Atık suda yeni nesil psikoaktif madde tayini için analitik yöntem geliştirilmesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 787497
- Danışmanlar: PROF. DR. FARUK AŞICIOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Sağlığı, Kimya, Uyuşturucu Alışkanlığı ve Alkolizm, Public Health, Chemistry, Drug Addiction and Alcoholism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fen Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 353
Özet
Psikoaktif maddeler, insanlığın varoluşundan bu yana tüm uygarlıkların ilgisini çekmiş ve ritüellerden tıbbi amaçlara kadar birçok alanda kullanılmıştır. Bu maddelerin keyif verici etkileri nedeniyle kullanımı yaygınlaşmış ve geçen yıl Dünya genelinde 15-64 yaş arasında 284 milyondan fazla kişinin psikoaktif madde kullandığı belirlenmiştir. Kimyasal teknolojilerin ilerlemesi, mevcut bileşiklerin kimyasal iskeleti üzerinde basit değişimler ile yeni maddelerin üretmesini mümkün kılmıştır. Bunlardan günümüzde sağlığı ve yasal düzeni en çok tehdit edenler, 1961 Narkotik Maddeler Tek Sözleşmesi ve 1971 Psikotrop Maddeler Sözleşmesinde yer almayan maddelerden oluşan yeni nesil psikoaktif maddeler (NPS)'dir. Bu maddeler, vücutta geleneksel yasa dışı maddelere benzer etkiler gösterdikleri ve ortaya çıktığı dönemlerde kanunların kontrolünde olmadıkları için, uluslararası kontrol sisteminin aksamasına, üretim ve tüketim faaliyetlerinin kolaylaşmasına neden olmuştur. NPS'lerin tüketiminin ve trendlerinin takip edilmesi, halk sağlığı, güvenlik, ekonomi gibi pek çok alandaki etkileri nedeniyle ülkelerin yakından ilgilendiği bir konudur. Ancak bir toplumdaki uyuşturucu kullanımının miktarsal olarak tespit edilmesi, çok yönlü belirteçlerin doğru harmanlanmasıyla mümkündür. Buradan yola çıkarak, 2000'li yılların başından bu yana gelişen ve yasal/yasa dışı maddelerin toplumlardaki tüketimini, trendlerini anonim ve karşılaştırılabilir olarak belirleme konusundaki yetisi uluslararası düzeyde kanıtlanmış olan, atık su epidemiyolojisi yaklaşımı NPS'lerin ülkemiz ve Dünya'daki tüketiminin belirlenmesi için de önemli bir belirteç olarak görülmektedir. Geleneksel yasa dışı maddelerin aksine, literatürde NPS'nin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri ve sosyal zararlarını konu alan sınırlı bilgi bulunmaktadır. Bu durum da bağımlılıkla mücadelede önleme ve tedavi basamaklarını bu maddeler için son derece zorlaştırmaktadır. Öte yandan, NPS'ler ile ilgili yeterli farmakolojik çalışma bulunmadığından, yasa dışı madde pazarında çok sayıda ve çeşitte bulunan NPS'leri fiziksel ve biyolojik örneklerden analiz etmek ve tanımlamak da güçleşmektedir. Tüm bu nedenlerle, ülkemizde en çok ele geçen NPS'lerin tüketimine ait kanıta dayalı, bilimsel veri üretmek için alternatif analiz yöntemleri geliştirilmesi önem kazanmıştır. Bu bilgiler ışığında, bu doktora tezinde ülkemizde kolluk güçleri tarafından ele geçirilen veya kullanımından şüphelenilen NPS gruplarının tüketiminin, atık sulardan eş-zamanlı olarak tespit edilebilmesi için Türkiye'de ilk defa kapsamlı bir çekitleme ve analiz yöntemi geliştirilmiştir. Geliştirilen ve validasyonu yapılan yöntem sayesinde, eş zamanlı 19 sentetik kannabinoid, 6 sentetik katinon ve 1 fensiklidin tipi olmak üzere toplam 26 adet NPS'nin kalitatif ve kantitatif analizinin gerçekleştirilebilmesi mümkün hale gelmiştir. SWGTOX yöntem validasyon kılavuzu takip edilerek valide edilen ve seçicilik, doğrusallık, doğruluk, sağlamlık, matris etkisi ve stabilite basamaklarını 26 analit için de başarıyla sağlayan bu yöntemin tespit/tayin limitleri de uygun hassasiyetlerde bulunmuştur. Geliştirilen yöntem ayrıca, farklı atık su arıtma tesislerinden toplanan numunelere de uygulanmış ve yöntemin rutinde uygulanabilirliği başarılı bulunmuştur. Bu çalışma, Türkiye'de atık sulardan NPS'lerin izlenmesi alanında ilk çalışma olma; kapsamdaki Cumyl-4-CN-B7AICA, ADB-FUBINACA, AM-2201-4-hydroxypentyl metabolite, 4F-MDMB-BINACA-N-4-hydroxybutyl metabolite, 4F-MDMB-BINACA-butanoic acid metabolite, 5F-ADB-PINACA, 5F-BZO-POXIZID ve BZO-HEXOXIZID maddelerinin atık suya uygulanması bakımından da literatürde ilk çalışma olma özelliğine sahiptir. Bu özellikleri sebebiyle, bu tez çalışmasından elde edilen çıktıların adli bilimler başta olmak üzere, bağımlılıkla mücadele, epidemiyoloji ve halk sağlığı alanlarına katkı sunması, NPS'ler ile ilgili gelecek çalışmalara zemin oluşturması öngörülmektedir.
Özet (Çeviri)
Psychoactive substances have attracted the attention of all civilizations since the existence of humanity and have been used in many areas from rituals to medicinal purposes. The use of these substances has become widespread due to their pleasing effects, and it was determined that more than 284 million people between the ages of 15-64 used psychoactive substances worldwide last year. The advancement of chemical technologies has made it possible to produce new substances by simple modifications to the chemical backbone of existing compounds. Among these, the ones that threaten health and legal order the most today are the new psychoactive substances (NPS), which consists of substances not included in the 1961 Single Convention on Narcotic Substances and the 1971 Convention on Psychotropic Substances. Since these substances have effects similar to conventional illegal substances in the body and were not under the control of the laws at the time they emerged, they caused the disruption of the international control system and the facilitation of production and consumption activities. Monitoring the consumption and trends of NPS is an issue that countries are closely interested in due to its effects in many areas such as public health, safety and economy. However, quantitative determination of drug use in a society can only be possible with the harmonization of sophisticated indicators. From this point of view, the wastewater based epidemiology approach, which has developed since the early 2000s and whose ability to determine the consumption and trends of legal/illegal substances in societies anonymously and comparable internationally, has been proven, is also seen as an important indicator for the determination of NPS consumption. Unlike conventional illicit substances, there are limited information in the literature on the negative effects of NPS on human health and social harm. This situation makes the prevention and treatment steps in the fight against addiction, extremely difficult for these substances. On the other hand, since there are not enough pharmacological studies on NPS, it becomes difficult to analyze and identify these substances, which are found in large numbers and varieties in the illicit drug market, from physical and biological samples. For all these reasons, it has become crucial to develop alternative analysis methods to produce evidence-based, objective scientific data on the consumption of NPS. In this doctoral thesis, running a first in-depth capture and analysis method in Turkey to simultaneously detect the use of NPS groups suspected of seizure or use by law enforcement agencies from wastewater. Thanks to the developed and validated method, it has become possible to simultaneously detect the qualitative and quantitative analysis of a total of 26 NPS, 19 synthetic cannabinoids, 6 synthetic cathinones and 1 phencyclidine type substance. The method was validated by following the SWGTOX validation guide and successfully provided the selectivity, linearity, accuracy, robustness, matrix effect and stability steps for 26 analytes, as well as found at appropriate sensitivities for the detection/quantification limits. The validated method was also applied to the samples collected from different wastewater treatment plants and the routine applicability of the method was found to be successful. This study is the first and only study in Turkey in the field of monitoring NPS via wastewater. It is also a pioneer as being the first study in the literature in terms of the wastewater application of Cumyl-4-CN-B7AICA, ADB-FUBINACA, AM-2201-4-hydroxypentyl metabolite, 4F-MDMB-BINACA-N-4-hydroxybutyl metabolite, 4F-MDMB-BINACA-butanoic acid metabolite, 5F-ADB-PINACA, 5F-BZO-POXIZID ve BZO-HEXOXIZID substances. Due to these features, it is anticipated that the outputs obtained from this thesis will contribute to the fight against addiction, epidemiology and public health, in addition to forensic sciences, and form a basis for the future studies on NPS.
Benzer Tezler
- Pulperden ayrılan doğal ve sentetik atıklardan yeni nesil kompozit malzemelerin karakterizasyonu
The characterization of new generation composites from the mixture of natural and synthetic wastes remained in pulper
ERTUĞRUL ALTUNTAŞ
Doktora
Türkçe
2012
Endüstri Ürünleri TasarımıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiOrman Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. HAKKI ALMA
- Β-laktam grubu bazı antibiyotiklerin elektrokimyasal olarak arıtılabilirliğinin araştırılması
Investigation the treatability of some β-lactam group antibiotics by elektrochemical processes
FANAR SHAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çevre MühendisliğiBursa Uludağ ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANER YONAR
- Serisin nanoliflerin elektro-eğirme yöntemi ile hazırlanması ve karakterizasyonu
Preparation and characterization of sericin nanofibers using electro-spinning technique
DEMET SEZGİN MANSUROĞLU
Doktora
Türkçe
2023
Kimyaİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaKimya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM ÇINARLI
DOÇ. DR. GÖKHAN ÇAYLI
- Removal of volatile organic sulfur compounds (VOSCs) emissions from different sources via anoxic bio-scrubber
Farkli kaynaklardan oluşan uçucu organik kükürt bileşikleri (VOSC'ler) emisyonlarının anoksik biyo-scrubber vasıtasıyla giderilmesi
RASHA KHALID SABRI MHEMID
Doktora
İngilizce
2019
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADİR ALP
- Technical and economic feasibility of the concurrent desalination and boron removal process
Ters ozmos uygulamasını kullanan eş zamanlı bor ve tuz ayırma prosesinin teknik ve ekonomik fizibilitesi
SEDA KAYACI
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Kimya Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET GÖKTUĞ AHUNBAY