Hattat Yâkut el-Musta'simî, ekolü ve hat sanatındaki önemi
Calligrapher Yâqut al-Musta'simî, his school and his place in Islamic calligraphy
- Tez No: 771165
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FETTAH AYKAÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 352
Özet
Yâkut el-Musta'simî (ö. H.698/ M.1298) İslâm Hat Sanatı tarihinin en önemli hattatlarından biridir. Küçük yaşta Rum ülkesinden esir alındığı nakledilmiş, Bağdat'a götürülmüş, son Abbasî halifesi Müsta'sım-billâh'ın himayesinde yetişmiş, saray kütüphanesindeki hocalardan yazı dersi almıştır. O özellikle hat dehâları İbn Mukle (ö. 328 / 940) ve İbnü'l-Bevvab'ın (ö. 413 / 1022) yazılarını incelemiş, onların yazdıklarını taklit etmiş, onların kaidelerine bağlı kalmış ama kendine mahsus bir yazı üslubu geliştirmiş ve aklâm-ı sitte denilen altı nevi yazıda yeni bir üslubun sahibi olmuştur. O kalem ağzı kesişinde değişiklik yapmış her kalem nevine göre kalem ağzı meyilini yeniden belirlemiş, geliştirdiği üslupla yazı daha estetik ve zarif bir görüntüye kavuşmuştur. Oluşturduğu tarz İslâm dünyası tarafından beğenilmiş ve onun yazıları hattatlar için ulaşmak istedikleri bir hedef olmuştur. Yâkut en çok Mushaf yazmış, uzun hayatı boyunca birçok öğrenci yetiştirmiş, en başarılı altı öğrencisiyle birlikte kendisine Esatize-i Seb'a denmiştir. Vefatından sonra öğrencileri gittikleri yerlere onun üslubunu taşımışlardır. Ortaya koyduğu üslup birçok hattat tarafından takip edilmiştir. Osmanlı ülkesinde yine onun yazıları vesilesiyle Şeyh Hamdullah mektebi doğmuş artık hattatlar bu tarzda eserlerini vermişler fakat Ahmet Karahisarî adlı meşhur hattat Yâkut yolunda eserlerini ortaya koymuş hatta onu aşmıştır. İran'da ise sanatçılar aklâm-ı sittede Yâkut tarzında yazmaya devam etmişlerdir. Onun birçok eseri günümüze ulaşmıştır. Dünyanın dört bir yerindeki müze ve kütüphanelerde de yazıları mevcutsa da en fazla sayıda eseri Türkiye'de bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Yâqut al-Musta'simî (698 / 1298) is one of the most important calligrapher in the history of Islamic Calligraphy. It is said that he was brought as a slave from Anatolia region at a young age. He was taken to Baghdad, brought up under the patronage of the last Abbasid caliph, Musta'sım-Billah, and took writing lessons from the teachers in the palace library. He especially studied the writings of the geniuses of calligraphy such as İbn Mukle and İbnü'l-Bevvab, imitated their writings, adhered to their rules, but developed a unique writing style and became the owner of a new style in six types of writing called aklâm-ı sitte (six pen). He made changes in the point of the pen, redefined the inclination of the pen tip which varried according to each pen type, so the writing gained a more aesthetic and elegant appearance with the style he developed. The style he created was admired by the Muslim word and his writings became a peak for calligraphers. Yâqut wrote the most mushafs and was called Esatize-ı Seb'a (Seven Masters), together with his six most successful students. He also trained many students throughout his long life. After his death, his students carried his style wherever they went. His style was followed by many calligraphers. Sheikh Hamdullah School was born in the Ottoman country in XV. century, thanks to his writings, and calligraphers produced their works in this style. The famous Ottoman calligrapher named Ahmet Karahisarî produced his works on the Yâqut road and even surpassed it. In Iran, on the other hand, artists continued to write in the Yâqut style in aklâm-ı sitte. Many of his works have survived to the present day. Many of his writings are available in museums and libraries all over the world, but the largest number of his works are in Türkiye.
Benzer Tezler
- Hat sanatının teknik ve estetik ölçüleri
Başlık çevirisi yok
HÜSEYİN GÜNDÜZ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1994
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ALİ ALPARSLAN
- Sülüs hattın tarihsel evrimi, anatomisi ve estetik yapısı
The Historical development, anotomy and static foundation of thulth calligraphy
ÖMER MOHAMED ALİ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1999
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SAVAŞ ÇEVİK
- Nuruosmaniye Kütüphanesi'nde bulunan Yâkūt El-Müsta'sımî'ye ait 22 envanter numaralı el yazması Kur'ân-ı Kerim'in yazı ve süsleme özellikleri
An investigation of the 22 inventory numbered manuscript Quran of the Yâkūt El-Müsta'simî in the Nuruosmaniye Library in terms of Islamic calligraphy and illumination
BETÜL YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıAtatürk ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN ELİTOK
- Yâkût el-Musta'sımî ve altı öğrencisinde (Esâtize-i Seb'a'da) Mushaf Kitâbeti
The Calligraphy of Qur'ān in Yāqūt al-Mustaʿsimī and six students (Seven masters)
ASİYE ALTAN
Doktora
Türkçe
2024
Sanat TarihiAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR DÜNDAR
- Yâsîn Sûresi bağlamında Mushaf Kitâbetinde Yâkūt Müsta'sımî, Şeyh Hamdullah, Şükrullah Halîfe ve Hâfız Osman
In the context of Surat Yasin in the Mushaf inscription Yaqut al-Musta'simi, Sheykh Hamdullah, Shukrullah Khalifa and Hafiz Uthman
TUBA SU
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2023
Güzel SanatlarFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MEHMET HÜSREV SUBAŞI