermore the Panagia church had some resemblances for front arrangements (facades) with the structures built during the reign of Komnenos in Istanbul,vi The“brick was solely used in the construction of the church utilizing the techniques of ”bidding bricks". The same technique was largely used in construction in Istan bul during the ZIth and Zllth Centuries. Because of this we may date this structure to the reign of Komnenos. The Panagia church at Keybeliada in the Byzantine architecture is considered to be important, as the tetrakonchos plan type which was observed in Anatolia in early times, was especially applied in the capital city during the reign of Komnenos.
Benzer Tezler
- İstanbul adalarındaki Bizans dönemi mimarisi
The Byzantion area architecture on the Istanbul islands
HATİCE ÖZYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
ArkeolojiAtatürk ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMZA GÜNDOĞDU
- Orta Bizans'ın sekiz destekli kilise plan şemasının dönemin konstantinopolis mimarlığıyla ilişkileri
The links of Middle Byzantine domed octagonal churches with contemporary constantinopolitan architecture
GÖRKEM GÜNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLGE AR
- İstanbul Adaları'nın antropojenik jeomorfolojisi
Anthropogenic geomorphology of İstanbul Islands
GÜLTEN TİMUÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Coğrafyaİstanbul ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TOPÇU AHMET ERTEK
- Kültürel sürdürülebilirlik bağlamında Heybeliada kent dokusunda mekânsal çözümleme
Spatial analysis of Heybeliada city tissue in the context of cultural sustainability
EMRE DANE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN ÖZAYDIN