A matter of belonging: Place attachment of ordinary people in the 18th century Ottoman society
Bir aidiyet meselesi: 18. yüzyıl Osmanlı toplumunda sıradan insanların mekânsal aidiyeti
- Tez No: 778774
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZER ERGENÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 427
Özet
Bu tez, Osmanlı Devleti'nin sıradan insanları ile mekânlar arasında kurulan bağları, çevre psikolojisinin bir enstrümanı olan mekânsal aidiyet kavramı aracılığı ile anlama ve açıklama arayışıdır. Çalışmada, mekânsal aidiyetin, 18. yüzyılın değişim ve dönüşüm atmosferi altında Osmanlı insanının günlük pratikleri ve mekân kullanımı vasıtasıyla nasıl şekillendiğine dair sorular sorularak mekânsal aidiyetin kimlik oluşumu, kolektif eylemler ve vatan fikri gibi meseleleri nasıl etkilediği araştırılmaktadır. Bütüncül bir çerçeve sunabilmek için sosyo-ekonomik faktörler, toplumsal bağlar, yerleşim koşulları, meslekler, yaşam deneyimleri, sembolik ve soya ait bağlantılar, duygusal eğilimler ve“bağsız”olanların rolü dâhil olmak üzere mekânsal aidiyetin tüm ana unsurları incelenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Osmanlı mekânının gömülü anlamları ve sıradan insanların evlerden mahallelere ve şehirlere kadar uzanan farklı mekânsal düzlemlerde geliştirdikleri aidiyet biçimleri, kaynakların metinsel ve dilbilimsel çözümlemesi yoluyla irdelenmektedir. Çalışmada, sıradan Osmanlı insanının, profesyonel veya dinî topluluklara benzer şekilde, diğer aidiyet ve bağlarını aşan, farklı ölçeklerde“mekânsal topluluklar”oluşturduğu tespit edilmiştir. Aynı çıkmaz sokağı (tarîk-i hâss) paylaşanlar arasında, aynı avârızhanelere kayıtlı olanlar arasında, bir hanın misafirleri arasında veya bir şehrin tehnâ köşelerine yerleşenler arasında çeşitli ölçeklerde var olan mekânsal aidiyet ilişkileri mekânsal toplulukların oluşmasına zemin hazırlamıştır. Bazen gündelik sorumluluklar, ekonomik çıkarlar, sembolik bağlar bazen de çevrenin korunması çabaları, insanlar ve mekân arasındaki bu bağların biçimlenmesinde etkili olmuştur. Bu çerçeve içinde çalışma, Osmanlı toplumundaki birlikte yaşama biçimlerini açıklamak için yaygın olarak kullanılan hoşgörü politikası yerine, mekânsal aidiyet temelinde oluşan mekânsal toplulukların belirleyici önemine işaret etmektedir. Bu tez aynı zamanda mekânsal aidiyetlerin Osmanlı toplumundaki bir arada yaşama pratiğini 18. yüzyıl sonrasında daha yüksek bir kimliğe dönüştürmek için yeterince güçlü olmadığını da tartışmaktadır. Bu nedenle, Osmanlı Devleti'nin ulus temelli çözülme sürecinde, Osmanlı toplumunun mekân kimliğinin değişmesiyle birlikte geleneksel mekânsal aidiyet biçimlerinin modernitenin etkilediği yeni aidiyet biçimlerine dönüşmüş olduğu ileri sürülebilir.
Özet (Çeviri)
This dissertation is a quest to discover the bonds established between ordinary Ottoman people and places by engaging with the concept of place attachment, an instrument of environmental psychology. It seeks to answer how place attachment affected relevant phenomenons such as identity formation, collective actions, and the idea of vatan by questioning how the Ottoman people's daily practices and use of space shaped the place attachment under the 18th century atmosphere of transformations. In order to provide a holistic framework, all main elements of the place attachment are presented, including socio-economic factors, communal ties, residential conditions, occupations, life experiences, symbolic and ancestral connections, emotional tendencies, and the role of“unattached”ones. In this context, the embedded meanings of Ottoman space and the forms of place attachments developed by ordinary people in different spatial planes ranging from houses to Ottoman mahalles and cities, are examined through textual and linguistic analysis of primary sources. This study has revealed that ordinary Ottoman people, similar to their professional or religious communities, formed“spatial communities”at different scales, transcending their other affiliations and ties. Place attachment developed at various scales, such as among those who share the same cul-de-sac (tarîk-i hâss), among those registered to the same avârızhanes, among the guests of inns (hans), or among those who settled in the tehnâ corners of a city, paved the way for the formation of spatial communities. Sometimes everyday responsibilities, economic interests, symbolic ties, or sometimes efforts to protect the environment have been influential in shaping these ties between people and space. Within this framework, this study points to the decisive importance of“spatial communities”formed based on place attachment rather than the policy of tolerance, which was commonly used to explain the possibility of coexistence in Ottoman society. This thesis also discusses that place attachments were not strong enough to transform the practice of coexistence in Ottoman society into a higher identity after the 18th century. Therefore, the traditional forms of place attachments may have transformed into other forms of affiliations influenced by modernity, as Ottoman people's place identity changed during the nation-based disintegration process of the Ottoman State.
Benzer Tezler
- Sosyal sermaye odaklı kentsel canlandırma yaklaşımı: Yeldeğirmeni örneği
Social capital led urban revitalization approach: Yeldegirmeni case
ALP CAN ARISOY
Doktora
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU
- Tasarım yoluyla mülteci barınma sorununun yönetimi: İzmir'deki Suriyeli mülteciler örneği
Managing the refugee issue by designing: Case of the Syrian refugees in Izmir
SENEM SİDAL EYİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEMİLE TİFTİK
- Location Matters. The Role of Belonging and Place-Making among Owner-Occupiers, Tenants, Landlords and Second Homeowners in a Neoliberal Waterfront Area: The Case of Ocean Village, Southampton
Konum Önemlidir. Bir Neoliberal Liman Bölgesinde Aidiyet ve Mekân Oluşturmanın Ev Sahibi Olup Evinde Yaşayanlar, Kiracılar, Evini Kiraya Verenler ve İkinci Ev Sahipleri Arasındaki Rolü: Ocean Village Örneği (Southampton)
YAHYA AYDIN
- Coğrafya öğretiminin aktif vatandaşlık eğitimindeki rolü
The role of geography teachi̇ng in active citizenship education
TURGAY ATASOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimCumhuriyet Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN KOÇ
- Kişisel bir aidiyet meselesi: Ev, yurt, çadır
A matter of personal belonging: Home, dormitory, tent
FUNDA YALÇIN
