Sağlık inanç modeli doğrultusunda verilen eğitimin hemodiyaliz hastalarında kaşıntı semptomu yönetimine ve yaşam kalitesine etkisi
The effect of education given to based on health belief model on itch symptom management and quality of life in hemodialysis patients
- Tez No: 775273
- Danışmanlar: PROF. DR. AYTEN ZAYBAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Esasları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Amaç: Araştırma, hemodiyaliz uygulanan bireylere, kronik böbrek yetmezliği (KBY) ile ilişkili kaşıntı semptomu yönetimine yönelik Sağlık İnanç Modeli (SİM) doğrultusunda verilen eğitimin, kaşıntı semptomu ve yaşam kalitesi üzerine etkisini değerlendirmek amacı ile randomize kontrollü yarı deneysel bir çalışma şeklinde planlanmıştır. Gereç yöntem: Araştırma, İzmir ili içerisinde yer alan dört hastanenin hemodiyaliz merkezinde Ocak-Haziran 2022 tarihleri arasında randomize kontrollü yarı deneysel bir çalışma olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini, araştırmaya dahil edilme kriterlerine uyan 50 eğitim ve 54 kontrol grubu olmak üzere toplamda 104 hasta oluşturmuştur. Hastalar etkileşim olmaması için diyaliz günlerine göre gruplara ayrılmıştır. Verilerin toplanmasında tanıtıcı bilgi formu, 5-D kaşıntı ölçeği ve kaşıntı ile ilişkili yaşam kalitesi ölçeği (Itchy QoL) kullanılmıştır. Veriler ilk görüşmede ve 45 gün sonrasında olmak üzere iki kez toplanmıştır. Araştırmaya katılan eğitim grubundaki bireylere SİM doğrultusunda KBY ile ilişkili kaşıntı semptomu yönetimi eğitimi, yüz yüze eğitim kitapçığı ile birlilkte verilmiş ve 15 gün sonrasında aynı eğitim tekrar edilmiştir. Kontrol grubuna herhangi bir eğitim verilmemiştir. Araştırmada verilerin analizinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, Shapiro Wilk, Levene, Independent Sample T, Mann-Whitney U, Kikare testleri ile iki yönlü varyans ve korelasyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için bilimsel etik kuruldan, araştırmanın yapıldığı kurumlardan yazılı izin alınmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan eğitim grubundaki hastaların yaş ortalaması 50,8±16,3 kontrol grubundaki hastaların yaş ortalaması ise 53,1±16,2'dir. Hastaların %62,5'i erkek, %43,3'ü ilköğretim mezunudur. Araştırmada 5-D kaşıntı ölçeği puan ortalamaları eğitim grubunda; 14,99±3,75'ten 7,90±2,46' ya gerilemiş, kontrol grubunda ise 14,86±3,62'den 16,40±3,99' a yükselmiştir. Eğitim sonrası 5-D kaşıntı ölçeği puan ortalamalarının eğitim grubunda düşük (p
Özet (Çeviri)
Purpose: The study was planned as a randomized controlled quasi-experimental trial to evaluate the effects of education given to based on the Health Belief Model for the treatment of pruritus symptom due to chronic renal failure in hemodialysis patients, on pruritus symptom and quality of life. Material and method: The search was conducted as a randomized controlled quasi-experimental study between January and June 2022 in the hemodialysis center of four hospitals in Izmir. The sample of the study consisted of a total of 104 patients, 50 of whom were in the education group and 54 in the control group, who met the criteria for inclusion in the study. Patients were divided into groups according to dialysis days to avoid interaction. Introductory information form, 5-D itch scale and itch-related quality of life scale (Itchy QoL) were used to collect data. Data were collected twice, at the first interview and 45 days later. The individuals in the training group participating in the study were given to based on the HBM for the chronic kidney disease-associated pruritus symptom management training, together with the face-to-face training booklet, and the same training was repeated 15 days later. No training was given to the control group. Number, percentage, mean, standard deviation, Shapiro Wilk, Levene, Independent Sample T, Mann-Whitney U, Chi-square tests and two-way variance and correlation analyzes were used in the analysis of the data. In order to conduct the research, written permission was obtained from the scientific ethics committee and the institutions where the research was conducted. Results: The mean age of the patients in the education group participating in the study was 50.8±16.3 years, and the mean age of the patients in the control group was 53.1±16.2. 62.5% of the patients were male and 43.3% were primary school graduates. In the study, the 5-D Itch Scale mean scores were in the education group; It decreased from 14.99±3.75 before the training to 7.90±2.46 after the training, and increased from 14.86±3.62 to 16.40±3.99 in the control group. After the training, the 5-D Itch Scale mean scores were found to be low in the training group (p
Benzer Tezler
- Hemodiyaliz hastalarına sağlık inanç modeli doğrultusunda verilen eğitimin akılcı ilaç kullanımı üzerine etkisi
The effect of the training provided based on health belief model on rational drug use in patients undergoing hemodialysis
ZELİHA CENGİZ
- Sağlık inanç modeli doğrultusunda verilen eğitimin kadınların kendi kendine meme muayenesi uygulamaları üzerine etkisi
Effect of education based on health belief model on breast-self examination practice
ZERRİN ELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
HemşirelikKocaeli ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SEÇİL AKSAYAN
- Sağlık inanç modeli doğrultusunda verilen eğitimin kadınların bilinçsiz ve reçetesiz ilaç kullanımı üzerine etkisi
The effect of training on women's unconscious use of drugs non-prescription in accordance with health belief model
ZEYNEP ÇİÇEK
Doktora
Türkçe
2012
HemşirelikAtatürk ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEHİCE ERCİ
- Çalışan kadınlara sağlık inanç modeli doğrultusunda verilen eğitimin ve sağlık okuryazarlığının meme kanseri erken tanı davranışlarına etkisi
The effect of health belief model oriented training and health literacy on breast cancer early detection behaviours of working women
SİMGE ERDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk SağlığıKarabük ÜniversitesiHemşirelik Bilimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLCAN KAR
- Diyabet hastalarına sağlık inanç modeli doğrultusunda verilen eğitimin hastaların sağlık inancına, öz etkililik algısına ve karar verme düzeyine etkisi: Bakım etiği boyutuyla
The effect of education given to patients with diabetes in line with health belief model on their health belief, perception of self-efficacy and decision making level in the framework of ethics of care
MERVE AYDOĞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
HemşirelikCumhuriyet ÜniversitesiHemşirelik Esasları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLAY YILDIRIM