Türkiye'de çok kriterli karar verme süreçlerine göre en uygun yenilenebilir enerji kaynağı alternatifinin belirlenmesi
Determination of the most appropriate renewable energy source alternative according to multi-criteria decision-making processes in turkey
- Tez No: 781224
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇAĞLAR KIVANÇ KAYMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Ekonomi, Enerji, Geography, Economics, Energy
- Anahtar Kelimeler: Enerji, Yenilenebilir ve Sürdürülebilir Enerji, ÇKKVY, AHP, TOPSİS, VİKOR, Energy, Renewable and Sustainable Energy, MCDM, AHP, TOPSIS, VIKOR
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Son yıllarda dünya genelinde yaşanan salgınlar ve savaşlar nedeni ile enerji kaynaklarının siyasi yaptırım aracı olarak kullanılmaya başlandığı görülmektedir. Bu durum gerek enerji piyasalarında artışa gerekse geçmişten beri yoğun şekilde tüketilen ve enerji üretiminde kullanılan birincil (fosil) kaynakların aşırı kullanımından dolayı giderek tükenmesine yol açmıştır. Bu nedenle bütün dünya ülkeleri fosil kaynaklar yerine sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelmeye başlamıştır. Ülkemiz enerji üretiminde birincil kaynakların kullanılması ve bu kaynakların neredeyse tamamına yakının diğer ülkelerden karşılanıyor olması bu doğal kaynaklara ayrılan harcamaların yüksek olmasına yol açmıştır. Aynı zamanda bireylerin enerji kaynaklarına yönelik ödemelerinin giderek artması ülkemizde sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelimi zorunlu bir hale getirmiştir. Dolayısıyla yenilenebilir enerji kaynakları arasından ülkemiz için en uygun olanının seçilmesi temel problem olarak belirlenmiştir. Enerji kaynaklarının dünya piyasalarındaki durumu göz önüne alındığında ülkemiz için en ideal çözüm sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelik yatırımların artırılmasıdır. Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilecek enerji uzun vadede birincil kaynaklardan elde edilen enerjiye oranla daha uygun olacağından ülke ekonomisine büyük oranda katkı sağlayabilecektir. Bununla birlikte son yıllarda küresel ısınma ve iklim değişikliklerine neden olan çevresel kirlenmenin de önüne geçilmiş olacaktır. Ülkemiz için en uygun yenilenebilir enerji kaynağı alternatifi belirlenirken birden fazla problem durumlarının çözümünde kullanılan Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden; Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP), İdeal Çözüme Dayalı Sıralama Tekniği (TOPSİS) ve Çok Kriterli Optimizasyon ve Uzlaşık Çözüm (VİKOR) yöntemleri kullanılmıştır. ÇKKV yöntemlerine uygun olarak hazırlanan anket formu alanında uzman kişilere uygulanarak veriler toplanmıştır. Uzmanların görüşleri doğrultusunda elde edilen veriler AHP, TOPSİS ve VİKOR yöntemleri ile analiz edilmiştir. Farklı analiz tekniklerine göre yapılan istatistiksel değerlendirmeler neticesinde ülkemiz için en uygun yenilenebilir enerji kaynaklarının Güneş, Rüzgâr ve Hidrolik enerji olduğu sonucuna varılmıştır. Böylece analiz sonuçları ve tüm devletlerin de içerisinde bulunduğu enerji sorunsalı göz önünde bulundurulduğunda bu kaynaklardan enerji üretimi hem ülkemiz ekonomisine büyük katkı sunacak hem de ileride oluşabilecek uluslararası enerji krizi içerisinde güçlü bir politik konum sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
In recent years, it has been observed that energy resources have been used as a political tool for sanctions due to pandemics and wars worldwide. That has led to both an increase in energy markets and the depletion of primary fossil fuels, which have been heavily consumed for energy production. Therefore, countries worldwide have started to turn to sustainable energy sources instead of fossil fuels. The use of primary sources in our country and the fact that almost all of these sources are met by other countries has resulted in high spending on natural resources. At the same time, rising individual energy costs have necessitated a shift to more sustainable energy sources in our country. As a result, the key issue has been highlighted as selecting the best alternative among renewable energy sources. When the current state of energy sources in global markets is considered, the best approach for our country is to expand investments in sustainable energy sources. Renewable energy sources will be more suitable in the long run than primary energy sources and contribute significantly to the country's economy. Simultaneously, environmental pollution that contributes to global warming and climate change will be avoided. When deciding which renewable energy source alternative is best for our country, multi-criteria decision-making (MCDM) methods such as the Analytic Hierarchy Process (AHP), Technique for Order of Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS), and Multi-Criteria Optimization and Compromise Solution (VIKOR) are employed to solve multiple problem situations. Data was gathered by applying the survey form created using the MCDM methodology to experts in the sector. Using the AHP, TOPSIS, and VIKOR methods, the data obtained per the experts' opinions were examined. The statistical analyses conducted using various analysis methods led to the conclusion that solar, wind, and hydropower are the most suitable renewable energy sources for our country. As a result of the analysis results and the country's energy problems, energy production from these sources will contribute significantly to our country's economy and be advantageous in terms of a strong political position in future international energy crises.
Benzer Tezler
- Mekansal analiz teknikleri ile çok kriterli karar verme yaklaşımı kullanılarak raylı sistem güzergah analizi
Rail system route analysis using multi criteria decision making with spatial analysis techniques
BERNA ÇALIŞKAN
Doktora
Türkçe
2023
Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ATAHAN
- Selection of a sales order creation methodology with multi-criteria decision-making process
Çok kriterli karar verme süreci ile satış siparişi yaratma metodolojisi seçimi
AHMET UĞURKAN TIRIŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAYA TOKMAKÇIOĞLU
- İnşaat projelerinde uyuşmazlık çözüm yöntemi seçimi için çok kriterli karar verme modeli
A multi-criteria decision making model for dispute resolution method selection in construction projects
DENİZ İLTER
- Tedarik zinciri risklerinin değerlendirilmesi ve otomotiv sektöründe bir uygulama
Supply chain risk assessment and an application in the automotive industry
ASUMAN ÜSTÜNDAĞ
- GIS and best-worst method integration for wastewater treatment plant site selection
Atıksu arıtma tesisi yer seçimi için CBS ve en iyi-en kötü yöntem entegrasyonu
ELİF ÇELİKEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Coğrafyaİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN ERDEN