Geri Dön

Siyah inci mermerlerinin (Karakaya, Diyarbakır) ana oksit, iz element ve nadir toprak element jeokimyası

Major oxide, trace element and rare earth element geochemistry of siyah inci marbles (Karakaya, Cüngüş, Diyarbakır)

PDF İndir

  1. Tez No: 783494
  2. Yazar: ABİDİN GÜMÜŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ŞAŞMAZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Fırat Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Maden Yatakları ve Jeokimya Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 47

Özet

İnceleme alanındaki siyah inci mermerleri Diyarbakır ili, Çüngüş ilçesi Karakaya köyü çevresinde, Midyat Grubuna ait Hoya Formasyonu içerisinde yer almaktadır. Bölgede Pütürge Metamorfitleri, Koçali Karmaşığı ve Midyat Grubu'na ait kayaçlar yüzeyleme vermektedir. Midyat Grubu, yaşlıdan gence doğru Gercüş, Hoya, Gaziantep ve Fırat Formasyonu'ndan oluşmaktadır. Hoya Formasyonu, yer yer resifal karakterli, tebeşirli, dolomitik, killi ve fosilli kireçtaşlarından meydana gelmektedir. Bu formasyonu oluşturan kayaçlar çoğunlukla K40oD doğrultulu ve 27o KB'ya doğru eğimlidir. Rengi koyu griden siyaha kadar değişen renk tonlarına sahiptir. Yapılan sondaj çalışmalarında birim 35 m. den daha fazla masif kalınlığı sahip olup, sahada minimum 3 m. blok kalınlığı ile üretim yapılmaktadır. Siyah İnci mermerinden anaoksit analizlerinde elde edilen ortalama değerler: CaO %52.2, CO2 %42.2, SiO2 %2,59, Al2O3 % 0.73, Fe2O3 % 0.54, MgO %0.92, Na2O %0.21, K2O %0.14, TiO2 %0.06, P2O5 %0.26, Mn % 0.03, Cr2O3 %0.01 şeklinde değişmektedir. Bu örneklerin toplam karbon miktarı % 10.3-12.8, kükürt değeri ise % 0.24 ile 0.39 arasındadır. Siyah İnci mermerleri iz elementleri açısından çok fakir olup önemli bir iz element zenginleşmesi görülmemektedir. Siyah İnci mermerinin iz elementleri denizel karbonatlardaki iz element oranları ile karşılaştırıldığında; V, Co, Ni, Rb, Sr, Nb, Ba, Hf ve U açısından zenginleşmeyi, Cr, Y, Zr ve Th açısından bir fakirleşmeyi işaret etmektedir. Bu tür zenginleşmeler, karbonatların çökelimi esnasında çökelme havzasına kısmen hidrotermal katkının varlığını da göstermektedir. Bu hidrotermal aktivite olasılıkla karbonat çökelimi sırasında başlıca V, Co, Ni, Rb, Sr, Nb, Ba, Hf ve U gibi elementlerin deniz suyunda çözelti halinde iken, siyah incilerin çökelimi esnasında bu çökelime eşlik ettiğini vurgulamaktadır. Siyah İnci mermerlerin toplam nadir toprak element (NTE) içeriği 5.2 ile 44.3 ppm (ortalama 27.9 ppm) arasında değişmekte olup, tipik denizel karbonat değerlerine (28 ppm) çok yakındır. Siyah İnci mermerlerin PAAS'a göre normalize edildiğinde, yatay bir eğilim göstermektedir. Ancak kısmen orta (0.91) ve ağır nadir toprak elementleri (0.87) açısından bir zenginleşmeyi, hafif nadir toprak elementleri (0.44) açısından ise bir fakirleşmeyi işaret etmektedir. Siyah İnci mermerlerin Negatif Ce ve pozitif Eu ve Y anomalileri göstermektedir. Siyah İnci mermerlerin (La/Yb)n oranları 0,55 ila 1,05 (ortalama 0,87) arasında değişmekte olup, ağır REE'ce daha fazla zenginleştiğini görülmektedir. Çalışma alanındaki tüm örnekler, deniz suyu ve otojenik karbonatlarda olduğu gibi 0,42 ile 0,70 (ortalama 0,54) arasında negatif Ce anomalisine sahiptir. Siyah inci mermerleri iki örnek hariç ortalama Eu değerleri 1'in üzerindedir ve belirgin bir pozitif Eu anomalisi göstermektedir. Bu anomaliler, deniz suyunda yüksek oksijen fugasitesine ve karbonatların çökelmesi sırasında Eu2+'nin varlığına işaret etmektedir. Siyah inci mermerlerdeki ortalama Y içeriği 1.90 ile 11.5 ppm arasında (ortalama 7.46 ppm) değişmektedir. Tüm örnekler pozitif Y anomalisine sahiptir. Bu sonuçlar da göstermiştir ki, Hoya formasyonu kısmen sığ deniz ortamında, oksijen açısından zengin suboksik bir zonda çökeldiğini işaret etmektedir. Burada iz element açısından fakir olmakla birlikte, kısmen hidrotermal bir katkının varlığı da etkili olmuştur. Ayrıca bu mermerler içerisindeki yüksek karbon içeriği sığ çökelme ortamında yaşayan yoğun bir canlı varlığını işaret etmektedir. Bu canlıların ayrışması ve bozuşması sonucu, deniz suyu içinde açığa çıkan yoğun organik karbon, karbonatlarla birlikte çökelerek, kalın tabakalar halinde siyah mermerlerin oluşmasına neden olmuştur.

Özet (Çeviri)

The Siyah İnci marbles in the study area are located in the Hoya Formation belonging to the Midyat Group, around the Karakaya village of the Çüngüş district in Diyarbakır. Pütürge Metamorphites, Koçali Complex and rocks belonging to the Midyat Group outcrop in the region. Midyat Group consists of Gercüş, Hoya, Gaziantep and Fırat Formation from old to young. The Hoya Formation consists of chalky, dolomitic, clayey and fossiliferous limestones with reef character in places. This formation strikes N40oE and dips to 27o NW. It has color tones ranging from dark gray to black.In the drilling works, the unit has a massive thickness of more than 35 m, and production is carried out on the field with a minimum block thickness of 3 m. Major oxide analyzes of Siyah İnci marbles were made and average CaO 52.2%, CO2 42.2%, SiO2 2.59%, Al2O3 0.73%, Fe2O3 0.54%, MgO 0.92%, Na2O 0.21%, K2O 0.14%, TiO2 0.06%, P2O5 0.26%, It varies as Mn 0.03%, Cr2O3 0.01%. The total carbon content of these samples varies between 10.3-12.8% and the sulfur value between 0.24% and 0.39%. Siyah İnci marbles are very poor in terms of trace elements and no significant trace element enrichment is observed. Accordingly, when Siyah İnci Marble trace elements are compared with the trace element ratios in marine carbonates, it indicates enrichment in terms of V, Co, Ni, Rb, Sr, Nb, Ba, Hf and U, and a depletion in terms of Cr, Y, Zr and Th. Such enrichments also indicate the presence of a partial hydrothermal contribution to the sedimentation basin during the deposition of carbonates. This hydrothermal activity probably highlights that while the main elements such as V, Co, Ni, Rb, Sr, Nb, Ba, Hf and U were in solution in seawater during the carbonate precipitation, this precipitation was accompanied during the precipitation of Siyah İnci marbles. The total rare earth element (REE) content of Siyah İnci marbles ranges from 5.2 to 44.3 ppm (27.9 ppm on average), very close to typical marine carbonate values (28 ppm). When Siyah İnci marbles are normalized to PAAS, it shows a horizontal trend. However, it partially indicates an enrichment for medium (0.91) and heavy rare earth elements (0.87), and a depletion for light rare earth elements (0.44). Siyah İnci marbles show negative Ce and positive Eu and Y anomalies. The (La/Yb)n ratios of Siyah İnci marbles vary between 0.55 and 1.05 (average 0.87), and it is observed that they are more enriched by heavy REE. All samples in the study area have negative Ce anomalies between 0.42 and 0.70 (mean 0.54), as in sea water and autogenic carbonates. Except for two samples, the average Eu values of Siyah İnci marbles are above 1 and show a significant positive Eu anomaly. These anomalies indicate high oxygen fugacity in seawater and the presence of Eu2+ during the precipitation of carbonates. The average Y content in Siyah İnci marbles ranges from 1.90 to 11.5 ppm (average 7.46 ppm). All samples have positive Y anomaly. These results also indicated that the Hoya formation was partially deposited in a shallow marine environment, in an oxygen-rich suboxic zone. Although it is poor in trace elements, the presence of a partially hydrothermal contribution was also effective here. In addition, the high carbon content in these marbles indicates the presence of an intense creature living in a shallow environment. As a result of the decay and corruption of these animals, the intense organic carbon released in sea water precipitated together with the carbonates, causing the formation of Siyah İnci marbles in thick layers.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    560732

    Görsel hikaye anlatımında karakter tasarımının anlatısal boyutu

    The narrative of character design in visual storytelling

    ÖMER SÜALP

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Radyo-Televizyonİstanbul Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN AKBULUT

  2. Tez No

    146852

    Quest for authenticity in Ntozake Shange's dramatic poetry

    Ntozake Shange'nin dramatik şiirinde otantiklik arayışı

    İNCİ BİLGİN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2004

    Amerikan Kültürü ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZDEN SÖZALAN

  3. Tez No

    114392

    Kurutmada konik yoğunlaştırıcılı bir güneş enerjisi sisteminin kullanılması

    The Use of a solar energy system with conical concentrator in drying

    İNCİ TOĞRUL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Kimya MühendisliğiFırat Üniversitesi

    Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DURSUN PEHLİVAN

    YRD. DOÇ. DR. CEVDET AKOSMAN

  4. Tez No

    366588

    İnci Aral ve Elif Şafak'ın romanlarında baba figürü

    Father fi̇gure i̇n the novels of i̇nci̇ aral and Eli̇f Şafak

    ÖZNUR ÖZBEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Türk Dili ve EdebiyatıAdnan Menderes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BERNA AKYÜZ SİZGEN

    DOÇ. DR. HANİFE YASEMİN MUMCU

    YRD. DOÇ. DR. AYTEN CAN

  5. Tez No

    309188

    Fermente sucuk üretiminde kuru incir ve taze siyah incir kullanımı

    Utilization of dired fig and fresh black fig in fermented sucuk production

    ARZU KURT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Gıda MühendisliğiAfyon Kocatepe Üniversitesi

    Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RAMAZAN ŞEVİK

Geri Dön