Samsun-Mert ırmağı su ve sediman kalite belirleme çalışmaları
Determination studies of water and sediment quality of Mert stream in Samsun determination studies of water and sediment quality of mert stream in Samsun
- Tez No: 78522
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. GÜLFEM BAKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
IV SAMSUN-MERT IRMAĞI SU VE SEDİMAN KALİTE BELİRLEME ÇALIŞMALARI ÖZET Bu tez çalışmasında, Karadeniz'e Samsun ilinden önemli miktarda deşarjı olan Mert Irmağı'nın, deşarja yakın kısmından alınan yüzey sediman ve su örneklerinde, çevre kirliliği parametrelerinin tayini ile su ve sediman kalitesinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Samsun Mert Irmağı-Karadeniz deşarjında yüzey sediman (dip çamur) araştırmasında, 10 değişik noktadan, yüzey sediman ve su örnekleri alınmıştır. Birdge-Ekman grab sediman örnekleyicisi ile toplanan sediman örneklerinde, yaş analiz olarak % su miktarı, % organik madde miktarı, % porozite ve pH, kuru analiz olarak ise ağır metal (Pb, Cd, Cr, Cu, Mn, Co) ve toplam fosfor ölçümleri yapılmıştır. Mert Irmağı sediman tabakasında ortalama su miktarı %57,55, porozite değeri ise % 56,92 olarak bulunmuştur. Mert ırmağı sediman yüzeyinde, pH değeri 6,80 ile 7,65 arasında değişirken, organik madde miktarı ise ortalama olarak % 5,61 değeri ile sediman tabakasında evsel ve tarımsal kirlilik birikimi olduğunu göstermektedir. Atomik absorbsiyon spektrometresinde ölçümü yapılan kuru sediman örneklerindeki ağır metal sonuçlarının değerlendirilmesi, jeoakümülasyon indeks sınıflandırması ve Almanya ARGE Elbe nehir sistemi için geliştirilen sediman kalite kriterlerine göre yapılmıştır. Buna göre nehir sedimanı Pb, Mn, Cu, Co ve Cr yönünden Igeo 'ya göre orta derecede kirli sediman kalitesi özelliği gösterirken, ARGE Elbe sınıflandırmasına göre, hemen hemen tüm metaller için aşırı kirli olarak bulunmuştur. Sediman örneklerinde yapılan toplam fosfor analizinde de sisteme karışan fosforun büyük bir kısmının sedimanda biriktiği gözlenmiştir. Öte yandan, sediman örnekleme noktalarına paralel olarak alınan su örneklerinde ise BOİ5, KOİ, TAM, TÇM, T (°C), pH, toplam fosfor, orto fosfor, TKN, NH3-N, NO2-N, NO3-N, Organik-N ve ağır metal (Pb, Cu, Mn, Co, Cd,Cr) ölçümleri yapılmıştır. Alınan ölçüm sonuçlarına göre, Mert Irmağı su kalitesinin, Çevre Mevzuatı-Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği-Kıta İçi Su Kalite Sınıflandırması'na göre, BOİ5 ve KOİ parametreleri bakımından, kirli (3. sınıf), hatta çok kirli (4. sınıf) su özelliği taşıdığı söylenebilir. Su örneklerinde yapılan fosfor ve azot analizlerine göre, Mert ırmağı genelde, 2. sınıf, bazen de 3. sınıf su kalitesi özelliği sergilemektedir. Ayrıca ağır metal analizlerinde Co bakımından su kalitesi 1. sınıf ve 2. sınıf arasında değişirken Pb, Cr ve Mn yönünden 4. Sınıf su kalitesi izlenmiştir. Su örneklerinde Cu ve Cd' a rastlanmamıştır. Sediman tabakasının, özellikle suda kolay çözünmeyen ve belli yapılarda birikebilen ağır metaller ve değişimi itibariyle yaklaşık % 70' inin sedimanda birikmesi mümkün olan fosfor için önemli bir kaynak olduğu bu çalışmada da izlenmiştir. Bu durum, özellikle su kalitesi ve işletmesi araştırmalarında, su matriksi ile beraber sediman tabakasının da çalışılması gerektiğini ortaya koymuştur. Sonuç olarak, Mert Irmağı suları, Çevre Mevzuatı-Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği-Kıta İçi Su Kalite Sınıflandırması'na göre genel olarak kirli su özellikleri taşırken, sediman tabakası da aşırı kirli sediman kalite sınıfına girmektedir. Sediman tabakasındaki bu kirlilik yükü her an için suya geri dönebilecek potansiyel bir kirliliği göstermektedir, ve bu kirlilik, ağırlıklı olarak evsel atıksulardan kaynaklanmaktadır. Su tabakasının taşıdığı bu kirlilik yükü, sediman tabakasında da özellikle yüksek % organik madde içeriği ile kendini göstermektedir. Anahtar Sözcükler : Yüzey sedimanı, Mert Irmağı, ağır metal, sediman kirliliği, jeoakümülasyon indeksi.
Özet (Çeviri)
VI ABSTRACT In this thesis, it was aimed to study the sediment and water quality and also to determine the environmental pollution parameters at the surface sediment and water samples which were collected at the near discharge area of the Mert Stream that was carrying an important discharge load to the Black Sea from Samsun. In the study program, surface sediment and water samples were collected from 10 different points around the discharge line of the Mert Stream. At the wet sediment samples which were collected with a Birge-Ekman grab sediment sampler that was bought from the project; % water content, % organic matter content, % porosity, pH and at the dry sediment samples heavy metals (Pb, Cr, Cu, Mn, Cu, Co) and total phosphorus measurements were done. From these analysis, it was determined that the sediment layer in the Mert Stream has an average 57,55 % water content and 56,92 % porosity results. As the pH values at the sediment surface were changing in between 6,80 to 7,65, % organic matter content with an average of 5,61 % value indicates the domestic and agricultural pollution sedimentation at the sediment layer of Mert Stream. For the dry sediment samples which were measured at Atomic Absorbtion spectrometer, evaluation of heavy metal analytical results were done according to Igeo classification, Pb, Mn, Cu, Co and cr content of Mert stream sediment samples have a medium degree pollution but on the other hand according to ARGE Elbe classification it carries a high pollution for all heavy metals. It was observed in the phosphorus analysis of sediment samples that most of the phosphorus entering to the system were accumulated in the sediment layer of the Mert Stream. On the other hand, at the water samples parallel to the sediment sampling points, BODs, COD, TSS, TDS, T(°C), pH, total-P, total khejdahl-N,vu NH3-N, N02-N, N03-N, organic N and heavy metals (Pb, Mn, Co, Cu, Cr, Cd) analysis were done. According to the analytical results, it can be stated that Mert Stream water quality evaluated up to the Environment Law-Water Pollution Control Legislation, Land-Based Water Quality Classification, BOD5 and COD parameters has polluted (class 3) or even if very polluted (class 4) water quality. Up to the phosphate and nitrogen analysis of the water samples, Mert Stream has class 2 or even if class 3 water quality. Besides, for the heavy metal analysis, while the water quality was changing between class 1 and class 2 according to Co content, it carriers a class 4 water quality in the heavy metals of Pb, Cr and Mn. There was no Cu and Cd determined in the water samples. It was also observed in Mert Stream that, the sediment layer is an important source for phosphorus which is able to accumulate nearly 70 % in sediment, and heavy metals, which are not able to soluble easily in water and accumulated in certain bodies such as sediments. It was appeared that, in the water quality and management reseaches, sediment layer has to be studied together with water matrix. As a result, Mert Stream water, up to the Environment Law-Water Pollution Control Legislation, Land-Based Water Quality Classification, generally, has polluted water quality and also the sediment layer has heavily polluted sediment quality. This pollution load at the water layer indicates a potential load which can be returned to the waterbody of the stream. Key Words : Surface sediment, Mert Stream, heavy metal, sediment pollution, geoaccumulation index.
Benzer Tezler
- Samsun Mert ırmağına QUAL2E su kalitesi model uygulaması
Application of QUAL2E water quality model Mert stream to Samsun
EDA ÖZBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Çevre MühendisliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLFEM BAKAN
- Samsun Mert havzasında bir ve iki boyutlu modeller ile taşkın alanlarının belirlenmesi
Determination of flood areas in Samsun Mert basin with one and two dimensional models
VAHDETTİN DEMİR
Doktora
Türkçe
2020
İnşaat MühendisliğiOndokuz Mayıs Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ÜLKE KESKİN
- Su çerçeve direktifi kapsamında bütünsel havza yönetimi : Mert Irmağı Havzası örneği
Scope of water frame directive holistic watershed management: sample of Mert River Basin
ARİFE BAŞTEMİR ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Çevre MühendisliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLFEM BAKAN
- Samsun Mert ırmağı alg florası üzerine araştırmalar
Investigations on the algal floraof samsun Mert stream
SERDAR BEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
BiyolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİF GÖNÜLOL
- Samsun şehrinde (Mert Irmağı-Kürtün Çayı arası) arazi örtüsü değişimi (2000-2020) ve taşkın duyarlılık analizi
Land cover change (2000-2020) and flood susceptibility analysis in Samsun (between Mert River and Kürtün Stream)
BÜŞRA KÖMPE