Geri Dön

Hadislerde edebi sanatlar ve anlamaya etkisi

Literary arts in the hadith and its influence on understanding

  1. Tez No: 779571
  2. Yazar: SALİH ŞENGEZER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. YAVUZ ÜNAL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Din, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Religion, Eastern Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 187

Özet

Edebi sanatlar, kelamın lafzına netlik, letafet, anlamına da kuvvet ve boyut veren, gerek şiirde gerekse düz yazıda, edebi zevk ve üstünlük açısından vaz geçilemez unsurlardır. Cevâmiuʽl-kelim vasfıyla, az söz ile çok ve geniş anlamlar ifade etme kabiliyetinde olan Peygamberimizin (sas) sözleri de edebi sanatlardan azade ve müstağni değildir. Bu açıdan tez çalışmamızda öncelikle hadislerde yer alan edebi sanat numunelerini tespit etme ve bu sanatların hadisi şeriflerin tesiri açısından lafız ve anlam yönüyle, muhatap için neler ifade ettiğini belirleme amacı güdülmüştür. Bu amaç doğrultusunda hakikat(hakikatle anlama), mecaz(marifetle anlama) ve kinaye(hikmetle anlama) olmak üzere üç anlam grubuna tasnif edilmiş olan edebi sanatların her biri için hem dilden, hem Kur'an-ı Kerim'den hem de hadislerden misaller getirilmiştir. Öncelikle giriş bölümünde konu, amaç, kuramsal ve kavramsal çerçeve belirlenmiş, tezin temel kaynaklarına işaret edilmiştir. Ayrıca çalışmanın sınırlarının netleştirilmesi ve kullanılan bazı terimlerden kastedilen anlam dünyasının belirginleştirilmesi yönünde açıklamalar yapılmıştır. Akabinde lafzı ve hakiki anlamı süsleyen edebi sanatlar ele alınmış, bu sanatların genel itibariyle tanıtımı, özellikleri ve alt kategorilerine değinilmiştir. Ardından ilgili sanatın anlam olarak hadise, söze ve özelikle de muhataba ne gibi mesajlar ilettiği saptanmaya çalışılmıştır. Aynı şekilde mecazi sanatların irdelendiği ikinci bölüm ile kinâî sanatların işlendiği üçüncü bölümde de evvela ilgili edebi sanatlar ve bu sanatların anlam üzerindeki etkileri, varsa üzerinde yapılan tartışmalar, belâğat alanındaki ihtilaflar vb. malumat zikredilmiştir. Yine edebi sanatlar için muhtelif örnekler zikredildikten sonra, hadislerdeki mezkûr sanatların, anlama yönüyle ulema arasında ve sonraki nesillerde nasıl makes bulduğu araştırılmıştır. Yapılan değerlendirmeler ve irdelemeler neticesinde, hadislerde edebi sanatların anlama için kilit bir rol oynadığı, bazı öznel/sübjektif yaklaşımlara zemin hazırladığı, ihtilafa yol açabilirliği kadar, anlatım ve anlayış yönüyle yadsınmaz bir zenginlik sunduğu tespitinde bulunulmuştur. Ayrıca aşırı lafızcı anlayış ile aşırı yorumcu zihniyetlerin de argümanlarını ortaya koyarken, hep edebi sanatları birer köprü ve vasıta edindikleri de gözler önüne serilmeye gayret edilmiştir. Özellikle de kinâî sanatların ve tevriye gibi belirli kullanımların yorumlamada daha etkin ve yoğun bir şekilde kullanılması önerisiyle çalışma tamamlanmıştır.

Özet (Çeviri)

Literary arts are indispensable in terms of literary pleasure and superiority, both in poetry and in plain text, which give clarity, ingenuity, strength and dimension to the word. Our Prophet (sas), capable of expressing few words and broad meanings by means of the Jawamiu'l-word, is also untrustworthy and untrustworthy of literary art. In this interpretation, our thesis was primarily intended to identify literary art patterns in the hadith and to determine what these art meant for the respondent in terms of verbal and meaningful proportions of the hadith. For this purpose, the three sets of meanings, such as truth(understanding by truth), metaphor (understanding by ingenuity), and sarcasm (understanding by wisdom), each of the literary arts has been brought to the myths of both language and the Holy Qur'an and the hadith. First, in the introduction, the subject, purpose, theoretical, and conceptual framework have been established, pointing to the underlying sources of dissertation. There have also been explanations for clarifying the boundaries of work and determining the meaning of some of the terms used. Subsequently, the literary arts adorn the words and true meaning, and the promotion, features and subcategories of these arts as a whole. Then, it was tried to determine the meaning of the relevant art, what messages it conveys to the event, to the lyrical and especially to the respondent. Likewise, the second chapter focuses on metaphorical art, and the third on the cultivation of kinanic art, relates to literary art and its effects on meaning, if any, discussions on rhetoric and conflicts within the realm of it. the information is mentioned. After various examples of literary art were mentioned, however, it was investigated how the sectarian arts in the hadiths made a makes between the meaning of ulema and subsequent generations. As a result of assessments and reviews, it has been found that literary arts play a key role in events, providing the basis for some subjective/subjective approaches, and offer inalienable wealth for narrative and understanding, as well as for conflict-inducing. They have also been shown to have acquired literary art as a bridge and a means, while they have presented the arguments of over-wording and over-interpreting mentalities. In particular, the study is complete with the recommendation that certain uses such as kinâî art and dissemination be used more effectively and extensively in interpretation.

Benzer Tezler

  1. Ahmet Müsellem Efendi Dîvânı'nda dinî tasavvufî muhteva

    Religious and tasawwufi content in Ahmet Musellem's Diwan

    HUMEYRA MERMER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDULMECİT İSLAMOĞLU

  2. Sahîh-i Müslim'deki hadislerin edebî sanatlar açısından incelenmesi (Îcâz, itnâb, müsâvât ve kasr bağlamında)

    Examination of hadiths in Sahih Muslim in terms of literary arts (In the context of icâz, itnâb, müsâvât and kasr)

    MEHMET NEZİR ESİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinDicle Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET EDİP ÇAĞMAR

  3. Lâmî'i Çelebi Ferhâd île Şîrîn (înceleme-metin- indeks)

    Başlık çevirisi yok

    HASAN ALİ ESİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ATİLLA ŞENTÜRK

  4. XVIII. yüzyıl nasihatnâmelerinden Levh-nâme ve Lutfiyye'nin karşılaştırılması

    Comparision of Levh-name and Lutfiyye in the XVIII. century of nasihatnames

    ATİYE SARIOĞLU ÇEVİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Türk Dili ve EdebiyatıUşak Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN BARDAKÇI

  5. Sa'dî-yi Şirâzi'nin gazelleri ve incelemesi

    Ghazals of Sa'di Sirâzi and their review

    ŞEYDA ARISOY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesi

    Fars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VEYİS DEĞİRMENÇAY