COVID-19 sıkıntısı ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin düzenleyici rolü: Sağlık çalışanı olup olmamanın etkileri
The moderator role of cognitive flexibility in the relationship between COVID-19 distress and post-traumatic growth: Effects of whether or not being a healthcare worker
- Tez No: 788758
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ECE BEKAROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Bu araştırmada COVID-19 sıkıntısı ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin düzenleyici rolü ve sağlık çalışanı olup olmamanın bu ilişkilere etkileri incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi Türkiye'de yaşayan, 18-65 yaş arası sağlık çalışanı olan ve olmayan toplam 401 kişiden oluşmuştur. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Çok Boyutlu COVID-19 Ölçeği, Travma Sonrası Büyüme Ölçeği ve Bilişsel Esneklik Envanteri kullanılmıştır. Verilerin analizinde IBM Statistics SPSS 22.0 programı kullanılmıştır ve bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), hiyerarşik regresyon analizi ve moderatör değişken analizlerinden yararlanılmıştır. Kadınların, ileri yaşta olanların, riskli birimlerde görev alan sağlık çalışanlarının, kronik hastalığa sahip olanların, bir yakını COVID-19 geçirenlerin ve bir yakınını COVID-19 nedeniyle kaybedenlerin COVID-19 sürecinde anlamlı düzeyde daha fazla COVID-19 sıkıntısı deneyimledikleri görülmüştür. Aynı zamanda kadınların, daha ileri yaşta olanların, yüksek gelir sahiplerinin, kronik hastalığı olanların, psikolojik bozukluk öyküsü olmayanların, bir yakını COVID-19 geçirenlerin ve bir yakınını COVID-19 nedeniyle kaybedenlerin bu süreçte anlamlı düzeyde daha fazla travma sonrası büyüme gösterdikleri bulunmuştur. Ek olarak erkeklerin, daha ileri yaştakilerin ve gelirini yüksek olarak algılayan kişilerin daha yüksek bilişsel esneklik puanları aldıkları görülmüştür. Araştırmanın sonucunda COVID-19 sıkıntısı ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin anlamlı düzenleyici bir etkiye sahip olmadığı görülmüştür. Ancak sağlık çalışanı olup olmamanın COVID-19 sıkıntısı ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide anlamlı bir düzenleyici etkiye sahip olduğu görülmüştür. Sağlık çalışanı olmanın, COVID-19 sıkıntısı ile travma sonrası büyüme arasında bulunan pozitif yöndeki ilişkinin gücünü artırdığı anlaşılmıştır. COVID-19 sıkıntısı ile travma sonrası büyüme arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunurken, COVID-19 sıkıntısı ile bilişsel esneklik arasında ve travma sonrası büyüme ile bilişsel esneklik arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Son olarak COVID-19'a ilişkin duygu ve davranışların ve bilişsel esnekliğin alternatifler alt boyutunun travma sonrası büyümeyi yordadığı görülmüştür. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır. Sonuç olarak salgın süreçlerinde kişilerin psikolojik sıkıntılarını azaltmak amacıyla uyumu artırabilecek davranışlar ve duygu düzenleme stratejileri ile ilgili psikoeğitimlerin faydalı olabileceği düşünülmüştür. Salgın süreçlerinde sağlık çalışanları gibi riskli gruplara psikolojik destek programlarında öncelik verilmesinin önemli olabileceği anlaşılmıştır. Travma sonrası stres belirtileri ile kliniğe başvuran kişilerin bilişsel esneklik becerilerinin geliştirilmesi ve bilişlerin yeniden yapılandırılması ile kişilerin travma sonrası büyümeye yönlendirilebileceği düşünülmüştür.
Özet (Çeviri)
In this study, the moderator role of cognitive flexibility in the relationship between COVID-19 distress and post-traumatic growth and the effects of being a healthcare worker on these relationships were examined. The sample of the study consisted of a total of 401 people between the ages of 18-65, both health workers and non-health workers, living in Turkey. Demographic Information Form, Multidimensional COVID-19 Scale, Post Traumatic Growth Scale, and Cognitive Flexibility Inventory were used in the study. IBM Statistics SPSS 22.0 program was used in the analysis of the data. Independent sample t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), hierarchical regression analysis, and moderator variable analysis were used in the analysis of the research. It has been observed that women, elderly people, healthcare workers those working in risky units, those with chronic diseases, those who have a relative with COVID-19, and those who lost a relative due to COVID-19 experienced significantly higher levels of COVID-19 distress during the COVID-19 process. Moreover, it was found that women, older people, those with high income, those with chronic diseases, those without a history of psychological disorders, those who had a relative with COVID-19 and those who lost a relative due to COVID-19 showed significantly higher levels of post-traumatic growth in this process. In addition, it was observed that men, older people, and those who perceived their income as high had higher cognitive flexibility scores. In this study, it was seen that cognitive flexibility did not have a significant moderator effect on the relationship between COVID-19 distress and post-traumatic growth. However, it has been observed that being a healthcare worker has a significant moderator effect on the relationship between COVID-19 distress and post-traumatic growth. It can be stated that being a healthcare worker increases the strength of the positive relationship between COVID-19 distress and post-traumatic growth. While there was a positive and significant relationship between COVID-19 distress and post-traumatic growth, no significant relationship was found between COVID-19 distress and cognitive flexibility, and between post-traumatic growth and cognitive flexibility. Finally, it was observed that the emotions and behaviors related to COVID-19 and the alternatives sub-dimension of cognitive flexibility predict post-traumatic growth. The findings were discussed in light of the relevant literature. As a result, it has been thought that psychoeducation on behaviors and emotion regulation strategies that can increase adaptation in order to reduce the psychological distress of people during epidemic processes may be beneficial. It has been understood that it may be important to give priority to risky groups such as health workers in psychological support programs during epidemic processes. It is thought that people who apply to the clinic with post-traumatic stress symptoms can be directed to post-traumatic growth by improving their cognitive flexibility skills and restructuring their cognitions.
Benzer Tezler
- Covid-19 döneminde covid-19 hastalığı harici travmatik kayıp yaşayan kadınlarda yas düzeyi, başa çıkma algısı ve ölüm kaygısı ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between grief level, coping perception and death anxiety in woman experiencing traumatic loss except for covid-19 disease in the covid-19 period
EDA CEVAHİROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiDoğuş ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜLKER MERAL ÇULHA
- COVİD-19 pandemi sürecinde meme kanseri tanısı olan kadınlarda psikolojik sıkıntı ve travma sonrası gelişimin belirleyicileri: Kontrollü bir çalışma
Determinants of psychological distress and post-traumatic growth levels of breast cancer survivors during the COVID-19 pandemic: A controlled study
BEYZA TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiIşık ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNA AKÇİNAR
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK ANUK
- Pandemi döneminde alınan karantina tedbirlerinin toplum ve hastalar üzerindeki psikolojik etkilerinin incelenmesi
Examining the psychological effects of quarantine measures taken during the pandemic period on the society and patients
ELİF ÖZHAN ERDEM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiBursa Uludağ ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEŞİM UNCU
- COVID-19 pandemisine bağlı stres düzeyi ile ruhsal belirtiler arasındaki ilişkiye algılanan sosyal destek ve çocukluk çağı travmalarının bu ilişkiye etkisinin incelenmesi
Examination of the impact of childhood trauma and perceived social support on the relationship COVID 19 psychological stress and psychological symptoms
BESTE BODUROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiTravma ve Afet Çalışmaları Uygulamaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERSİN UYGUN
- COVID-19 salgını sürecinde psikososyal destek veren çalışanların öz-şefkat yaklaşımları ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişki
The relationship between self-compassion attitudes and quality of life of psychosocial professionals during the Covid 19 pandemic
GÜLŞAH DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiRuhsal Travma Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERSİN UYGUN