The semantics of the nominalizer –(y)iş: Dimensions of factivity and manner
-(y)ış adlaştırıcısının anlambilimsel yapısı: Olgusallık ve tarz boyutları
- Tez No: 771635
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ÖZGE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Enformatik Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 76
Özet
Türkçede -mE, -DIK, -(y)Iş gibi çeşitli bağımlı biçimbirimler adcıl yapılar oluşturmak için eylem gövdesine eklenebilmektedir. Bu adcıl yapılar tamamen ad benzeri özellikler gösterebildikleri (perfect, 'tam-adlaşmış') gibi eylem benzeri özellikler göstermeye devam edebilirler (imperfect, 'tam-adlaşmamış'). Bu biçimbirimlerden herhangi biriyle oluşturulan tam-adlaşmamış adcıl yapılar olayları belirtebilir, ancak bu tür -(y)Iş yapıları hareket tarzını da belirtebilirler. Bu belirtmeler başka öğelere bağımlı görünmektedir, yani bileşimseldirler. Bir adcıl yapının mutlaka yaşanmış olan bir olayı belirtip belirtmediği (olgusallık) de güncel bir araştırma konusudur, bu bağlamda -(y)Iş yapıları genel olarak olgusal betimlenir. Bu tez, sistematik bir biçimde tam-adlaşmamış -(y)Iş yapılarını tam- adlaşmış olanlardan ve olay-belirten yapıları tarz-belirten yapılardan ayırt etmeyi, belirtilen olay türlerini tanımlamayı ve olay belirten -(y)Iş yapılarının olgusallık durumunu belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, her bir kategori için test grupları önerilmiş ve bu testler örnek bir veri seti üzerinde uygulanarak testlerin bu ayrımları yapmak için güvenilir ve isabetli olduğu gösterilmiştir. İşaretlenmiş veri seti adcıl yapıların olay anlambilimine (event semantics) dair bilişimsel ve dilbilimsel araştırmalar için erişilebilir olacaktır.
Özet (Çeviri)
In Turkish, a variety of bound morphemes including but not limited to -mE, -DIK, and - (y)Iş can be attached to verb stems to form nominals. These nominals can either be fully noun-like (i.e. perfect) or still have verb-like qualities (i.e. imperfect). While imperfect nominals formed with any of these morphemes may denote eventualities, -(y)Iş nominals can also denote manner. These denotations appear to be dependent on other components, that is, they are compositional. Whether a nominal denotes an eventuality that has necessarily taken place (i.e. factive) or not is also an active area of inquiry, -(y)Iş nominals being generally characterized as factive. This thesis aims to systematically distinguish imperfect -(y)Iş nominals from perfect -(y)Iş nominals, manner-denoting -(y)Iş nominals from eventuality-denoting ones, identify the types of eventuality denoted, and identify the factivity status of eventuality-denoting -(y)Iş nominals. We suggested sets of tests for each category, and we applied these tests to a sample set of data to demonstrate that they can be used to reliably and accurately make these distinctions. The annotated dataset will be available for computational and linguistic research on event semantics of nominals.
Benzer Tezler
- Türkçede ilgi tümceciklerinin yapısı: -Dık ve -an biçimbirimlerinin seçim stratejisi
The structure of relative clauses in Turkish: The strategy for election between -dik and -an morphemes
ALEKSANDRİNA STEFANOVA GÜNDOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PAŞA YAVUZARSLAN
- Türkçe ve İngilizce bilimsel makale özetlerinde bilgiyi kurgulama ve yazar kimliğini kodlama biçimleri
Forms of constructing scientific knowledge and encoding writer's stance in Turkish and English research article abstracts
HAMİDE ÇAKIR
Doktora
Türkçe
2011
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NESLİHAN KANSU YETKİNER
- Hevokên temamker ên berkarî yên kurmancî yên devoka torê
Tor ağzının kurmanci nesne görevindeki yan cümlecikleri
SİNAN GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2019
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ASLAN
- An investigation of Turkish static spatial semantics in terms of expression variety: An eye tracking study
Türkçede statik uzamsal dil semantiğinin kelime çeşitliliği açısından incelenmesi: Bir göz hareketleri takip çalışması
ŞEYMA NUR ERTEKİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
DilbilimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENGİZ ACARTÜRK