Geri Dön

Soğuk çekilmiş elektrolitik bakır tellerin yeniden kristallenme kinetiğinin incelenmesi

Investigation of recrystallization kinetics of cold drawn electrolytic copper wires

PDF İndir

  1. Tez No: 787498
  2. Yazar: JABER RAOUGUI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. KENAN YILDIZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Metalurji Mühendisliği, Metallurgical Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sakarya Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 87

Özet

Bu çalışmada, Gebze-Kocaeli'nde bulunan SARKUYSAN'dan temin edilen bakır telin soğuk çekilmesinin mekanik özelliklere ve yeniden kristallenme davranışına etkileri incelenmiştir. Soğuk şekil verme işlemleri oda sıcaklığında yapılırken sıcak şekil verme işlemleri daha yüksek sıcaklıklarda yapılmaktadır. Soğuk şekil verme şlemlerinde sadece şekil değişimi olmaz aynı zamanda mikroyapı ve mekanik özelliklerde de değişim olmaktadır. Soğuk şekil verme derecesine bağlı olarak dislokasyon hareketleri ve bunların tane sınırlarında birikmesi sonucu mukavemet ve sertlik değerleri artarken süneklik özelliği azalmaktadır. Bu çalışmada kullanılan elektrolitik bakır telin başlangıç çapı 11 mm olup soğuk çekme ile önce 9.3 mm'ye, daha sonra 8 mm çapa getirilmiştir. İlk deformasyon miktarı %33.5 ve ikinci deformasyon miktarı %63.7 olarak tespit edilmiştir. Soğuk deformasyonun mekanik özelliklere etkisini incelemek için yapılan çekme testlerine göre başlangıç çekme mukavamet değeri 255 MPa iken bu değer %33.5 deformasyon sonrası 355.4 MPa değerine ve %63.7 deformasyon sonrasında 426.6 MPa değerine artmıştır. Aynı şekilde akma mukavemeti değeri de 102.4 MPa değerinden önce 121.3 MPa değerine, akabinde de 168.3 MPa değerine artmıştır. Başlangıç numunesinin mikro sertlik değeri 93.5 HV iken %33.5 deformasyon sonrası 116.8 HV değerine, %63.7 deformasyon sonrasında da 121.2 HV değerine çıkmıştır. Başlangıç numunesinin süneklik değeri %43 iken bu değer ik aşamada %24.3 değerine, ikinci kademe de %20.6 değerine düşmüştür. Metalik malzemelerin soğuk deformasyon sonrası hücre yapıları mekanik olarak stabil olsa da termodinamik olarak stabil değildirler. Daha ileri şekil verme işlemleri için başlangıç yapılarına geri döndürülmeleri gerekmektedir. Geri kazanım, yeniden kristallenme ve tane büyümesi kademelerini içeren tavlama işlemleri de bu amaçla yapılmaktadır. Tavlama sıcaklıkları metalin ergime sıcaklığının %30 – 60 aralığında olmaktadır. Bu sıcaklık, yapıda safsızlık miktarı arttıkça artmaktadır. Yeniden kristallenme işlemine sıcaklık, süre, başlangıç tane boyutu, kompozisyon ve deformasyon miktarı da etki etmektedir. İzotermal olmayan kinetik çalışması, termal analiz verilerine dayanan termoanalitik bir metottur. Bu çalışmada, soğuk çekilmiş bakır tellerinin modelsiz izotermal olmayan yeniden kristallenme kinetiği, farklı ısıtma hızlarında (10–15–20–25°C/dak) diferansiyel tarama kalorimetrisi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Soğuk işlenmiş elektrolitik bakır tellerin yeniden kristallenme sıcaklıkları, %33.5 oranında soğuk deforme olmuş bakır telde ısıtma hızlarına bağlı olarak 269.9 ile 287.7°C arasında tespit edilirken bu sıcaklık aralığı %63.7 oranında soğuk deforme olmuş bakır telde 256.9 ile 268.9°C arasında olduğu tespit edilmiştir. Dört farklı yöntem olan Kissenger, (ln(β/T2) – 1/T), Boswell (ln(β/T) – 1/T), Ozawa (ln(β) – 1/T) ve Starink (ln(β/T1.92) – 1/T) grafikleri pik sıcaklıkları kullanılara çizilmiştir. Bu grafiklerin eğiminden aktivasyon enerjisi hesaplanmıştır. Buna göre %33.5 oranında soğuk deforme olmuş bakır telde yeniden kristallenme aktivasyon enerjisi değerleri Kissenger yöntemine göre 118.1 kJ/mol, Boswell yöntemine göre 122.6 kJ/mol, Ozawa yöntemine göre 120.2 kJ/mol ve Starink yöntemine göre 110.5 kJ/mol olarak bulunmuştur. %63.7 oranında soğuk deforme olmuş bakır telde bu değer Kissenger yöntemine göre 171.8 kJ/mol, Boswell yöntemine göre 176.2 kJ/mol, Ozawa yöntemine göre 171.9 kJ/mol ve Starink yöntemine göre 172.1 kJ/mol olarak tespit edilmiştir. Buna göre yeniden kristallenme aktivasyon enerjileri %33.5 oranında soğuk deforme olmuş bakır telde 110 – 123 kJ/mol aralığında, %63.7 oranında soğuk deforme olmş bakır telde ise 171 – 177 kJ/mol aralığında olduğu bulunmuştur. Bu çalışmadan anlaşılmıştır ki soğuk deformasyon miktarı arttıkça bakır telin mukavemet ve sertlik değerleri artarken süneklik özelliği azalmıştır. İlave olarak soğuk deformasyon oranına bağlı olarak depolanmış enerji miktarı artmış, bunun sonucunda da yeniden kristallenme sıcaklığı azalırken aktivasyon enerjisi artmıştır

Özet (Çeviri)

In this study, the effects of cold-drawing of electrolytic copper wire obtained from SARKUYSAN in Gebze-Kocaeli on mechanical properties and recrystallization behavior were investigated. Cold drawing is a metal forming process to obtain dimensionally consistent product and clean surface without scale. Copper rods, bars and wires are manufactured by cold drawing. Metal forming processes are hot working at elevated temperatures and cold working at room temperature. In cold working of metals and alloys, not only the shape of the material changes, but also its microstructure and mechanical properties. Strength and hardness of metals increases due to the movement of dislocations and move and their collapse at grain borders during cold working. As depending on the degree of cold working, the shaped material becomes harder than the initial form and the cracks may begin to form because of low ductility. The initial 11 mm diameter electrolytic copper wire was cold drawn, first to 9.3 mm in diameter and then to 8 mm in diameter. The cold deformation rates of copper wire via cold drawing are 33.5% for first drawing stage and 63.7% for second drawing stage. In the metalographic examination of the samples, it was observed that the grains were elongated in the drawing direction with cold drawing. According to the results in the tensile tests of the samples, while the tensile strength of the initial copper wire was 255 MPa, this value increased to 355.4 MPa after 33.5% cold deformation and to 426.6 MPa for 63.7% cold deformation. Moreover the yield strength of the initial copper wire was 102.4 MPa, this value increased to 121.3 MPa after 33.5% cold deformation and to 168.3 MPa for 63.7% cold deformation. It was observed that the tensile strength and yield strength of electrolytic copper wire increased with increasing degree of cold drawn deformation. Likewise, the microhardness values of the samples increased from 93.5 HV to 116.8 HV for 33.5% cold deformation and 121.2 HV for 63.7% cold deformation. The ductility value of the samples decreased from 43% to 24.3% for 33.5% cold deformation and 20.6% for 63.7% cold deformation. As a result of work hardening, also known as strain hardening, of electrolytic copper wire, there has been an increase in internal energy associated with an increase in dislocation density. After cold working of metallic materials, their cell structures are mechanically stable, but they are not thermodynamically stable. These metallic materials can be returned to their original states by annealing that is a heat treatment process for further cold working. The annealing process ensures a strain-free structure and improves ductility and toughness. Annealing process has three steps; recovery, recrystallization and grain growth. This treatment is carried out at the temperature that is 30 – 60% of melting temperature of material. Recovery step is a low temperature process and it restores physical properties without changing in microstructure. There are entangled dislocation networks and point defects in the microstructure of a cold worked microstructure. During recovery step, dislocations in structure move and rearrange. Residual stresses decrease and remove in this step. The driving force for recovery and recrystallization in structure is the stored energy due to cold working. In the recrystallization step, dislocations in structure start to polygonized and annihilated. The dislocation density decreases during this step and this situation protomes higher ductility and lower strength in the material. The temperature, time, initial grain size, composition and the degree of deformation affect the crystallization temperature. The recrystallization process starts upon heating cold-worked metallic parts to temperatures in the range of 30 – 50% of the melting temperature of metal. In addition, the recrystallization temperature depends strongly on the purity of metals. Impure metals may not be recrystallized up to temperature of 50 – 70% of the melting temperature in Kelvin unit. The traditional methods of kinetic analysis is based on fitting data to reaction models via isothermal studies. In non-isothermal kinetics, the use of the traditional methods results in uncertain values of Arrhenius parameters that can not be compared meaningfully with isothermal values. The alternative model-free methods are based on the isoconversional method. The model-free methods for both isothermal and nonisothermal kinetics studies avoid the problems that come from the ambiguous evaluation of the reaction model. The model-free methods allows the dependence of the activation energy on the extent of conversion to be determined and this acceptation provides reliable reaction rate predictions. The non-isothermal kinetics is a thermoanalytical method based on differential thermal analysis data, thermogravimetric analysis data and differential scanning calorimetry data. Nowadays a detailed examination for reaction mechanism is less important than the process optimization by investigating the effects of experimental conditions on the reaction rates. In this study, the model-free non-isothermal recrystallization kinetics of cold drawn copper wires was performed by using differential scanning calorimetry (DSC) with different heating rates (10–15–20–25°C/min). The recrystallization temperatures of the cold-worked electrolytic copper wire reduced to 33.5% from its primary crosssection are between 269.9 and 287.7°C, corresponding to four different heating rates. These temperatures for the cold-worked electrolytic copper wire reduced 63.7% are between 256.9 and 268.9°C, corresponding to four different heating rates. The graphics of Kissenger, (ln(β/T2) – 1/T), Boswell (ln(β/T) – 1/T), Ozawa (ln(β) – 1/T) and Starink (ln(β/T1.92) – 1/T) were drawn using peak temperatures, where R is gas constant (J/mol.K), T is peak temperature (K) and β is heating rate (K/min). The slopes of the graphics are equal to –E/R, where E is activation energy (kJ/mol). The calculated activation energies for 33.5% of cold-worked copper wire are 118.1 kJ/mol for Kissenger method, 122.6 kJ/mol for Boswell method, 120.2 kJ/mol for Ozawa method and 110.5 kJ/mol for Starink method. The calculated activation energies for 63.7% of cold-worked copper wire are 171.8 kJ/mol for Kissenger method, 176.2 kJ/mol for Boswell method, 171.9 kJ/mol for Ozawa method and 172.1 kJ/mol for Starink method. As a result, the activation energy of recrystallization for 33.5% cold deformed copper wire is in the range of 110 – 123 kJ/mol and this value for 63.7% cold deformed copper wire is in the range of 171 – 177 kJ/mol. It is understood from this study that as the amount of cold deformation increases, the strength and hardness of the electrolytic copper wire increases and its ductility decreases. In addition, the amount of stored energy increased depending on cold deformation, so the recrystallization temperature decreased slightly and the activation energy increased.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    821887

    Soğuk çekilmiş C55 ve C83 çeliklerin mekanik özellikleri ve yeniden kristallenme davranışının incelenmesi

    Investigation of recrystallization behaviour and mechanical properties of cold drawn C55 and C83 steels

    AMER RAOUGUI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Metalurji MühendisliğiSakarya Üniversitesi

    Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KENAN YILDIZ

  2. Tez No

    119601

    Stress analysis of bolted cold formed steel strips by FEM

    Soğuk çekilmiş plakların civatalı bağlantılarında sonlu elemanlar ile gerilme analizinin incelenmesi

    SAİT ÖZMEN ERUSLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2002

    Makine MühendisliğiDokuz Eylül Üniversitesi

    Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ÇİÇEK KARAOĞLU

  3. Tez No

    29196

    Soğuk çekilmiş karbonlu çelik tellerin gevşeme özelliğine termomekanik ısıl işlemin etkisi

    Başlık çevirisi yok

    ADALET ÇALIK(ZEREN)

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1993

    Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KUTSAL TÜLBENTÇİ

  4. Tez No

    57945

    Soğuk çekilmiş ERW boruların yeniden kristalleşme davranışı

    Recrystallization behavior of cold drawn ERW piper

    ŞULE YILDIZ ŞİRİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1996

    Makine MühendisliğiKocaeli Üniversitesi

    Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM UZMAN

  5. Tez No

    563602

    Soğuk çekilmiş alfa-beta pirincinde gerilim giderme tavlamasının kalıntı gerilim etkisinin incelenmesi

    Inspection of stress relief heat treatment effect on residual stress at cold drawned alpha-beta brass

    BARIŞ ZEREN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Metalurji MühendisliğiDumlupınar Üniversitesi

    Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VELİ UZ

Geri Dön