Davranışsal bağımlılık: Rakip süreç teorisi perspektifinden ölçek geliştirme çalışması
Behavioral addiction: A scale development study from the perspective of opponent-process theory
- Tez No: 784375
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MELİKE ESENTAŞ DEVECİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Spor, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rekreasyon Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rekreasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Çalışmada Rakip Süreç Teorisi temel alınarak güvenilir ve geçerli bir“davranışsal bağımlılık”ölçeğinin geliştirilmesine yönelik süreç aktarılmıştır. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeli kullanılmıştır. Örneklem seçiminde ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma, ön deneme uygulaması 120 ve deneme uygulaması 805 olmak üzere toplam 925 ekstrem spor katılımcısından oluşan bir örneklem üzerinde yürütülmüştür. Ön deneme uygulaması ve deneme uygulamasına ilişkin veriler“Google Form”aracılığı ile toplanmıştır. Ekstrem spor katılımcılardan toplanan verilerle betimsel istatistikler, normal dağılım analizi, madde analizi, Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA), yakınsak ve ayırıcı geçerlilik, ölçüm güvenilirliği ve taban-tavan etkileri ve Alıcı-işlem karakteristiği Analizi (ROC) yapılmıştır. Toplanan verilerin analiz edilmesinde Microsoft Office Excel, SPSS ve AMOS programlarından yararlanılmıştır. Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA),“Ana Eksen Faktörleme (AEF)”yöntemi ile“Promax”rotasyon yöntemi seçilerek yapılmıştır. Analizlerde kesme ölçütü 0.40 olarak alınmıştır. Ayrıca aynı anda iki faktör altında benzer yük değerine sahip olan binişik maddeler, bir faktör altında üçten az sayıda madde bulunmaması gibi koşullara dikkat edilmiştir. AFA sonucunda üç faktörlü on iki maddeden oluşan bir yapının ortaya çıktığı ve rotasyon sonrası elde edilen toplam varyansın % 68.220'ini açıkladığı belirlenmiştir. Yapıya ilişkin maddelerin faktör yük değerleri“0.45 ile 0.93”arasında değişmektedir. Faktör yapısı belirlenen ölçüm aracının isimlendirilmesinde kuramsal temele bağlı kalınmıştır. AFA ile belirlenen yapı Birinci Düzey Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ve İkinci Düzey Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile sınanmıştır. Birinci Düzey Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) sonucunda yapıya ilişkin uyum indeks değerleri χ2/sd=1.47, RMSEA= 0.05, GFI= 0.86, AGFI= 0.80, IFI= 0.90, NFI= 0.89, TLI= 0.87 ve CFI= 0.90 olarak belirlenmiştir. Ölçüm aracına ilişkin maddelerin faktör yük değerleri 0.51 ile 0.93 arasında değişmektedir. Ölçüm aracının toplam puanını kullanabilmek için İkinci Düzey Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. İkinci Düzey Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) sonucunda yapıya ilişkin uyum indeks değerleri χ2/sd=8.89, RMSEA= 0.08, GFI= 0.87, AGFI= 0.80, IFI= 0.91, NFI= 0.90, TLI= 0.88 ve CFI= 0.91 olarak belirlenmiştir. Ölçüm aracına ilişkin maddelerin faktör yük değerleri 0.54 ile 0.93 arasında değişmektedir. Ölçüm aracının birleşim ve ayrışım geçerliğine ilişkin analiz sonucunda Hedonik Karşıtlık (HK) alt boyutuna ilişkin AVE değeri 0.51, √AVE değeri 0.71 ve CR değeri 0.80 olarak; Tolerans (T) alt boyutuna ilişkin AVE değeri 0.81, √AVE değeri 0.90 ve CR değeri 0.94 olarak; Hedonik Yoksunluk (HY) alt boyutuna ilişkin AVE değeri 0.68, √AVE değeri 0.82 ve CR değeri 0.89 olarak hesaplanmıştır. Faktörler arası korelasyon katsayısının 0.347 ile 0.502 arasında değiştiği belirlenmiştir. Ölçüm aracının iç tutarlılığı Cronbach Alfa ile hesaplanmıştır. AFA grubundaki“tolerans”ve“hedonik yoksunluk”faktörleri ile DFA grubundaki“tolerans”ve“hedonik yoksunluk”faktörlerinden elde edilen ölçümler için Cronbach Alfa güvenirliğinin yüksek güvenilirlik düzeyine sahip olduğu (AFA T: 0.94; HY:0.88, DFA T:0.93; HY:0.87). AFA grubundaki“hedonik karşıtlık”ile DFA grubundaki“hedonik karşıtlık”faktörlerinden elde edilen ölçümler için Cronbach Alpha güvenirliğinin ise orta düzeyde güvenilirlik düzeyine sahip olduğu sonucuna varılmıştır (AFA HK:0.79, DFA HK:0.71). Ölçüm aracının zemin (floor) ve tavan (ceiling) etkileri de incelenmiştir. Analiz sonucunda elde edilen puanlar incelendiğinde zemin puanı en düşük 13; taban puanı en yüksek 56 olarak belirlenmiştir. Ölçüm aracının puanlandırılması Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı (DSM) ve diğer madde bağımlılığı kriterlerine göre puanlandırma sistemi ile kesme ölçütü kullanılarak Alıcı İşletim Karakteristiği (ROC) Analizi ile hesaplanmıştır. Sonuç olarak tez kapsamında geliştirilen Davranışsal Bağımlılık Ölçeği'nin (DBÖ) geçerli ve güvenilir ölçmeler yapılabilen bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
In the study, the process of developing a reliable and valid“behavioral addiction”scale based on The Opponent-Process Theory is explicated. General survey model, one of the quantitative research methods, was used in the study. The criterion sampling method was used in the selection of the sample. The study was conducted on a sample of 925 extreme sports participants, of which 120 were pre-trial and 805 were trial applications. The data regarding the pre-trial application and the trial application were collected through“Google Forms”. Descriptive statistics, normal distribution analysis, item analysis, Exploratory Factor Analysis (EFA), Confirmatory Factor Analysis (CFA), convergent and discriminant validity, measurement reliability and floor-ceiling effects, and Receiver-Operation Characteristic Analysis (ROC) with data collected from extreme sports participants has been generated. Microsoft Office Excel, SPSS, and AMOS programs were benefited to analyze the collected data. Exploratory Factor Analysis (EFA) was performed using the“ Principal Axis Factoring (PAF)”method and the“Promax”rotation method. The cut-off criterion was taken as 0.40 in the analysis. In addition, conditions such as overlapping items with similar load values under two factors at the same time, and the absence of fewer than three items under one factor was taken into account. It was determined that a structure consisting of twelve items with three factors emerged as a result of EFA and explained 68.220% of the total variance obtained after rotation. The factor load values of the items related to the structure vary between“0.45 and 0.93”. The theoretical basis was adhered to in naming the measurement tool whose factor structure was determined. The structure determined by EFA was tested with First Level Confirmatory Factor Analysis (CFA) and Second Level Confirmatory Factor Analysis (CFA). As a result of First Level Confirmatory Factor Analysis (DFA), the fit index values related to the structure were determined as χ2/sd=1.47, RMSEA= 0.05, GFI= 0.86, AGFI= 0.80, IFI= 0.90, NFI= 0.89, TLI= 0.87 and CFI= 0.90. The factor loading values of the items related to the measurement tool ranged from 0.51 to 0.93. In order to use the total score of the measurement tool, Second Level Confirmatory Factor Analysis (CFA) was performed. As a result of the Second Level Confirmatory Factor Analysis (CFA), the fit index values related to the structure were determined as χ2/df=8.89, RMSEA= 0.08, GFI= 0.87, AGFI= 0.80, IFI= 0.91, NFI= 0.90, TLI= 0.88, and CFI= 0.91. The factor loading values of the items related to the measurement tool varied between 0.54 and 0.93. As a result of the analysis of the convergent and discriminant validity of the measurement tool, the AVE value for the Hedonic Contrast (HC) sub-dimension was 0.51, the √AVE value was 0.71, and the CR value was 0.80; The AVE value for the Tolerance (T) sub-dimension was 0.81, the √AVE value was 0.90, and the CR value was 0.94; AVE value for Hedonic Deprivation (HD) sub-dimension was calculated as 0.68, √AVE value as 0.82 and CR value as 0.89. It was determined that the correlation coefficient between the factors varied between 0.347 and 0.502. Internal consistency of the measurement tool was calculated with Cronbach's Alpha. Cronbach's Alpha reliability was found to have a high level of reliability for the measurements obtained from the“tolerance”and“hedonic withdrawal”factors in the EFA group and the“tolerance”and“hedonic deprivation”factors in the CFA group (EFA T: 0.94; HY:0.88, CFA T:0.93; HY:0.87). It was concluded that Cronbach Alpha reliability for the measurements obtained from the“hedonic opposition”in the EFA group and the“hedonic opposition”in the CFA group had a moderate level of reliability (EFA HK:0.79, CFA HK:0.71). The floor and ceiling effects of the measurement tool were also examined. When the scores obtained as a result of the analysis were examined, the ground score was determined as 13, and the highest base score as The scoring of the measurement tool was calculated by Recipient Operating Characteristic (ROC) Analysis using the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) and Scoring System According to Other Substance Abuse Criteria and cutoff criteria. As a result, it has been determined that the Behavioral Addiction Scale (BAS) developed within the scope of the thesis is a valid and reliable measurement tool.
Benzer Tezler
- Markanın finansal değeri ve üretim işletmelerinde bir uygulama
The brand's financial value and a practice in manufacturing firms
DENİZ ALTAY
- Stratejik oryantasyonlar ve yenilikçiliğin hastane performansına etkisinde örgütsel öğrenme yeteneğinin ara değişken rolü
The effect of strategic orientation and innovation on hospital performans the mediating role of organizational learning capability
GÜLHAN KALMUK
- Ergenlerde pozitif genç gelişiminin bireysel ve okul ile ilgili faktörler açısından incelenmesi
An investigation of positive youth development in adolescents regarding individual and school-related factors
RAGIP ÜMİT YALÇIN
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN YALÇIN
- Yengeç sepeti sendromuna ilişkin öğretim üyelerinin görüşleri
The opinions of lecturers regarding crabs in a bucket phenomenon
EZGİ ALACAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET FARUK LEVENT
- Marka sermayesinin oluşumu ve tüketici satınalma kararındaki etkisinin dayanıklı tüketim malları sektöründe incelenmesi
Creation of brand equity and its effects on consumer interactions in the purchase of consumer durable goods
BUKET BESEN
Doktora
Türkçe
2002
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SELİME SEZGİN