Endülüslü kıraat âlimi Harrâz ve mushaf imlâsı bağlamında Mevridü'z-zam'ân adlı eseri
Andalusian qiraat scholar Harraz and his work named Mawridu'z-zam'an in the conrext of mushaf orthography
- Tez No: 776329
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İSHAK KIZILASLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kur’ân-ı Kerîm Okuma ve Kırâat İlmi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Kur'an tarihinde, kendine has imlası ile Osman (r.a.) tarafından iki kapak arasına alınıp istinsah ettirilen ve Mesâhif-i Osmaniyye diye isimlendirilen ilk Kur'an nüshaları da yerini almıştır. Mesâhif-i Osmaniyye, Kur'an tarihindeki yeri ve imlâsındaki farklılıkları sebebiyle hicrî II. yüzyıldan itibaren araştırma konusu olmuştur. Bu araştırmalar mushaf imlâsı hususunda bir literatür oluşmasına vesile olmuştur. Bu imlâ literatürünün temelini oluşturan ilk dönem eserlerinin büyük bir kısmı metin olarak günümüze ulaşamamıştır. Bununla beraber bu döneme ait malumat, özellikle V. asırdan itibaren yazılan ve bugün hala mushaf imlâsı hususunda müracaat edilen Dânî'nin (ö. 444/1053) el-Muḳniʿ fî maʿrifeti mersûmi meṣâḥifi ehli'l-emṣâr'ı ve İbn Necâh'ın (ö. 496/1103) Muhtasaru't-Tebyîn li-hicâʾi't-tenzîl adlı eserleri vasıtasıyla aktarılmıştır. Ancak bu bilgiler genel olarak Hz. Osman mushaflarının ihtiva ettiği tüm kıraatlere ait imlâ kurallarının bir arada aktarımına yöneliktir. Bu bağlamda kıraatlerin imlâlarını tek tek ele alan müstakil çalışmalara ihtiyaç duyulmuştur. Bu gereklilik bizi Endülüslü Harrâz ismi ile meşhur kıraat âlimi Ebû Abdillâh Muhammed b. Muhammed b. İbrâhîm elÜmevî eş-Şerîşî (ö. 718/1318) tarafından yazılan Mevridü'z-zam'ân isimli manzum eser hakkındaki bu tezi hazırlamaya sevk etmiştir. Harrâz, kendisinin de yaşadığı ve ilim hayatının geçtiği Mağrip başta olmak üzere çeşitli coğrafyalarda kabul görmüş Nâfiʻ b. Abdurrahman (ö. 169/785) kıraatinin imlâsına yönelik bir çalışma yapmıştır. Eser kaleme alındığı günden itibaren özellikle Nâfiʻ kıraatinin yaygın olduğu bölgelerde medreselerin müfredatına girmiş ve günümüze kadar devam etmiştir. Bu tez, resmu'l-mushaf alanında kaleme alınan eserler arasında Mevridü'z-zam'ân'ın ön planda olma nedenlerini, esein resmu'l-mushaf tedrisatındaki konumunu ve mushaf imlâsı literatüründeki yerini tespit etmeyi hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
In the history of the Qur'an, the first copies of the Qur'an called Mesâhif-i Osmaniyye, which were copied between two covers by Osman (r.a.) with its unique spelling, also took its place. Mesâhif-i Osmaniyye has been the subject of research since the 2nd hijrî century due to its place in the history of the Qur'an and its differences in spelling. These researches have been instrumental in the formation of a literature on mushaf orthography. Most of the early works, which form the basis of this orthographic literature, have not survived as texts. Information about this period was conveyed through two works written in the 5th hijrî century, which are still referenced today in terms of mushaf orthography. These; Dânî's (d. 444/1053) al-Muḳniʿ fî maʿrifeti mersûmi meṣâḥifi ehli'l-emṣâr and Ibn Necâh's (d. 496/1103) Muhtasaru't-Tebyîn li-hicâʾi't-tenzîl. However, this information is generally intended to convey the orthographic rules of all the recitations contained in the Osman mushafs together. In this context, there is a need for independent studies that deal with the spellings of the recitations one by one. This was the case for the preparation of this thesis on the work named Mevridü'z-zam'an written by Andalusian qiraat scholar İbrahim el Ümevi al-Şerîşî (d. 718/1318) known as Harrâz. He made a study on the orthography of Nâfiʻ b. Abdurrahman's qiraat (d. 169/785) which was accepted in various geographies, especially in Andalusia. From the day it was written, the work has been included in the curriculum of madrasas, especially in regions where Nâfiʻ reading is common, and has continued until today. This thesis aims to determine the reasons why Mevridü'z-zam'an is in the foreground among the works written in the field of resmu'l-mushaf, its position in the resmu'l-mushaf education and its place in the literature of mushaf orthography.
Benzer Tezler
- Dânî'nin el-Muhkem fî 'İlmi Nakti'l-Mesâhif adlı eserinin Resmu'l-Mushaf açısından tahlili
Analysis of Dânî's work named Al-Muhkem fî 'Ilmi Nakti'l-Mesâhif in terms of Resmu'l-Mushaf
MEHMET ALİ AYDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA SAĞLAM
- Kâsım b. Sâbit es-Sarakustî ve ed-Delâil adlı eseri
Qāsim ibn Thābit and his work named al-Dalāʼil
HÜSEYİN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YÜCEL
- İbn Abdilberr'in el-Ecvibetü'l-müstev'abe ani'l-mesâili'l-müstağrabe adlı eseri
Ibn ʿAbd al-Barr's work named al-Ajwiba al-Mustawʿaba ʿan al-Masāil al-Mustagraba
MÜCAHİD ŞAMİL GÜREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKERİYA GÜLER
- Dânî'nin el-Mukni' adlı eseri özelinde resmu'l-mushaf meselesinin kıraat ilmindeki yeri
The place of the resmu'l-mushaf issue in the science of recitation particularly in Dâni's Work Named Al-Mukni'
HASAN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP KOYUNCU
- El-Muharraru'l-Vecîz ile Fethu'l-Kadîr adlı tefsirlerin mukâyesesi
The comparison of commentaries named el-Muharraru'l-Vecîz and Fethu'l-Kadîr in
ARSLAN KARAOĞLAN