Tip-2 diyabetli bireylerin kronotipinin, beslenme durumu, fiziksel aktivite ve kan glukozu ile ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of relationship between chronotype, nutritional status, physical activity and blood glucose in individuals with type-2 diabetes
- Tez No: 780701
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA KÖSELER BEYAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Bu çalışmada Tip-2 diyabetli bireylerin belirlenen kronotiplerinin beslenme durumu, fiziksel aktivite ve kan glukozu seviyeleri ile ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Şubat 2022- Mayıs 2022 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Polikliniği'ne başvuran yaşları 19-64 yıl arasında olan 75 Tip 2 diyabetli hasta ile yürütülmüştür. Hastaların 34'ü (%45) erkek, 45'i (%55) kadındır ve yaş ortalamaları 55.6±8.13 yıl olarak belirlenmiştir. Hastalara beş bölümden oluşan bir anket formu uygulanmıştır. Anket formunda sosyo-demogtafik bilgiler, antropometrik veriler, Sabahçıl-Akşamcıl Anketi, üç günlük besin tüketim kayıt formu, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi-Kısa Form ve hasta bilgi sisteminden elde edilen bazı kan biyokimyasal parametrelerinin kaydedildiği tablo yer almaktadır. Kronotip puanları sınıflandırıldığında hastaların %62.7'si ara sınıf, %6.7'si akşamcıl sınıf, %30.7'si sabahçıl sınıfta yer aldığı görülmüştür. Hastaların sosyo-demografik özellerine (cinsiyet, yaş grubu, medeni durum, eğitim durumu, gelir durumu ve çalışma durumu) göre aldıkları kronotip puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır (p>0.05). Antropometrik özellikler ile Sabahçıl-Akşamcıl Anketi puanları ilişkili bulunmamıştır (p>0.05). Erkek cinsiyette Sabahaçıl-Akşamcıl anketi puanı, MET-dakika/hafta, HbA1c (p>0.05) ve açlık kan glukozu (p0.05) Hastaların Sabahçıl-Akşamcıl Anketi puanları ile posa ve posa türleri (g), ve folat (mcg) alımları arasında pozitif; protein (TE%) alımları arasında ise negatif ilişkiler tespit edilmiştir (p0.05). Sabahçıl gruptaki bireylerin folat (mcg) alımı diğerlerine göre daha yüksek bulunurken (p0.05). Uluslarası Fiziksel Aktivite Anketi- Kısa Form aracılığı ile hesaplanan MET-dakika/hafta değerine göre hastaların %45'i inaktif, %44'ü minimal aktif ve %11'i çok aktif sınıfında yer almaktadır. MET-dakika/hafta değeri ile Sabahçıl-Akşamcıl Anketi puanı arasındaki ilişki anlamsız bulunmuştur (p>0.05). Akşamcıl tipteki bireylerin hesaplanan MET-dakika/hafta değerleri diğerlerine göre daha düşük bulunmuştur (p>0.05). Çalışmadaki Tip 2 diyabet hastalarının açlık kan glukozu ortalaması 139,45±55.48 mg/dL, HbA1c (%) ortalaması ise %7.12±1.78 olarak saptanmıştır. Sabahçıl-Akşamcıl Anketi puanları ile HbA1c (%) ve açlık kan glukozu değerleri arasında anlamlı ilişkiler bulunamamıştır (p>0.05). Akşamcıl gruptaki bireylerin açlık kan glukozu ve HbA1c ortalamaları daha yüksek bulunmuştur (p>0.05). Sonuç olarak kronotip puanının protein, posa ve folat alımları ile bir ilişkisi bulunmaktadır. Akşamcıl gruptaki hastalarda kronotip puanı ortalaması daha yüksek bulunmuştur. Tip-2 diyabetli hastaların Sabahçıl- Akşamcıl anketi aracılığı ile kronotipleri belirlenerek, akşamcıl ise buna yönelik bilgiler verilmelidir. Akşamcıl olduğu tespit edilen hastalarda enerji alımının gündüze kaydırılması, fiziksel aktivite için doğru zamanın tespit edilmesi ve eğitim-çalışma saatlerinin düzenlenmesi gibi bileşenler tedavi protokolüne eklenebilir.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to evaluate the relationship between the determined chronotypes of individuals with Type 2 diabetes and nutritional status, physical activity and blood glucose levels. The study was conducted with 75 Type 2 diabetes patients aged between 19-64 years who applied to Başkent University Ankara Hospital Endocrinology and Metabolism Diseases Polyclinic between February 2022 and May 2022. 34 (45%) of the patients were male, 45 (55%) were female, and their mean age was 55.57±8.13 years. A questionnaire consisting of 5 parts was applied to the patients. The questionnaire includes socio-demographic information, anthropometric measurements, Morning-Evening Questionnaire, three-day food consumption registration form, International Physical Activity Questionnaire-Short Form and a table in which some blood glucose values obtained from the patient information system are recorded. When the chronotype scores were classified, it was seen that 62.7% of the patients were in the intermediate class, 6.7% in the evening class, and 30.7% in the morning class. No significant differences were found between the chronotype scores of the patients according to their socio- demographic characteristics (gender, age group, marital status, education level, income status and employment status) (p>0.05). Anthropometric characteristics and Morningness- Eveningness Questionnaire scores were not found to be correlated. (p>0.05). Morning- Evening questionnaire scores, MET-minutes/week, HbA1c (p>0.05) and fasting blood glucose (p0.05). There was a positive correlation between the Morningness-Eveningness Questionnaire scores of the patients and their fiber and fiber types (g), and folate (mcg) intakes; negative correlations were found between protein (TE%) intakes and Morningness- Eveningness Questtionare (p0.05). The folate (mcg) intake of the individuals in the morning group was higher than the others (p0.05). According to the MET-minute/week calculated by the International Physical Activity Questionnaire-Short Form, 45% of the patients are in the inactive, 44% minimally active and 11% very active class. The relationship between the MET-minute/week value and the Morning-Evening Questionnaire score was found to be insignificant (p>0.05). Calculated MET-minute/week values of the evening type individuals were found to be lower than the others (p>0.05). The mean fasting blood glucose of the Type 2 diabetes patients in the study was 139.45±55.48 mg/dL, and the mean HbA1C (%) was 7.12%±1.78%. No significant correlation was found between Morning-Evening Questionnaire scores and HbA1c (%) and fasting blood glucose values (p>0.05). The fasting blood glucose and HbA1c averages of the individuals in the evening group were higher (p>0.05). As a result, chronotype score has a relationship with protein, fiber and folate intakes. The mean chronotype score was found to be higher in patients in the evening group. Chronotypes of patients with type 2 diabetes should be determined by means of the morningness-eveningness questionnaire, and if it is evening type, information should be given. Components such as shifting energy intake to daytime, determining the right time for physical activity, and arranging training-working hours can be added to the treatment protocol in patients who are found to be evening type.
Benzer Tezler
- Hafif şişman ve obez kadınlarda kronotipin yeme davranışı, akdeniz diyetine uyum ve adipoz doku disfonksiyonuna etkisi
The effect of chronotype on eating behavior, compliance with the mediterranean diet and adipose tissue dysfunction in overweight and obese women
BETÜL TÜYSÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Beslenme ve DiyetetikNecmettin Erbakan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA KÜBRA SAYIN
- Erişkin Tip 2 diyabet hastalarında diyabet farkındalığı, sağlıklı yeme davranışı, fiziksel aktivite ve kronotip beslenme çeşitlerinin incelenmesi
Examination of diabetes awareness, healthy eating behavior, physical activity and chronotype nutrition types in adult Type 2 Diabetes patients
SENA TANRIKULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Beslenme ve DiyetetikBahçeşehir ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN GÜVELİ
- Adölesanlarda kronotipin ve yeme davranış bozukluklarının kardiyometabolik risk belirteçleri üzerine etkisi ve ailenin farkındalık durumunun belirlenmesi
The effects of chronotype and eating behavior disorders on cardiometabolic risk markers in adolescents and the determination of family awareness
MERYEM CEMİLE KOÇAK
Doktora
Türkçe
2025
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KIZILTAN
- Tip 2 diyabetli bireylerin günlük yaşam aktivitelerinin öz-bakım gücüne etkisi
Effect of type 2 diabetic patients' activities of daily living on their self-care agency
NESLİHAN İSTEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
HemşirelikErzincan ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PAPATYA KARAKURT
- Tip 2 diyabetli bireylerin eat-lancet diyetine uyumunun belirlenmesi
Determination of adherence to the eat-lancet diet in individuals with type 2 diabetes
MELTEM KARABIÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikSağlık Bilimleri ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. AYSUN YÜKSEL