Serbest jet fırlatmalı dolusavaklarda minimum deşarjlarda jet fırlatmasının sağlanması ve jet boylarının artırılması
Ensuring of Throwing Jet and Increasing Length of Jet For Minimum Discharges in the Ski-Jump Spillway
- Tez No: 78112
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BASRİ ERTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Dolusavak, Enerji kınalar, Jet boylan, fiziki model, jet fırlatılması
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
ÖZET Dolusavaklar, barajların vazgeçilmez elamanlarıdır. Bu yapılar, barajların emniyet subabı vazifesini görmekte olup barajlar için, hayati önem taşımaktadırlar. Baraj tipi, barajın yapıldığı bölge şartlan ve ekonomik faktörler itibariyle geçmişten günümüze kadar çok farklı tipte dolusavaklar projelendirilmiştir. Enerji kinci yapılar, dolusavaklann en son bölümünde yer alan, en önemli elemanlarından birisidir. Bu yapılar, dolusavak iletim kanalı sonunda oldukça yüksek hızlara erişen akışın enerjisini, baraja, dolusavak yapısına, baraj mansabına ve mansab bölgesindeki yerleşim yerlerine zarar vermeyecek şekilde kırıp akışı sakin hale getirme vazifesini görürler. Bir çok araştırmacılar tarafından oldukça değişik tipleri geliştirilmiştir. Bu çalışmaya konu olan serbest jet fırlatmak (Skı-jump) enerji kınalar, eğrisel içbükey bir jet fırlatma ucu aracılığı ile, yüksek hızlara erişen akış havalandırılarak, yapıya zarar vermeyecek bir mesafeye fırlatılır. Buradaki enerji kırınımı, jetin havadaki yayınımı ve zemine veya bir havuza çarpması sonucunda gerçekleşir. Jetin zemine çarptığı bölgelerde oldukça büyük oyulmalar oluşmaktadır. Uygulamada, serbest jet fırlatmalı dolusavaklar küçük deşarjlarda (QP < 500 m3/sn) çalışırken, jet fırlatılamamakta ve fırlatma ucu bir düşü havuzu gibi çalışmaktadır. Bunun sonucunda savaklanan su kütlesi olduğu gibi yapının hemen önüne dökülmekte olup, büyük miktarda oyulmalar meydana getirmekte ve bunun sonucunda yapıya zarar vermektedir. Ancak deşarj debisi belli bir değere ulaştıktan sonra jetin fırlaması gerçekleşmektedir. Bu çalışmada normal jet fırlatma ucuna sahip bir dolusavak modeli ile yeni olarak tasarladığımız bir dolusavak tipinin modeli kurularak, ölçüm sonuçlan karşılaştırıldı. Sonuç olarak, yeni tasarlanan dolusavak tipi ile, jetin fırlatılmaya başlandığı kritik debi değeri daha düşük değerlere çekilerek, düşük deşarjlarda da jetin fırlatılabildiği gösterildi. Aynı zamanda düşük deşarjlardaki jet boylarının arttırılması sağlandı. Böylelikle yapıya zararlı olan akış durumları önemli ölçüde azaltıldı. Bu çalışma dokuz bölümden oluşmaktadır.Çalışmanın birinci bölümü olan genel bilgilerde; literatür çalışmaları ile birlikte dolusavakların ve enerji kırıcı yapıların sınıflandırılması yapılarak, proje kriterleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölüm olan yapılan çalışmalarda; Model tasarımı, inşaatı ve deney ölçüm esasları ve ölçüm noktalan yer almaktadır. Üçüncü bölüm olan bulgularda; Deneylerin ölçüm sonuçlan ve deneyler sırasında gözlenen akış durumları verilmektedir. Dördüncü bölümde, deney sonuçlan grafiklerle ifade edilerek, çizilen bu grafiklerin irdelemesi yapılmaktadır. Beşinci bölümde, çalışmadan elde edilen genel sonuçlar ifade edilmektedir. Altıncı bölümde, yapılan öneriler yer almaktadır. Yedinci bölümde ise Kaynaklar yer almaktadır. Sekizinci bölümde ekler verilmektedir. Dokuzuncu bölümde özgeçmiş sunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
SUMMARY The spillway is one fundamental parts of dams. Those structures are vital regarding their functions for the safety reasons. There have been various types of spillway designs carried out due to the dam type, the region where the dam located and economical conditions up to now. Energy dissipators which are one of the important parts of the spillways, are located at downstream. The main purpose of these structures are prevent dam downstream region from degradation by absorbing the energy of rapidly, flowing water Various types have been developed channel by researchers. In this study ski-jump energy dissipators which make rapidly flowing water jump to a good enough distance by means of concave jumping surface so that it does not harm dam structure. The energy dissipation occurs in this system resulted from jumping waters motion and drop of it to either a pool or to a bed. There is an immense degradation takes place at drop surface. In the nature, ski-jump does not occur when discharge is less than 500 m /s. Jumping surface functions as a drop pool. Thus, discharge flowing on the spillway drops to just in front of the structure and immense degradation is occurred causing damage for structure. However; after discharge reaches a certain value, jumping of water can become possible In this study, the measurements of regular type jumping spillways and newly designed spillway type have been compared. In conclusion, it has been depicted that critical discharge belonging to the newly designed type of spillway jumping surface is less than the previous designs. Meanwhile the horizontal distance of jump has been increased. With the help of this method destructive flowing conditions has been minimized. This study consists of seven parts. In the introduction chapter literature review, classification of energy dissipating structure and spillways, and general information about the project criteria have been IXIn the second chapter structure planning, construction, experimental measurement principals and measurement locations have been explained. In the third chapter, experimental measurment results, and flow conditions observed during experiments have been given. In the fourth chapter, experimental results obtained from the study have been depicted by graphs and the graphs, have been discussed. In the fifth chapter, major results obtained from the study have been peresented. In the sixth chapter, the recomendations have been proposed. In the seventh chapter, the appendix are given. Key Words :Spillway, Energy dissipators, Jet trajectory, Physical model, Ski-jump
Benzer Tezler
- Serbest dairesel jet akışının lazer doppler anemometre ile deneysel incelenmesi
An experimental investigation of a free round jet flow by using laser doppler anemometry
ERCAN EKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Uçak Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiUçak ve Uzay Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. K.BÜLENT YÜCEİL
- Blockage corrections for different geometries in enclosed free-jet test section of high altitude test system
Yüksek irtifa benzetim sisteminin kapalı serbest-jet test bölümü içerisine yerleştirilen farklı geometriler için blokaj doğrulama çalışmaları
HALİL ARSLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Makine MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLSAY SÜMER
DR. BÜLENT SÜMER
- Supersonic jet-wall interactions in model rocket launchers
Model roket fırlatıcılarında ses üstü jet-duvar etkileşimi
METİN UÇAK
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İ. BEDRİ ÖZDEMİR
- Jet akımının rijit bitki bölgesindeki davranışı
Jet flow behaviour at rigid vegetation layer
MOHAMMAD BASHIR QANBARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İnşaat MühendisliğiAydın Adnan Menderes Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE YÜKSEL OZAN
- Potential flow solution for the free overfall
Serbest düşü için bir potansiyel akım çözümü
DURSUN ÖZSARAÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2001
İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ŞAHNAZ TİĞREK