Erken dönem tefsirlerde mecazla ilgili ayetlere yaklaşımlar
Approaches to verses related to metaphor in early interpretations
- Tez No: 775137
- Danışmanlar: PROF. DR. MESUT OKUMUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Kur'an, Tefsir, Erken dönemler, Belagat, Hakikat, Mecaz, Quran, Tafsiir, Early ages, Blagha, Haqiqa, Majaz
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 338
Özet
Bu araştırmanın konusu, Kur'an belağatının öne çıkan bir özelliği ve belagat ilminin önemli bir ayağı olan“Kur'an'daki mecaz”etrafında dönmektedir. Mecaz, tefsir kitaplarında sıkça geçen bir terim olup, genelde dilde, özelde ise Kuran'da varlığı konusunda büyük bir ihtilaf olmuştur ve bu ihtilaf bugüne kadar devam etmektedir. Kur'an-ı Kerîm'deki mecaz meselesinde, ilk devirlerden bu sahadaki müfessirlerin, âlimlerin ve bu konuda fikri olanların sundukları bilgiler ışığında mecaz kavramını takip etmemiz lâzımdı. Kur'an söyleminin dilindeki metaforun gerçekliği hakkında daha fazla bilgi edinmektir. Biz de bu kavramın İslam'dan önceki Arap dilinde izini sürdük, sonra Kur'an-ı Kerim'in indirildiği dönemden başlayarak ilk çağların insanlarının tefsirlerinde bu belagat sanatını izledik. Hatta tebaa tabilerin devrine kadar Resulallah (sa.)'in tefsirinden örnekler verdik, daha sonra sahabeler arasında tefsirle meşhur olanların tefsirinden örnekler sunduk. Onları, daha sonra tabiin, tebaa tabin arasından tefsirle meşhur olanların yorumlarından örneklerle devam etti. Biz de bu yöntemi; ilk devirlerin retoriğinin tefsirinde de takip ederek bu devrin insanlarının mecaz içeren ayetlerin manalarını nasıl anladıklarının bilgisine ulaşmaya çalıştık. Metaforun, İslam öncesi Arapların şiir ve düzyazı dillerinde bildikleri ve anladıkları ve daha sonra kullandıkları özgün bir belagat tarzı olduğunu bize açıklığa kavuşturmak için Resulullah (sa.) ve O'nun hidayetiyle hidayete eren sahabilerden, tâbilerden ve tabii tabilerden olanlar, aşağıdaki ayetleri tefsirlerinde, bu ayetleri tefsir ederken mecazi anlamlarda olduğu gibi ilk devirlerin belagatçıları da onu isimsiz olarak adlandırsalar da kullanmışlardır. Daha sonraları (mecaz) yerine söyleyiş (sözün yayılması) olarak adlandırılan ve bazılarının ilk çağlarda kullanıldığı şekliyle, genel olarak Kur'an'ın anlamlarını ifade eden veya o çağlarda metaforla örtüşen diğer belagat sanatlarına atıfta bulunan metafordur. Benzetme ve temsil gibi, metafor kavramı, başlangıcından ve araştırmalarda geçen referanslar şeklinde ortaya çıkmasından bu yana birkaç aşamadan geçmiştir. Bilim adamları daha sonra onun özelliklerini tanımlayabildiler ve metodolojik çalışmalarında bölümlerini ve kısımlarını doğru bir şekilde açıklayabildiler. Böylece net sınırları ve işaretleri olan retorik bir terim haline geldi. Buna göre; mecazın inkârı Arap dilinin ve Kur'an'ın gerçekliği tarafından açıkça reddedilmektedir. Çünkü Kur'an, mecaz bakımından zengin olduğu kadar Arapların diliyle gelmiştir. Hakikat bakımından zengindir ve inkarcıların tüm sözlerin doğru olduğu ve sözlerin hak ve mecaz olarak ayrılmasının bir tesadüf olduğu iddiası hakkında söylediklerine gelince, Araplar onu yanlış ve asılsız bir söz olarak tanımaz. Delili ise o devirlerin insanlarının mecaz ayetlerini nasıl anladığına dair sunduğumuz örneklerdir. Sözleri metafor üzerinde taşımak bazen gereklidir, aksi takdirde mana değişir ve kişi hataya düşer.
Özet (Çeviri)
The topic of this research revolves around a prominent feature of Quranic rhetoric One important pillar of the science of eloquence in is the Noble Qur'an is metaphor“majaz”. Majaz is a term that appears frequently in the books of exegesis“tafsiir”, and there has been a great controversy surrounding its existence in the language in general and in the Qur'an which continues to this day. For the picture to be clear about the issue of majaz in the Holy Qur'an, I traced the application of the concept by the commentators and scholars in this field from the era of the early centuries of Islam and much earlier by Arabs before Islam. We presented examples of the tafsir of the Messenger, may Allah bless him and grant him peace, then examples of the tafsir of those who were famous for exegesis among the sahabah, may God be pleased with them, then examples of those who were famous for exegesis from among the followers“tabi'in”and those who followed the followers. We also followed this method in the interpretation of the rhetoric of the people of the early ages to reach the knowledge of the way in which the people of this era understood the meanings of the verses that included the majaz. I argue that majaz is an authentic rhetorical style that the Arabs before Islam knew and understood in their language in poetry and prose and was used bythe Messenger, may God's prayers and peace be upon him, and those who were guided by his guidance from the Companions, followers and their followers used it in their interpretation of the verses that included figurative meanings. The rhetoricians of the early ages also used it when interpreting these verses irrespective of whether they called it majaz or gave it other names. Some people in the early ages used majaz to denote the meanings of the Qur'an in general or to refer to other rhetorical arts that overlapped with the metaphor in those ages, such as simile and representation. This is because the concept of majaz has gone through multiple stages since its inception and its appearance in the form of passing references in the research of the former until later scholars were able to define its features and indicate its sections and parts accurately in their systematic studies to become a rhetorical term with clear borders and landmarks. Accordingly, the denial of majaz is explicitly rejected by the reality of the Arabic language and the Qur'an since the Qur'an came in the language of the Arabs, and it is rich in metaphors as well as in fact“haqiqa”. As for t hose who reject the presence of majaz in Quran and claim all the words in the Quran to be haqiqa, their claims are baseless, considering the evidence I have presented about how the people of the early Islamic era understood the majaz in Quran.
Benzer Tezler
- Rivâyet tefsirinin tarihsel süreci üzerine pratik bir araştırma: Süddi, Taberi ve İbn Kesir örneği
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM GÖRENER
- Delhi ve Agra'daki Babürlü türbelerinde mimari süsleme (1557-1658)
Architectural ornamentation in Mughal tombs in Delhi and Agra (1557 – 1658)
FADİME ÖZLER
- Tefsirlerde Mi'rac mucizesi: Risale-i Nur örneği
Mirac miracle in tafsir: The example of Risale-i Nur
YAHYA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBitlis Eren ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZDEMİR
- Klasik ve modern tefsirde kadın ve erkeğin toplumsal konumu (Nesefi-Süleyman Ateş kıyaslaması)
The social position of women and men in classical and modern tafsir (Nesefi and Süleyman Ateş kıyaslaması)
AKİF TOKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinArdahan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUKADDER ARİF YÜKSEL
- Erken dönem tefsirlerinde işârî yaklaşımlar -Tefsîrü't-Tüsterî örneği-
Ishari interpretations in the early tafsir work -The example of Tafsir al Tustari-
DİLEK DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ÇELEM