Yalçın Tura'nın Keman ve On Yaylı Saz İçin Oyun Havaları adlı eserinin incelenmesi
The analysis of the work Keman ve On Yaylı Saz İçin Oyun Havaları (Dance tunes for violin and ten strings) by Yalçın Tura
- Tez No: 785333
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT KÜÇÜKEBE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
Yalçın Tura, sonat, oda müziği, şan, opera, koro ve çocuk şarkıları gibi eserlerle birlikte yerel müzik geleneğine yönelik eserler de üretmiş, peşrev ve saz semaileri bestelemiş, müzikbilim çalışmalarının yanı sıra, çağdaş bir anlayış benimseyerek ortaya koyduğu yapıtlar aracılığıyla, yerel müzik malzemesini ustalıkla değerlendirmiş bir üçüncü kuşak çağdaş dönem Türk müziği bestecisidir. Bestecinin özgün bestecilik dilini kullanarak Türk sineması için de değerli eserler ürettiği bilinmektedir. Çalışma kapsamında, bir çağdaş çoksesli Türk müziği bestecisi olan Yalçın Tura'nın, Keman ve On Yaylı Saz için Oyun Havaları adlı eseri, çağdaş çoksesli Türk müziği ve Yalçın Tura müziği bağlamları ile modern ve geleneksel kavramları ölçeğinde, bestecinin, söz konusu kavramların çok katmanlı müzikal yapı üzerinde karşılık bulan uygulamalarını da araştıracak şekilde incelenmiştir. Söz konusu incelemede görüşme kişilerine ait yorumlar, değerlendirme açısından nesnellik sağlayan temel bir dayanak olarak benimsenmiştir. Birinci bölümde Tura, döneminin temel özellikleriyle ilişkili şekilde bir besteci olarak ele alınmıştır. Bu bağlamda çağdaş çoksesli Türk müziğinin ortaya çıkışı ve ülkemizdeki kurumsallaşma süreci mevcut literatür üzerinden genel hatlarıyla araştırılmış ve aktarılmıştır. İkinci bölüm bestecinin yaşam öyküsünü ve müziğini ele almaya yönelik olarak yapılandırılmıştır. Söz konusu ele alış, besteci hakkında daha önce yapılan mevcut literatüre dayanmaktadır. Bununla birlikte çalışmanın temel kavramları olan gelenek ve modern hakkında bilgi ile birlikte kısa bir tartışma da bu bölümde yer almıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise araştırmaya konu olan eser özelinde, modern ve gelenek kavramları bağlamında, görüşme kişilerinin yorumlarından beslenerek ortaya konan bir değerlendirme yar almaktadır. Buna göre ilk olarak bestecisi ile birlikte eserin adı ve bölümlerinin adları, kurgusal içerik açısından önceden tahmin edilebilir bir yaklaşım sergilemektedir. Bu görüşü izleyen yorumlarından beslenerek ortaya konacak bir değerlendirme ile bestecinin polifonik yapı ve içerisinde ortaya konmak üzere, güçlü, karar, asma kalış ya da durak gibi geleneksel makam tanımına bütünüyle uygun düşecek biçimde olmak yerine, soyut makamsal duyuş ya da etkiler taşıyan besteleme tekniğiyle kendine has, özgün bir yapı içermekle birlikte ilk kuşak bestecileri ile ortaya çıkan geleneğin izini takip eder biçimde davranmış olduğu görülmektedir. 'Disonans' ve 'konsonans' armonik kombinasyonlar içeren pasajların eser içinde art arda gelişi, 'geleneksel' ve 'modern' arasındaki sürekli değişim ya da geçiş sürecini sembolize edecek ya da buna gönderme yapacak biçimdedir. Eser, Türk müziği esinli ezgi ve ritmik katmanlar ile geleneksel olana gönderme içermektedir. Ancak bununla birlikte, Türk müziğine ait yerel ve geleneksel gereçlerin ötesinde eser, 19. Yüzyıl romantik dönem müzik geleneğine ait bazı etkileşimler de içermektedir. Eserde Avrupa kökenli modern bestecilik yöntemlerinin, dörtlü armonik sistem olarak bilinen yöntemle birlikte, dengeli biçimde kullanılmış olduğu da görüşme kişileri tarafından değerlendirilmiştir. Ölçü birimlerinin sürekli değişimi ve bu geçişin tekrarlanması ise görüşme kişilerine göre modern müzik besteciliğinin yerleşik uygulamalarını akla getirmektedir. Türk müziğinde bir makama ya da fasla geçmek üzere taksim yapıldığı bilinmektedir. Bestecinin ilk bölüm için bir Taksim bestelemiş olması, söz konusu geleneğe bağlı kalacak biçimde hareket ettiğini göstermektedir. Bölümün geneline geleneksel müzikle ilişkilendirilebilecek işitsel hücrelerin ustaca serpiştirildiği, ayrıca görülmektedir. Görüşme kişileri bestecinin ikinci bölümde de geleneksel yapı ile modern yapıyı ustaca sentezlediğini, bunu kimi zaman yarenlik kimi zamansa çatışma içeren bir müzikal örgütlenme içerisinde sunduğu dile getirmiştir. Eserin üçüncü bölümü olan Çiftetelli'nin gelişme kısmında, Taksim bölümünde sunulan temanın eşlikle birlikte olmak üzere tekrar edildiği görülmektedir. Eserin dördüncü bölümü olan Curcuna, ismini geleneksel müzikte kullanılan on zamanlı bir usûlden almaktadır. Bölüm geneline kıvrımlı bir ezgi yapısı ile ritmik kalıpların hâkim olduğu bilgisi de görüşme kişileri tarafından öne çıkarılan yorumlar arasındadır. Beşinci ve son bölümde baskın bir polifonik yapı, önemli derecede öne çıkmakla birlikte, söz konusu yapının tonal referanslar yerine makamsal bir zemin üzerine kurulmuş olduğu, konu bağlamında görüşme kişilerinden derlenerek yine bu çalışmanın sonuç kısmı için önemli ölçüde katkı sağlayan bilgiler arasındadır. Sonuç olarak tez çalışması aracılığıyla ele alınarak incelenen eseri yorumlamak isteyecek keman çalıcıları için yararlı olacak pozisyon, yay bağı, yay yönü ile diğer başkaca öneriler de içeren bu araştırma ile, görüşme kişilerine göre adı geçen bestecinin modern ve geleneksel kavramları ile bağ kurmaya yönelik şekilde müzik malzemesini referans olarak kullandığı yönünde, müzik ile toplumsal ve kültürel değişim süreçleri arasındaki ilişkiyi görünür kılma açısından değerli bir örnek olarak, tatmin edici bulgular elde edilmiş bulunmaktadır. Benzeri ve daha kapsamlı inceleme ve araştırma çalışmalarının çeşitli besteci ve eserler üzerinde de gerçekleştirilmesi, bir 'metin' olarak müziği anlama ve yorumlama noktasında alan için katkı sağlayıcı olacaktır.
Özet (Çeviri)
Yalçın Tura is a third generation contemporary Turkish composer who composed sonatas, chamber music, voice works, operas, choirs, children songs as well as local traditional music such as peşrev (overture) and semai, and by these interpreting local music material in a masterly and modern way. He was also contributing by his musicological studies. It is also know that he was producing music for Turkish cinema by his unique composition language. In this study his work named 'Dance Tunes for Violin and Ten Strings' is analyzed within the context of contemporary polyphonic Turkish music and as a representative of it Yalçın Tura. This study also use the concepts of modern and traditional as a measurement to understand how the composer used these in the multilayered structure of his work. Comments and interpretations of the people interviewed are used as a base to provide the objectivity. In the first section Tura is handled as a composer related to his periods basic characteristics. In this section birth and institutionalization of the contemporary polyphonic Turkish music is given shortly through a scan of the available literature. Second section is structured to give the life story and music of the composer. This is based on the previous studies about the composer. However a short discussion about the main concepts of this study, modern and tradition is also given in this section. Third section is an evaluation about the concepts of modern and tradition specifically on the base of piece mentioned, interviewee's comments were also taken into consideration in this evaluation. It is argued that it was foreseeable how the piece and the movements are named in accordance with the name of the composer and his approach to music. In accordance with the comment of the interviewees, it is argued that the composer was using an abstract perception of makams in his own polyphonic way, rather then using the traditional techniques like güçlü, karar, asma kalış, or durak. On the other hand he was also following the tradition of the first generation republican composers. His usage of harmonic combinations like 'dissonance' and 'consonance' behind each other is symbolizing and referring to the continuous change between the 'traditional' and 'modern' or to the transitional period between them. The piece refers to the traditional by using Turkish music inspired melodies and layers, but also carries influences from 19th century romantic period elements. Interviewees agreed on that modern European composition techniques were used together with a technique known as quadral harmony system in a balanced way; They also agreed that continuous change of measure units and the repetition of this change remind us the established practices of modern music composition. It is known that in Turkish music taksim (improvisation) is used to change from a makam to a different one. The fact that he composed a taksim for the first movement shows us that he adhere to that tradition. It is also visible that auditory cells related to traditional music masterfully scattered around in this movement. In the second movement he masterfully combined traditional structure and modern structure, he was doing that some times in an harmonious way some times in a conflicting way. In the third movement named Çiftetelli we see that the same taksim is used in the development section with some accompaniment. Curcuna is the fourth movement, which takes its name from a traditional ten beat usul. This movement is seen as consisting of twirly melodies rhythmic patterns. In the fifth and the last movement a dominant polyphonic structure is clearly visible, but it is built on a makamsal base, rather then tonal references, as stated by the interviewees. As a result this study would be useful for the violin performers who would like to interpret this piece a series of suggestion are also given in terms of position, bow strength and direction and some other subjects. In addition some satisfactory conclusions are reached stating that this piece and the composers usage of traditional and modern musical material is a good example in terms of showing the relation between music and social and cultural transitions. Similar studies on other composers or pieces would be useful in terms of understanding and interpreting the music as a 'text'.
Benzer Tezler
- Yalçın Tura'nın keman sonatının yapısal ve teknik açıdan incelenmesi
The study of the structural and technical aspects of Yalçın Tura's violin sonata
YAREN BUDAK
- 20. yüzyılda klasik Türk müziği enstrümanları ve icracıları hakkında genel bir değerlendirme
A General analysis of twentieth century classical Turkish music, instruments and performens
NEVA ÖZGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ. İHSAN ÖZGEN
- Türk musikisi ses sisteminin 20. yy başlarından günümüze gelişinin karşılaştırmalı incelenmesi
Başlık çevirisi yok
HATİCE ERGÖZ
- Yalçın Tura'nın Viyola Konçertosu'nun teknik ve yorum açısından incelenmesi
Analysis of Yalçın Tura's Viola Concerto as techical and form structure
EZGİ İÇELLİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzik Bilimleri Bölümü
PROF. ÇİĞDEM İYİCİL
