Türkiye'nin sürdürülebilir ve yeşil ulaşım açısından Avrupa ülkeleri arasındaki yerinin ÇKKV yöntemleri ile belirlenmesi
Determining Turkey's place among European countries in terms of sustainable and green transport with MCDM methods
- Tez No: 779039
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NURİYE KABAKUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: sustainability, sustainable transportation, green transportation, multi-criteria decision making methods (AHP and MOORA)
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Amaç: Bir ülkenin veya kentin yaşanabilir olması tamamen çevre refahına, kamuoyunun isteklerinin karşılanmasına, ekonomik anlamda ülkelerin kendilerini tamamlamış olmalarına bağlıdır. Buna paralel olarak çevresel, sosyal ve ekonomik sorunlar bizim hedeflerimizi, hedeflerimizde endekslerimizi oluşturmaktadır. Endeksler aracılığıyla ülkeler sürdürülebilirliğini ve yeşil ulaşımdaki yerlerini görüp eksikliklerini giderebilmektedir. Dolayısıyla hedefler doğrultusunda ilerlemeler sağlaması gerekmektedir. Bu durum bize giderek gelişen bölgelerde sürdürülebilirliği bununla aynı doğrultulu olarak da yeşil ulaşımın kolaylıklarını getirecektir. Bu çalışma“ülkelerin sosyal, çevresel ve ekonomik göstergelere göre sürdürülebilir ve yeşil ulaşım önemi değişir”hipotezini çok kriterli karar verme yöntemleri ile test etmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Çevresel, sosyal ve ekonomik olmak üzere üç farklı gösterge belirlenmiştir. Belirlenen göstergelere göre nüfus, hava kalitesi, sera gazları emisyonu, motorlu taşıt sayısı, elektrikli araç sayısı, bisiklet kullanımı, yenilenebilir enerji kaynaklarının payı ve gayri safi yurtiçi hasıla olmak üzere 8 alt kritere ayrılmıştır. Elde edilen verilerin kriter ağırlıklandırması için Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP), kriterlere göre ülkelerin sıralaması için Moora yöntemi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada ilk önce AHP yöntemi ile kriterlerin ağırlıklandırılması yapılmıştır. Hesaplanan kriter ağırlıkları ile Moora yöntemi kullanılarak seçilen 15 tane Avrupa ülkesinin karşılaştırması yapılmıştır. Sürdürülebilir ve yeşil ulaşımı elektrikli araç, bisiklet kullanımı ve yenilenebilir enerji kaynakları pozitif yönde etkilerken nüfus, hava kirliliği, CHG (sera gazı emisyonu) ve motorlu taşıt sayısı negatif yönde etkilemiştir. Maksimizasyon yönlü kriterler sürdürülebilir ve yeşil ulaşım üzerinde daha büyük bir öneme sahip olmuştur. Moora yöntemine göre yapılan sıralamada seçilen Avrupa ülkelerinden Hollanda'nın ilk sırayı, Türkiye'nin ise son sırayı aldığı görülmüştür. Sonuç: Yaşanabilir ülkeler oluşturabilmek için sürdürülebilir ve yeşil ulaşım vazgeçilmez unsurlar olma niteliği taşımaktadır. Bu bağlamda yapılan çalışmada her bir kriterin çevre, ulaşım, enerji ve ekonomi üzerinde önemli bir yer tuttuğu görülmüştür. Tüm kriterlerin birbiri ile ilişkili olduğu ve birbirinden bağımsız düşünülerek değerlendirmenin yanlış olacağı kanısına varılmıştır. Uygulanan AHP yöntemine göre sosyal göstergelerin diğer göstergelere göre öneminin daha büyük olduğu sonucuna varılmıştır. Türkiye bisiklet ulaşımına, yayaya, çevre dostu araçlara, enerjiye ve ekonomik güç gibi birçok parametreye vereceği önemi artırarak dengeli bir ilerleme ile sürdürülebilir ve yeşil ulaşımdaki yeri değişecektir. Anahtar kelimler: sürdürülebilirlik, sürdürülebilir ulaşım, yeşil ulaşım, çok kriterli karar verme yöntemleri (AHP ve MOORA)
Özet (Çeviri)
Purpose: The livability of a country or city depends entirely on environmental welfare, meeting the demands of the public, and the fact that countries have completed themselves economically. In parallel with this, environmental, social and economic problems constitute our targets and our indexes in our targets. Through indices, countries can see their sustainability and their place in green transportation and eliminate their deficiencies. Therefore, it is necessary to make progress in line with the targets. This situation will bring us the sustainability of the developing regions and the convenience of green transportation in the same direction. This study was conducted to test the hypothesis of“the importance of sustainable and green transportation changes according to social, environmental and economic indicators of countries”with multi-criteria decision making methods. Method: Three different indicators were determined as environmental, social and economic. According to the determined indicators, it is divided into 8 sub-criteria: population, air quality, greenhouse gas emissions, number of motor vehicles, number of electric vehicles, use of bicycles, share of renewable energy sources and gross domestic product. The Analytical Hierarchy Process (AHP) was used for the criteria weighting of the data obtained, and the Moora method was used to rank the countries according to the criteria. Findings: In the study, firstly, the criteria were weighted with the AHP method. Comparison of the calculated criterion weights and 15 European countries selected using the Moora method was made. While electric vehicles, bicycle use and renewable energy sources positively affected sustainable and green transportation, population, air pollution, GHG (greenhouse gas emissions) and the number of motor vehicles affected negatively. Maximization-oriented criteria have had a greater emphasis on sustainable and green transport. In the ranking made according to the Moora method, it was seen that the Netherlands, among the selected European countries, took the first place and Turkey took the last place. Results: In order to create livable countries, sustainable and green transportation are indispensable elements. In this context, it has been seen that each criterion has an important place on the environment, transportation, energy and economy. It was concluded that all criteria are related to each other and it would be wrong to evaluate them independently. According to the applied AHP method, it was concluded that the importance of social indicators is greater than other indicators. Turkey will change its place in sustainable and green transportation with a balanced progress by increasing the importance it will give to many parameters such as bicycle transportation, pedestrian, environmentally friendly vehicles, energy and economic power.
Benzer Tezler
- Green supply chain management practices' effect on the sustainability performance: A case study in the Turkish shipyards
Yeşil tedarik zinciri yönetim uygulamalarının sürdürülebilirlik performansına etkisi: Türk tersanelerinde bir vaka çalışması
MEHMET TANTAN
Doktora
İngilizce
2023
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE CAMGÖZ AKDAĞ
- Effects of carbon border adjustment mechanism: Carbon price scenarios and energy analysis for cement industry
Sınırda karbon düzenleme mekanizmasının etkileri: Çimento sektörü için karbon fiyatı senaryoları ve enerji analizi
LATİFE NUR DEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA BERKER YURTSEVEN
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRU ACUNER TÜRET
- Assessment of environmental sustainability for an existing airport
Mevcut bir havalimanı için çevresel sürdürülebilirliğin değerlendirilmesi
SİNEM AKŞİT ŞAHİNKAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA FATOŞ BABUNA
- Türkiye'de uygulanan demiryolu ulaşımı politikaları
Railway transport policies applied in Turkey
ŞENGÜL SONAR
- Sürdürülebilirlik bağlamında yeşil lojistik uygulamaları ve bu uygulamalara Türkiye'nin adaptasyonu: Bir durum analizi
Green logistics practices in the context of sustainability and Turkey's adaptation to these practices: A case analysis
MİNE BÜŞRA YOLCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve Lojistik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN KESGİNGÖZ