Son dönem fakihlerinden Sıddîk Hasan Han ve fıkhî görüşleri
Siddiq Hasan Khan's life and his views on Islamic law issues
- Tez No: 778963
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULLAH ACAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 330
Özet
Bu araştırmada; Hint alt kıtasında 19. yüzyılda yaşamış, burada Ehl-i Hadisin kurucu âlimlerden biri sayılan Sıddık Hasan Han'ın hayatı ve fıkhî görüşleri incelenmeye gayret edilmiştir. Sıddîk Hasan Han'ın yazdığı eserler ve te'lif ettiği konular incelendiğinde onun çok yönlü bir âlim olduğu tespit edilmiştir. İslamî ilim dallarının birçok sahasında kıymetli eserler kaleme almış; bunlardan 74'ü Arapça, 45'i Farsça ve 103'ü Urduca olmak üzere toplam 222 adettir. Bunlardan 25 tanesinin henüz neşredilmediği tespit edilmiştir. Sıddîk Hasan Han'ın önemli eserlerinin çoğu derleme, ihtisar(özet) veya çeviridir. O, özellikle Şevkânî'nin eserlerini özetlemiştir. Bu sebeple kendisini eleştirenler hep bu yüzden eleştirmişlerdir. Eserlerinde İngilizlere karşı cihada teşvik etmek, Vehhâbi mezhebini yaymaya çalışmak ve hanımının başını örtmeye zorlamak gibi sebeplerle İngilizler onu merkezi hükümete şikayette bulunmuşlardır. Bunun neticesinde İngiliz hükümeti, verdiği Nevvâb gibi ünvan ve lakabları kendisinden geri almış ve bir sene sonra hükümete girmesini de engellemişlerdir. Sıddîk Hasan Han'ın te'lif ettiği eserlerinde ehl-i hadis olma anlayışının da bir gereği olarak genellikle selefin görüşlerini nakil konusunda daha çok hassasiyet gösterdiği, buna mukabil mezheplerden de bağımsız olarak kendisinin istinbat ettiği bazı şahsına münhasır kanaat ve fetvalarının bulunduğunu söylemek mümkündür. Hocası Şevkânî'nin bıraktığı yerden o da mezheplere karşı duruşu devam ettirmiş olup bazen şaz görüş sayılabilecek uç görüşler de serdetmiştir. Hasan Han, en çok Ahmed b. Hanbel, İbn Teymiyye, İbn Kayyım, İbn Hacer el-Askalânî, Şâh Veliyyullah ed-Dihlevî, San'ânî, Şevkânî gibi âlimlerin görüşlerinden etkilendiği tespit edilmiştir. İlmî dirayetiyle ahkâm tefsirinde fıkhî konulara da açıklık getirmeye çalışmış olan Hasan Han, te'lif ettiği tefsirinde ayetleri izah ederken, Zemahşerî, Ebusuud ve hocası Şevkanî gibi âlimlerde daha çok görüleceği üzere sarf ve nahiv ilimlerinden yararlanmış kelimelerin değişik durumlara göre kazandığı manayı ve vezinleri ile kaide ve prensiplerini yer yer zikir ve beyan ettiği müşahade edilir. Arapça'daki derinliğine güvenerek bazen bir ayetin irabı ile ilgili farklı görüşleri naklettikten sonra onlardan birini diğerine tercih edebilecek dirayeti de gösterir. Sarf ve nahiv ilminin yardımıyla ayet ve hadislerden hüküm elde etme çabasında iken nassların i'rabının hükme etkisini göstermek için uzun izahlar yaptığı görülür. Sıddîk Hasan Han, meselelerin çözümünü ilk nesillerde olduğu gibi doğrudan Kurâ'n ve Sünnete başvurarak çözüme kavuşacağını düşünmektedir. Kur'ân ve Sünnet dışında başka delilleri şer'î delil olarak kabul etmez. İcmâ' ve kıyası reddeder. Fakat bazı yerlerde icmâ', maslahat ve örf gibi bazı delillerden kendisi de istifade eder. Fıkhî mezheplerin dörtle sınırlandırılması anlayışına karşıdır ve İbn Huzeyme, Süfyân es-Sevrî ve Taberî gibi mezheplerin de sünnete uydukları açıdan en az dört mezhep kader muteber olduklarını söylemiştir. Fıkhî meselelerde imam Ebu Hânife'nin görüşlerinin başka görüşlere tercih edilmesini doğru bulmaz. Fakat bazen kendisinin de Hanefî mezhebinin görüşünü başka mezheplerin görüşüne tercih ettiği olmuştur. Sıddîk Hasan Han, mezhepleri eleştirirken imam Ebû Hanife dâhil mezhep imamlarını eleştiri dışında tutmaya çalışmıştır. Aynı şekilde mezheplerin meydana gelmesinde de mezhep imamlarının bunda bir sorumlulukları olmadığını savunur. Sıddîk Hasan Han kendisinin herhangi bir mezhebe bağlı olduğunu kesin bir dille reddeder. Fakat genel olarak baktığımızda Selefî-Hanbelî geleneğine hatta Zâhirî mezhebine daha yakın olduğu, eserlerinde de bu doğrultuda kanaat belirtiği söylenebilir. ANAHTAR KELİMELER: İslam hukuku, Sıddık Hasan Han, Hindistan, Fıkıh
Özet (Çeviri)
In this study; The life and jurisprudential views of Siddiq Hasan Khan, who lived in the Indian subcontinent in the 19th century and is considered one of the founding scholars of the Ahl-i Hadith, have been tried to be examined. When the works written by Siddiq Hasan Khan and the subjects he wrote were examined, it was determined that he was a versatile scholar. He wrote valuable works in many fields of Islamic sciences; There are 222 of them, 74 of them in Arabic, 45 of them in Persian and 103 of them in Urdu. It has been determined that 25 of them have not been published yet. Most of the important works of Siddiq Hasan Khan are compilations, abstracts or translations. He especially summarized Shawkani's works. For this reason, those who criticize him have always criticized him for this reason. The British complained to the central government for reasons such as encouraging jihad against the British in his works, trying to spread the Wahhabi sect and forcing his wife to cover her head. As a result of this, the British government took back the title and nicknames such as Nawab, and prevented him from entering the government a year later. It is possible to say that in the works written by Siddiq Hasan Khan, as a requirement of his understanding of being ahl-i hadith, he generally showed more sensitivity in conveying the views of the predecessors, and on the other hand, he had some idiosyncratic opinions and fatwas that he deduced independently of the sects. He continued his stance against sects from where his teacher Shawkani left off, and sometimes he expressed extreme views that can be considered weak/against views. Hasan Khan, mostly has been determined that he was influenced by the views of scholars such as Ahmad b. Hanbal, Ibn Taymiyya, Ibn Qayyim, Ibn Hajar al-Askalani, Shah Veliyyullah ed-Dihlavi, San'ani, Shawkani. Hasan Khan, who tried to clarify the fiqh issues in his commentary with his scientific acumen, explained the verses in his commentary, while explaining the verses in his commentary, as it will be seen more often by scholars such as al-Zamakhshari, Ebussuud and his teacher Shawkani, the meaning of the words that benefited from syntax and syntax sciences according to different situations and their pedestals. It is observed that he dhikr and declared his principles and principles from time to time. Relying on his depth in Arabic, he sometimes shows the acumen to prefer one of them over the other after conveying different views about the recitation of a verse. It is seen that he made long explanations to show the effect of the verses of the verses on the verdict, while he was trying to derive judgments from the verses and hadiths with the help of the science of consumables and syntax. Siddiq Hasan Khan thinks that the solution of the problems will be solved by directly applying to the Qur'an and Sunnah, as in the first generations. It does not accept any evidence other than the Qur'an and Sunnah as Shari'ah evidence. He rejects ijma' and qiyas. But in some places, he also makes use of some evidences such as ijma', maslaha and custom. He is against the understanding of limiting the fiqh madhhabs to four, and he said that at least four madhhabs are predestined in terms of following the sunnah of sects such as Ibn Huzeyme, Sufyan al-Sawri and Tabari. He does not find it right to prefer the views of Imam Abu Hanifa to other views on fiqh issues. However, he sometimes preferred the view of the Hanafi sect to the view of other sects. While Siddiq Hasan Khan criticizes the sects, he tried to keep the sect imams, including Imam Abu Hanifa, out of criticism. Likewise, he argues that sectarian imams have no responsibility in the formation of sects. Siddiq Hasan Khan flatly denies that he is affiliated with any sect. However, when we look at it in general, it can be said that it is closer to the Salafi-Hanbali tradition and even to the Zahiri sect, and that there is an opinion in this direction in his works. KEY WORDS: Islamic law, Siddiq Hasan Khan, Hindistan, Fiqh,
Benzer Tezler
- Maurice Hauriou'da İdare Hukuku ve Genel Kamu Hukuku ilişkisi
The relationship between Administrative Law and General Public Law according to Maurice Hauriou
NİLDA ÇİÇEKLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİRDEN GÜNGÖREN BULGAN
- Ömer Nasuhi Bilmen'in büyük İslam İlmihalindeki hükümlerin Hanefi tercih usulü açısından değerlendirilmesi (Taharet ve namaz)
Evaluating the judgments in Ömer Nasuhi Bilmen's work of great Islamic catechism (Büyük İslam İlmihali) in terms preference methodoloji Hanefi school (Cleanliness and prayer)
BAHADDİN KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİT ÇALIŞ
- Bir Hanefî fakihi olarak Abdülhay Leknevî ve mezhep içi ihtilafları
Abdulhay Leknevî as a Hanafi jurist and his conflicts within the sect
SIRRI FUAT ATEŞ
Doktora
Türkçe
2022
HukukNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YAMAN
- Son Dönem Osmanlı Fakihlerinden İbn Âbidîn'in Fıkıhçılığı (Reddü'l-Muhtâr örneği)
Late Ottoman Jurist Ibn ʿĀbidīn's Understanding of Islamic Law (The case of Radd al-Muḥtār)
MUSTAFA ATEŞ
Doktora
Türkçe
2019
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP CİCİ
- 18. yüzyıl Osmanlı ilim dünyasında merkezi bilen taşralı mutasavvıf fakih Ebû Saîd Muhammed el-Hâdimî ve fıkhî meselelere yaklaşımı
Abû Saîd Muhammad al Khâdimî: A center-cognizant provincial sufi-fakih in the 18th century Ottoman intellectual sphere and his approach to Islamic legal issues
LUTFULLAH KERİM BİLGİN