İran'da geleneksel rüzgâr bacaları ve güncel kullanıma uyarlanması
Traditional wind catchers in Iran and their adaptation to contemporary use
- Tez No: 780105
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM BAŞAK DAĞGÜLÜ, PROF. DR. MÜŞFİKA GÜL AKDENİZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Tarih, Architecture, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi ve Kuramı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 522
Özet
Rüzgâr, sürdürülebilir mimari amaçları için kullanılabilecek özgür ve değerli bir güçtür. Bu yeşil enerji sadece sıcak sezonunda bizim konforlu bir alan sağlamakla kalmaz, aynı zamanda enerji tüketimi olmadan bina içindeki kirlenmiş havanın yerini değiştirip ve kullanıcıların sağılığını korur. Ortadoğu da ve özellikle İran da rüzgâr baca fikri uzun zamandır bilinmektedir. Binaların ısınma ve soğutulmasında inactive (etkisiz) sistemlerin kullanılmasının önemine rağmen, rüzgâr bacaları mimarların ilgisizliği ile karşı karşıya kalmıştır ve ayrıca aşırı araştırma maliyetleri ve hükümetlerin ilgisi bu bölüme çok az ve önemsizdir. Günümüzdeki olan kanıtlar, özellikle sıcak ve kuru bölgeler için rüzgâr bacalarının kullanımı konusunda yeterli araştırma yapılmadığını göstermektedir. Rüzgâr bacaları, İran'ın sıcak ikliminde yer alan geleneksel binaların vazgeçilmez bileşenlerinden biridir. Bu mimari ögeleri, tarih boyunca yenilenebilir rüzgâr enerjisini kullanarak binalarda, düzenli bir soğutma ve havalandırma akışını sağalmışlardır. İran mimarlığının sembollerinden biri olan rüzgâr bacalarının tarihçesi ve kullanımının arka planı hakkında fazla bir bilgi bulunmamaktadır; bunun asıl sebebi bu mimari elemanların binadaki ilk zarar gördüğü bölüm olan konumları (binaların en üst noktası) ile doğrudan bağlantılıdır, ayrıca bu yapıların strüktürlüleri binalara sonradan eklenmiş olup, böylece doğal afetler ve şiddetli hava koşullarına karşı, binaların birleşik ve ana strüktürleri gibi davranmakta eksik kalmış, daha fazla zarar uğramışlardır. Bu tez iki bölümden oluşmuştur, birinci bölümde tarihi belgeler ve arkeoloji kazı sonuçlarından yararlanarak, tarih boyunca İran'da rüzgâr bacalarının geçmişini araştırarak, İran mimarisinin kültürel-tarihsel kimliğini daha bilimsel bir biçimde tanıtılmasına çalışmıştır, diğer yandan İran'ın, Yezd ilinde tarih boyunca geleneksel binalarda doğal enerji kaynaklarıyla iklimlendirme amaçlı çalışan ve temelde mimari çözüme dayalı bir sistem olan rüzgâr bacalarını, günümüzdeki modern binalara uyarlanabilmesi, bu tezin diğer bölümünü oluşturmaktadır, araştırmanın temel amacı, günümüzde çevre sorunu haline gelen birçok sorunun aslında geleneksel mimaride çözümünün bulunduğu ve araştırmacıların bunları gündeme getirmelerinin gerektiğidir, ayrıca gelişmiş bir şekilde günümüzde olan binalarda bu sistemlerden faydalanmaktır. Bu doğrultuda, rüzgâr bacalarının tarihçesi, Tanımı, konumu, çalışma ilkeleri ve tipolojileri bu tez kapsamında araştırılacaktır, ayrıca rüzgâr enerjisinden, rüzgâr bacaları gibi pasif sistemler aracılığı ile yararlanarak yapılan doğal havalandırmanın özellikle yapılarda baca ve baca etkisi yaratılarak gerçekleştirildiği sistemler elde edilecektir.
Özet (Çeviri)
Wind is a free and valuable force that can be used for sustainable architectural purposes. This green energy not only provides our comfortability in the hot season, but also displaces the polluted air inside the building without energy consumption and protects the health of the residents. The idea of wind catcher has been known for a long time in the Middle East and especially in Iran. Despite the importance of using inactive systems for heating and cooling buildings, wind catchers have faced a lack of interest from architects, as well as excessive research costs and government attention to this section. Current evidence shows that there is not enough research on the use of wind catchers, especially for hot and dry regions. wind catchers are one of the indispensable components of traditional buildings in Iran's hot climate. These architectural elements have provided a regular cooling and ventilation flow in buildings by using renewable wind energy throughout history. There is not much information about the history of wind catchers, one of the symbols of Iranian architecture and the background of their use; The main reason is that, these architectural elements are directly related to their location (the top point of the buildings), which is the first part of the building where they are damaged, in addition, the structures of these elements were added to the buildings later, so they failed to act as the combined and main structures of the buildings against natural disasters that cause more damage in severe weather conditions. This thesis consists of two parts, in the first part, it has tried to introduce the cultural-historical identity of Iranian architecture in a more scientific way by researching the past of wind catchers in Iran throughout history, making use of historical documents and archaeological excavation results, on the other hand, the adaptation of wind catchers (which is a system based on architectural solutions and works with natural energy sources in traditional buildings throughout history in Yazd province) to modern buildings, forms the other part of this thesis. The main purpose of the research is that many problems that have become environmental problems today actually have solutions in traditional architecture and researchers should bring them to the agenda to benefit from these systems in today's buildings in an advanced way, sIn this direction, the history, definition, location, working principles and typologies of wind catchers will be investigated within the scope of this thesis, besides, systems in which natural ventilation made by using wind energy through passive systems such as wind chimneys, especially by creating wind catcher and wind catcher effect in buildings, will be obtained.
Benzer Tezler
- Sıcak iklimlerde geleneksel mimari çözüm; bina içi iklimlendirme elemanı - rüzgâr bacaları
Windcatcher; a traditional architectural ventilation solution for hot climate
JANAN ADNAN ALI GHALIB
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMEN ÖZER
- Konut yapılarında doğal havalandırmanın önemi ve badgir bağlamında günümüz koşullarında değerlendirilmesi
Importance of natural ventilation in residential properties and its evaluation in relation to windcatchers under today's conditions
AILAR HABIB ZADEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ZAFER AKDEMİR
- İran ve Ortadoğu ülkelerinde görülen (badgir- rüzgar kulelerinin) mimari açıdan incelenmesi
Architectural examination of (badgir-wind towers) seen in Iran and Middle East countries
NAZLI NEJADI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA SEDES
- A comparison study of vernacular settlemnets in ıran; Case of Masouleh and Abyaneh Villages
İran'da yerel yerleşim karşılaştırma araştırması; Masouleh ve Abyaneh Koyu
ELAHEH AMINI
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM ERDEM KAYA
- Rüzgar enerji santralları üretim ve işletme değişkenlerinin çoklu-yarıvariogram yöntemi ile alansal tahmini
Spatial forecast of production and operation parameters from wind power plants using multi-semivariogram method
MURAT DURAK
Doktora
Türkçe
2018
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET DURAN ŞAHİN