Merkezi planlamanın sosyolojik eleştirisi: Friedrich von Hayek ve Kölelik Yolu
Sociological criticism of central planning: Friedrich von Hayek and The Road to Serfdom
- Tez No: 773195
- Danışmanlar: PROF. DR. BENGÜL GÜNGÖRMEZ AKOSMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Hayek, Merkezi Planlama, Kurucu Akıl, Kendiliğinden Doğan Düzen, Hukukun Üstünlüğü İlkesi, Hayek, Central Plannings, Constructivist Rationalism, Spontaneous Order, The Rule of Law Principle
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Bu tez çalışması; modern liberal düşünürlerden olan Friedrich August von Hayek'in kavram dünyasından hareketle geçmişten günümüze devletlerin veyahut sosyal alanlardaki her türlü iktidarın merkeziyetçi gücünü elinde bulundurarak yapmış oldukları planlamaları sosyolojik eleştiri perspektifinde, yorumsamacı bir yaklaşımla ele almaktadır. Hayek'in liberalizm anlayışı ve ona atfettiği özellikler kontekstinde merkezi planlamaların doğuracakları sosyolojik problemlerin teorik bir izdüşümü niteliğindedir. Merkeziyetçi yapılar tarih sahnesinde her zaman kendilerine yer bulmuşlardır. Devlet, en büyük merkeziyetçi sistem olmakla beraber en büyük gücü de elinde bulunduran yapı olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bu gücü elinde bulunduran devlet ideolojik bir zeminde kendi fikrini“planlama”kanallarıyla halka aksettirmektedir. Kurucu bir aklın ürünü olan bu merkezi planlamalar çoğunlukla total ideolojilere gebe olmaktadırlar. Hayek'in bahsetmiş olduğu“hukukun üstünlüğü ilkesi”ve“kendiliğinden doğan düzen”bu merkezi planlama safahatlarının karşısında yer almaktadır. Hayek, devletin elinde bulundurduğu bu gücün yıkıcı değil tamamlayıcı bir güç olması gerektiğini savunmakla beraber modern devletlerin –özellikle Avrupa'nın- içine düşecekleri kaosu Kölelik Yolu kitabında önceden haber vermekte ve buradan kurtuluşu ekonomik temelli özgür bireyde görmektedir. Bu kontekstte ideolojik merkezi planlamaların bireylerin özgürlüğüne kast olarak anlamlandırılması büyük bir önem ihtiva etmektedir.
Özet (Çeviri)
This dissertation discusses plannings which are made from past to present, by states or any power within social areas via holding centralist power, in the perspective of sociological criticism with a hermeneutical approach with reference to Friedrich August von Hayek's conceptual world. It's a theoretical projection of sociological problems which will be given birth by centralist planning, in context of Hayek's conception of liberalism and the characteristics attributed to it by him. Centralist structures has always found a place for themselves on the stage of history. The state, aside being the supreme centralist system, appears before us as the structure wielding the supreme power. And yet, the state which wields this power, reflects its own idea to the people through the channels of“planning”on an ideological basis. These central plannings which are the products of constructivist rationalism, generally conceive total ideologies.“The Rule of Law Principle”and“spontaneous order”, which are mentioned by Hayek, are over against these central planning phases. Although Hayek advocates this power wielded by the state should not be a destructive but a complementary one, in his The Road to Serfdom he prognosticates the chaos into which the modern states –especially the ones in Europe- slide and sees the salvation in the economically liberated individual. In this context, interpreting ideological central plannings as an attempt against freedom of individuals has great importance.
Benzer Tezler
- Kentsel dönüşümün sosyolojik ve ekonomik etkileri: Antalya Kepez Santral Mahallesi kentsel dönüşüm örneği
The sociological and economic effects of urban transformation: the example of urban transformation in Antalya Kepez Santral neighborhood
MESUT ELMASTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge PlanlamaSüleyman Demirel ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ENGİN KEPENEK
- Who owns the city? – The legacy of space and urban activism in Istanbul
Şehrin sahipleri kimler? - Mekanın mirası ve İstanbul'da kentsel aktivizm
HAMİDE COŞKUN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Sosyolojiİbn Haldun ÜniversitesiMedeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HEBA RAOUF MOHAMED EZZAT
- Kentsel toplumsal hareketlerin kentlerin dönüşümüne etkilerinin değerlendirilmesi
The evaluation of the effects of urban social movements on urban transformations
DENİZ ÖZDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN ERGUN
- Türkiye'de sanayisizleşme süreci üzerine bir analiz: İstanbul örneği
An analysis on the deindustrialization process in Türkiye: The case of İstanbul
AYSU UZSAYILIR
Doktora
Türkçe
2024
Ekonomiİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜZİN BAYCAN
- Metropoliten kentlerde tarihi kent merkezleri için bir toplu taşıma sistemi önerisi: İstanbul tarihi yarımada örneği
A Mass transit system proposal for historical city centers in metropoliten areas: A Case study in İsanbul historical peninsula
BİLGE ULUSAY
Doktora
Türkçe
1995
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET ÇUBUK