Sağlığın sosyal belirleyicileri ve sağlıkta eşitsizlik, kronik obstrüktif akciğer hastalığı şiddetini etkiliyor mu?
Do social determinants of HEALTH and inequality in health affect the severity of chronic obstructive pulmonary disease (COPD)?
- Tez No: 775060
- Danışmanlar: PROF. DR. OĞUZ KILINÇ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Göğüs Hastalıkları, Chest Diseases
- Anahtar Kelimeler: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, sağlığın sosyal belirleyicileri, sağlıkta eşitsizlik, sosyal sınıf, sosyoekonomik durum, Chronic obstructive pulmonary disease, inequality in health, social class, social determinants of health, socioeconomic status
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Amaç: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), yaşam boyu zararlı partiküllere veya gazlara maruziyet, anormal akciğer gelişimi gibi çeşitli dinamik gen-çevre etkileşimlerinin sonunda gerçekleşen; yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir solunum yolu hastalığıdır. KOAH, hastadan hastaya büyük çeşitlilik gösterebilen, ayrıca aynı hastada da süreç içerisinde değişkenlikler gösterebilen heterojen bir hastalıktır ve dünyada en sık ölüme neden olan üçüncü hastalık olarak bilinmektedir. Küreselleşmenin (neoliberalizm) ve serbest pazar ekonomisinin (kapitalizm) etkisini giderek artırdığı 20.yüzyılın ortalarından itibaren, KOAH dahil kronik hastalıkların giderek arttığı görülmektedir. Bu artışın; sağlığın sosyal, ekonomik ve fiziksel belirleyicilerindeki farklılıkların derinleşmesi ile yakından ilişkili olduğu düşünülmektedir. KOAH olgularının büyük çoğunluğunun düşük-orta gelirli ülkelerde yaşamasına rağmen, uluslararası tanı ve tedavi rehberlerinin genellikle gelişmiş ülkelerin verileri ile hazırlandığı, bireyler ve toplumlar arasındaki sosyoekonomik farlılıklara yeteri kadar önem verilmediği bilinmektedir. Bu çalışmada, SSB ve bu belirleyicilerin ortaya çıkarmış olduğu sağlık eşitsizliklerinin, KOAH şiddetine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: 01.09.2020-01.09.2021 tarihleri arasında İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Polikliniği, Göğüs Hastalıkları Servisi veya Acil Servis'te; göğüs hastalıkları hekimlerince değerlendirilmiş olan olgular arasından KOAH tanısına sahip olan olgular çalışmaya dahil edilmiştir. Retrospektif yapılan değerlendirmede, bulguları astım veya interstisyel akciğer hastalığı (İAH) ile uyumlu olan veya exitus olan olgular ile çalışmaya katılmayı kabul etmeyen olgular çalışma dışı bırakılmıştır. Olguların yaş, cinsiyet, vücut kitle indeksi (VKİ), maruziyet öyküsü, ısınma tipi, ek hastalık varlığı, eğitim durumu, gelir seviyesi, sosyal sınıf gibi özellikleri; sık alevlenme, dispne algısı ve hava yolu obstrüksiyonunun şiddeti açısından çok değişkenli lojistik regresyon analizi modelleri ile karşılaştırılmıştır. Bulgular: Çalışmaya, dahil edilme kriterlerini karşılayan 167 olgu alınmıştır. Olguların %18'ini kadın (n=30), %82'sini erkek (n=137) olgular oluşturmuştur. Olguların %41,9'unun son 1 sene içerisinde sık alevlenme yaşadığı, %63,5'inin yüksek şiddette dispne algısına , %40,7'sinin ağır veya çok ağır şiddette 'zorlu ekspiryumun 1. saniyesindeki volüm' (FEV1) yüzdesine sahip olduğu saptanmıştır. Anksiyete ve pulmoner hipertansiyon (PHT) tanılı olmak ile hastalık şiddeti arasında ters orantılı bir ilişki olduğu görülmüştür. Eğitim durumu, ekonomik durum veya sosyal sınıf açısından düşük seviyeye sahip olan veya ısınma yöntemi olarak biomas yakıtları kullanan olguların, diğer olgulara kıyasla 2 ile 28 kat arasında daha kötü KOAH sonuçlarına sahip olduğu saptanmıştır. Sonuç: Sağlığın sosyal belirleyicileri ve sağlıkta eşitsizliğin, KOAH üzerindeki olumsuz etkilerini gösteren bu çalışma, KOAH'ta hastalık şiddetinin risk faktörleri arasında ilk olarak sosyoekonomik farklılıkların incelenmesi gerektiğini ve KOAH tedavisinin,medikal tedavinin ötesinde bir konu olduğunu düşündürmüştür. Ülkemizde en sık ölüme neden olan dördüncü hastalık olarak bilinen KOAH'ın ülkemizdeki yaygınlığını, risk faktörlerini ve SSB'nin; hastalık gelişimi,hastalık şiddeti ve mortalite riski üzerine etkisini araştıran ulusal düzeyde bir saha araştırmasına ihtiyaç bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Aim: Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) is a disease that results from various dynamic gene-environment interactions, such as lifelong exposure to harmful particles or gases, and abnormal lung development. It is a common, preventable and treatable respiratory disease. COPD is a heterogeneous disease that can vary greatly from patient to patient and can show variability in the same patient in the process, and is known as the third most common cause of death in the world. Since the middle of the 20th century, when globalization (neoliberalism) and free market economy (capitalism) gradually increased their influence, it has been observed that chronic diseases, including COPD, have increased gradually. This increase is thought to be related to the increasing differences in the social, economic and environmental determinants of health. Although the majority of COPD cases live in low-middle-income countries, it is known that international diagnosis and treatment guidelines are generally prepared with the data of developed countries and socioeconomic differences between individuals and societies are not given sufficient importance. In this study, it was aimed to investigate the effect of SDH and health inequalities revealed by these determinants on the severity of COPD. Method: Between 01.09.2020-01.09.2021, in Izmir Dokuz Eylul University Faculty of Medicine Pulmonary Diseases Polyclinic, Pulmonary Diseases Service or Emergency Service; among the cases evaluated by pulmonary diseases physicians, the cases with a diagnosis of COPD were included in the study. In the retrospective evaluation, cases whose findings were compatible with asthma or interstitial lung disease (ILD) or who died, and cases who did not accept to participate in the study were excluded from the study. Characteristics of the cases such as age, gender, body mass index (BMI), exposure history, warming type, place of residence, presence of additional disease, educational status, income level, social class; were compared with multivariate logistic regression analysis models in terms of frequent exacerbations, perception of dyspnea, and severity of airway obstruction. Results: In our study with 167 cases, 18% of the cases were female (n=30) and 82% were male (n=137). It was determined that 41.9% of the cases experienced frequent exacerbations in the last 1 year, 63.5% had a perception of high-intensity dyspnea, and 40.7% had a severe or very severe 'forced expiratory volume in 1 second' (FEV1) percentage. It was observed that there is an inversely proportional relationship between being diagnosed with anxiety and pulmonary hypertension (PHT) and the severity of the disease.It was determined that the subjects with low education level, economic status or social class or using biomass fuel as a heating method had 2 to 28 times worse COPD outcomes than the other subjects. Conclusion: This study, showing the negative effects of SDH and health inequality on COPD, suggested that socioeconomic differences among the risk factors of disease severity in COPD should be examined first, and that COPD treatment is beyond medical treatment. There is a need for a national field study investigating the prevalence of COPD which is known to be the fourth most common cause of death in our country, risk factors of COPD, and the impact of SDH on disease development, disease severity, and mortality risk.
Benzer Tezler
- Manisa'da küçük nüfus bölgelerinde sosyoekonomik durumun hastalık ve ölüm hızlarına etkisi
The effect of socio-economic status in small population areas on the morbidity and mortality in Mani̇sa
ALİ CEYLAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Halk SağlığıDokuz Eylül ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜCEL DEMİRAL
- Istanbul'da bir aile sağlığı merkezine kayıtlı nüfusta sosyal sermaye ve sağlık davranışlarının araştırılması
Social capial and health behaviors research among a population registered to a family health center in İstanbul
İLKER KAYI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
Halk Sağlığıİstanbul ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAY ÖZGÜLNAR
- İstanbul ve Gaziantep illerinde ikamet eden Suriye vatandaşlarının COVID-19 pandemisi döneminde sağlık hizmetlerine erişim algısı
Perceived access to health care during COVID-19 pandemic among the syrians residing in İstanbul and gaziantep provinces
MERVE AY CLAVİJOOLARTE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk SağlığıSağlık Bilimleri ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN HÜSEYİN EKER
- 2003 yılı itibariyle Türk sağlık sisteminde dönüşüm programı
Transformation of Turkish health system since the year 2003
MUSTAFA CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Kamu YönetimiKastamonu ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR KENAN GÜL
- Çevre sağlığı konusunda yapılmış makalelerin bibliyometrik analizi
Bibliometric analysis of the articles which did on environmental health
GÜLAY CENNET ÖZSARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BibliyografyaAydın Adnan Menderes ÜniversitesiDisiplinlerarası Çevre Sağlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİL ÖZCAN