Azerbaycan'da modernleşme ve sosyo-politik dönüşüm sürecinde bir aydın profili: Üzeyir Bey Hacıbeyli (1885-1948)
An intellectual profile in the process of modernization and sociopolitical transformation in Azerbaijan: Uzeyir Hajibayli (1885-1948)
- Tez No: 778973
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ ASKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Siyasal Bilimler, Music, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bölge Çalışmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Tarihi anlamda Azerbaycan ülkesi, bir bütün olarak, günümüz Azerbaycan Cumhuriyeti ve İran'ın kuzeyinde yer alan ve Güney Azerbaycan olarak bilinen toprakları kapsar. 19. yüzyılın başlarında Rusya İmparatorluğu ve İran Kaçar devleti arasında yaşanan güç mücadeleleri ve savaşlar sonucunda Rusya, Kafkasların tamamına hâkim olurken, Aras Nehri'nin güneyinde topraklar İran'ın sınırları içinde kalmıştır. Böylelikle Azerbaycan'ın ülke bütünlüğü ihlal edilmiş ve kültürel ayrışmanın temeli atılmıştır. Çarlık Rusyası'nın sömürgesi altında kalan Kuzey Azerbaycan topraklarına yönelik siyaset bununla sınırlı kalmamış, işgal altındaki ülke toprakları farklı bölgelere ayrılarak idari bütünlüğünün devam etmesi engellenmiştir. Böylelikle, gelişen olaylar sonucunda Azerbaycan'ın güney toprakları İran devletinin sınırları içinde kalırken, Kuzey Azerbaycan ülkesi Rusya'nın sömürgesi olarak varlığını sürdürmüştür. Bu gelişme Kuzey Azerbaycan'ı Rusya'da gelişen olayların içine çekerek, siyasi, ekonomik ve kültürel süreçlerden etkilenmesine neden olmuştur. Rusya İmparatorluğu'nda yaşanan modernleşme, ayrıca Avrupa değerlerinin Rus aydınlanması üzerindeki tesiri Azerbaycan Türklerini yakından etkilemiştir. Özellikle, 19. yüzyılın ortalarında Azerbaycan aydınlanması, yeni eğitim sisteminin meydana gelmesi, realist edebiyatın gelişimi, Bakü'nün petrol ve endüstri merkezi haline gelmesi; bu gelişmelere yeni ivme kazandırmıştır. Niteliği, etki ve sonuçları bakımından farklılık arz eden aydın kuşaklarına mensup olan seçkinler modernleşme, kimlik ve ulus inşası süreçlerinde önemli rol oynamıştır. Bu aydınlardan birisi de Üzeyir Bey Hacıbeyli'dir. Tez çalışmasında bir düşünür, gazeteci, yazar ve besteci olarak Üzeyir Bey Hacbeyli'nin aydın profili Azerbaycan toplumunun geçtiği değişik dönemler ekseninde ele alınarak incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Historically speaking, the country of Azerbaijan as a whole encompasses today's Republic of Azerbaijan and the territory known as South Azerbaijan located in the north of Iran. In the aftermath of the power struggles and wars between the Russian Empire and the Iranian Qajar state, Russia was able to gain complete dominance over the Caucasus, while the lands south of the Aras River remained within Iran's borders. The territorial integrity of Azerbaijan was thus violated and the basis for cultural divergence was formed. The politics over the territories of North Azerbaijan during the colonial rule of Czarist Russia was not confined to this; the territories of the country under occupation were separated into different regions and the continuity of the country's administrative integrity was thus disrupted. Due to these developments, the southern lands of Azerbaijan remined within the borders of the Iranian state, while the country of North Azerbaijan continued its existence as a colony of Russia. This development pulled North Azerbaijan into the developments taking place in Russia and caused it to be affected by the related political, economic, and cultural processes there. The modernization experienced in the Russian Empire and the effects of European values on Russian enlightenment in turn deeply affected the Azerbaijani Turks. In particular, the Azerbaijani enlightenment in the middle of the 19th century, the creation of the new education system, the development of the realist literature, and the transformation of Baku into a petroleum and industry center accelerated these developments. The elites belonging to the enlightened generations (who differed from each other in terms of their quality, effects, and consequences) played an important role in modernization and identity and nation building processes. One such elite was Üzeyir Bey Hacıbeyli. This dissertation study analyzes the elite profile of the thinker, journalist, and composer Üzeyir Bey Hacıbeyli in terms of the various periods experienced by Azerbaijani society.
Benzer Tezler
- Sovyet sinemasında Kruşçev dönemi ve kültürel kimlik görünümleri
Khrushchev period and cultural identity aspects in Soviet cinema
BANU ERDOĞAN ÇAKAR
Doktora
Türkçe
2022
Sahne ve Görüntü SanatlarıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİYAZİ AYHAN
- XIX. asırdan günümüze Azerbaycan'ın sosyo-ekonomik gelişimi
Socio-economic development of Azerbaijan from 19th century to present
ROYAL ALLAHYARLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
EkonomiKarabük Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR ATAR
- Azerbaycan resim sanatında sosyalist gerçekçilik (1920-1950)
Socialist realism in Azerbaijan painting (1920-1950)
KEMAL İBRAHİMZADE
Doktora
Türkçe
2003
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP YASA YAMAN
- Öğrencilerin girişimcilik özellikleri ve iş değerleri:Kırgızistan, Özbekistan, Azerbaycan ve Türkiye karşılaştırması
Entrepreneurship characteristics and work values of students: a comparison of Kyrgyzstan, Uzbekistan, Azerbaijan and Turkey
FERUZAHON ABDULLAEVA
- Rıza Şah Pehlevi döneminde İran'da Türk toplulukları
Turkish communitiesin Iran during the Reza Shah Pahlavi
ZÜHRE NUR CELEP