Klasik Türk edebiyatındaki nasihatnamelerde aile
Family in advice in classical Turkish literature
- Tez No: 785701
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHEDDİN İSPİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erzurum Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Klasik Türk edebiyatı, Türklerin İslam dinini benimsemelerinin ardından şekil ve içerik yönüyle İran ve Arap edebiyatından etkilenen ve altı asır boyunca varlığını sürdüren bir edebiyattır. Klasik Türk edebiyatı; 19. yüzyıl ve sonrasında kimi zaman soyut, hayalci, halktan kopuk olduğu kimi zaman da farklı medeniyetlere ait unsurları içerdiği öne sürülerek eleştirilere maruz kalmıştır. Tanzimat ve sonrasında klasik Türk edebiyatına Namık Kemal, Ziya Paşa, Recâizâde Mahmut Ekrem gibi sanatçılar ağır eleştirilerde bulunmuşlardır. Klasik Türk edebiyatı, her ne kadar Arap ve İran edebiyatının şiir anlayışından etkilenmiş olsa da Osmanlı coğrafyasının kültürel, tarihî ve sosyal gerçeklerinden bağımsız değildir. İdeal toplum oluşturmak maksadı ile insana ve topluma öğütlerin verildiği nasihatnamelere bakıldığında da klasik Türk edebiyatının halktan kopuk olmadığı görülmektedir. Nasihatnamelerin odağında insan yer alır ve bu eserlerde insan ile ilgili her konuya değinilir. Bu tez çalışmasında, Bedr -i Dilşâd'ın Muradnâme'si, Güvâhî'nin Pendnâme'si, Emîrî'nin Nasihatnâme'si, Nev'îzâde Atâyî'nin Sohbetü'l-ebkâr'ı, Sünbülzâde Vehbî'nin Lutfiyye'si, Mürşidî'nin Pendnâme'si ele alınmıştır. Sözü edilen nasihatnamelerde aile kurumu ile ilgili pek çok nasihat yer almaktadır. Nasihatnamelerde kadının ve erkeğin evlenmesi, toplumsal bir beklenti olmasının yanı sıra dinin de bir emridir. Evlilik ile kurulan aile, neslin devamını helal yollardan sağlamakla birlikte toplumsal düzeni de sağlamaktadır. Ailenin bu özelliği sebebiyle nasihatnamelerde sık sık evlilik ile ilgili öğütler de yer almaktadır. Bu çalışma, Osmanlı Dönemi'nde yazılan nasihatnamelerde aile kurumunun nasıl ele alındığını, tarihsel süreçte aile kurumunun geçirdiği değişim ve dönüşümleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma konusu ile ilgili literatürde yapılmış çalışmalar incelenerek bu çalışma ortaya konulmuştur. Çalışma neticesinde ele alınan altı nasihatnamede bekârlık, evlilik, eş seçimi, karı - koca ilişkileri, aile içindeki bireyler arası ilişkiler, anne - baba hakkı, ebeveynlerin çocuklarına karşı görev ve sorumlulukları, çocukların ebeveynlerine karşı görev ve sorumlulukları, erken yaşta çocuk eğitimi ve terbiyesinin önemi gibi konular ile ilgili şairlerin okuyucuya öğüt verdikleri tespit edilmiştir. Şairlerin evlilik, aile gibi unsurlara genişçe yer vermeleri klasik Türk edebiyatının toplum hayatından uzak olmadığını gözler önüne sermektedir.
Özet (Çeviri)
Classical Turkish literature is a literature that has been influenced by Iranian and Arabic literature in terms of form and content after the Turks accepted Islam and maintained its existence for six centuries. Classical Turkish literature; in the 19th century and later, it has been exposed to criticism on the grounds that it is sometimes abstract, dreamy, detached from the public, and sometimes includes elements belonging to different civilizations. Artists such as Namık Kemal, Ziya Pasha, Recâizâde Mahmut Ekrem made heavy criticisms to classical Turkish literaturein the Tanzimat period and later. Although classical Turkish literature has been influenced by the understanding of poetry of Arabic and Iranian literature, it is not independent of the cultural, historical and social realities of the Ottoman geography. When we look at the advices given to people and society with the aim of creating an ideal society, we have seen that classical Turkish literature is not detached from the public. In the advice; It is seen that every subject related to human beings from birth to death, including universal moral rules, social customs, family relations, neighborly, kinship and hospitality manners, is mentioned. In this thesis, Bedr-i Dilşâd's Muradnâme, Güvahî's Pendnâme, Emir's Advice, Nev'îzâde Atâyî's Sohbetü'l-ebkar, Sünbülzâde Vehbî's Lutfiyye, Murshid's Pendname has been addresssed. There are many advices about the family institution in the aforementioned advices. It has been mentioned that the marriage of men and women is a religious order as well as being a social expectation. The family established by marriage provides the continuation of the generation through halal ways, as well as ensuring the social order. Because of this feature of the family, advices about marriage is often included in the advices. Singleness, marriage, spouse selection, husband - wife relations, interpersonal relations within the family, the right of parents, the duties and responsibilities of parents towards the child, the duties and responsibilities of the child towards his / her parents, education of children at an early age and many topics such as the importance of education are given, and advice is given to the reader on these issues in the six advices we have studied. In the advices, the poets emphasized that the family is the core of the society. The fact that the poets give wide coverage to elements such as marriage and family reveals that classical Turkish literature is not far from social life.
Benzer Tezler
- XVIII. yüzyıl nasihatnâmelerinden Levh-nâme ve Lutfiyye'nin karşılaştırılması
Comparision of Levh-name and Lutfiyye in the XVIII. century of nasihatnames
ATİYE SARIOĞLU ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıUşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN BARDAKÇI
- Anadolu sahası klâsik Türk edebiyatında tercüme ve şerh geleneği
The translation and commentary tradition in the classical Turkish (Ottoman) literature
SADIK YAZAR
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. A. YEKTA SARAÇ
- Mecmû'a-i Eş'âr İstanbul Büyük Şehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı BEL_Yz_O0092 (Vr. 127a-171b) (İnceleme-tenkitli metin)
Mecmû'a-i Eş'âr Istanbul Metropolitan Municipality Atatürk Library BEL_Yz_O0092 (Vr. 127a-171b) (Review-criticised text)
CANSU ERTUĞRUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT ESAD HARMANCI
- Klasik Türk edebiyatındaki divanlarda Hz. Yusuf ile ilgili unsurlar
The elements related to prophet joseph in divans of classical Turkish literature
İBRAHİM ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıKafkas ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGÜR KIYÇAK
- Klâsik Türk edebiyatında Bektaşîlik
Bektashism in classical Turkish literature
AHMET UĞUR
Doktora
Türkçe
2020
DinNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCAY BÜLBÜL