Kamu yapılarında biçimin yeniden üretimi ve özgünlük sorunsalı: Hükümet konakları
Reproduction of form and the problem of originality in public buildings: Government mansions
- Tez No: 789333
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RİFAT GÖKHAN KOÇYİĞİT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Kamu yapıları, hükümet konakları, özgünlük, biçimin yeniden üretimi, tarihselcilik, Public buildings, government mansions, originality, reproduction of form, historicism
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 386
Özet
Türk kamu mimarlığında gün geçtikçe artan tarihsel referanslar özgünlük hakkındaki tartışmaları tekrar canlandırmaktadır. Tez kapsamında Türk kamu mimarlığında tarihselciliğin ilerleyişi ve özgünlükle olan ilişkisi ele alınmıştır. Çalışmanın hipotezi tarihsel referanslar arttıkça özgünlüğün azaldığı ters bir korelasyona dayanmaktadır. Çalışmada örneklem olarak hükümet konakları belirlenmiştir. Osmanlı modernleşmesinden günümüze hükümet konakları işverenin devlet olması ve idari yapının durumu ile ilişkili olarak süreklilik göstermektedir. Gerçekleştirilen çalışma hükümet konağı mimarisindeki dönüşümü ve özgünlüğü bütüncül olarak irdelemesi yönüyle önemlidir. Çalışmanın tarihsel sınırları 1923 yılından günümüze olarak belirlenmiştir. Çalışmanın teorik bölümünde tarihselcilik ve tarihsicilik kavramları, mimariler arası benzerlik ilişkisini tanımlayan yeniden üretim eğilimleri olarak kopya, alıntı/gizli alıntı, kolaj/asamblaj, yansılama-abartma, öykünme kavramları ile mimari özgünlük kavramı ele alınmıştır. Tezin yöntemi de olan özgünlük-tarihsellik modeli bu tartışmaya dayanmaktadır. Model yapıları dizimsel ve anlamsal olarak iki boyutta incelemektedir. Dizimsel boyut yapıyı oluşturan her katman ve mimari ögeyi bir birim olarak kabul etmektedir. Dizimsel boyut üç adımda işlemektedir. Birinci adımda benzerlik ölçeğine göre derecelenen parametrelere göre yapılar puanlanmaktadır. Benzerlik ölçeği tezin kuramsal bölümünde tartışılan yeniden üretim biçimleri ve özgünlük kavramlarına dayandırılmaktadır. Öncül ve ardıl mimariler arasında benzerlik arttıkça özgünlüğün azaldığı hipotezi temelinde kurgulanmıştır. İkinci adımda ise dizimin anlamsal boyutu yorumlanmaktadır. Modelin geliştirilmesi sürecinde bir grup meslek insanıyla yapılandırılmamış görüşmeler ve pilot çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada elde edilen bulgular ile modelin uygulanması sonucunda elde edilen bulgular birbirini desteklemiştir. Modelin nihai sonuçları hipotezi doğrulamaktadır. Tarihsel referanslar ile özgünlük arasında ters bir korelasyon bulunmaktadır. Ancak özgünlük değerleri arasındaki değişim irdelendiğinde sadece 2002 yılı sonrasında elde edilen yapıların değerinin büyük bir oranda en düşük seviyelerde seyrettiği görülmüştür. Bu yıllar mimarlık tarihimizde önemli bir kırılmayı işaret etmektedir. Özgünlük değeri yüksek yapıların öykünme ve kimi zaman kolaj/asamblaj ile tasarlandıkları görülürken özgünlük değeri düşük yapıların alıntılama/gizli alıntılama, yansılama ve abartma ile yine kolaj ile elde tasarlandıkları görülmektedir. Özgünlük değeri yüksek hükümet konakları sınırları belirli bir referansı yaratıcı bir süreçten geçirerek yeniden üretmektedir. Özgünlük değeri düşük hükümet konaklarının ise referans gösterdikleri mimariler yerine zaten bir döneme öykünmüş olan örneklere referans verdiği görülmüştür. Bunlar taklidin taklidi olmaktadır. Geçmişi çok katmanlı ve çeşitli uygarlıkların sentezine dayalı bir ülkede toplumun kamu mimarlığında bir kimliğe referans verilmesini değerli bulması yadsınacak bir tutum değildir. Ancak sunulan mimari üslubun niteliği hem mimarlık hem de kamusal alan için oldukça önemlidir. Yeni Osmanlı-Selçuklu mimarlığı bir kimlik üretse de özgün bir değer üretememekte ve dünyadaki mimarlık ortamına eklemlenebilen bir kültür yaratmamaktadır.
Özet (Çeviri)
Increasing historical references in today's Turkish public buildings revive the debates about public buildings and originality in architecture. In the thesis, the progress of historicism in Turkish public building design and its relationship with originality is monitored. The hypothesis of the study is based on an inverse correlation that originality decreases as historical references increase. In this study, government mansions were determined as samples inasmuch as they show continuity as a type of building from Ottoman modernization to today and the employer of projects is the state. The work carried out is important in terms of examining the transformation and originality in the architecture of the government mansions holistically. The historical boundaries of the study have been determined from 1923 to the present. In the theoretical part of the study, the kinds of historicism, reproduction forms that define the relationship of similarity between architectures, the concepts of copy, citation/hidden citation, collage/assemblage, parody-hyperbole, emulation, and architectural originality. The originality-historicity model, which is also the method of the thesis, is based on this theoretical discussion. The originality-historicity model, which is also the method of the thesis, is based on this discussion. The model examines structures in two dimensions, syntactically and semantically. The syntactic dimension considers every layer and architectural element that makes up the structure as a unit. The syntagmatic dimension works in three steps. In the first step, the structures are scored according to the parameters graded according to the similarity scale. The similarity scale is based on the concepts of reproduction forms and originality discussed in the theoretical part of the thesis. It is based on the hypothesis that as the similarity between the predecessor and successor architectures increases, the originality decreases. In the second step, the semantic dimension of the sequence is interpreted. During the development of the model, unstructured interviews and pilot studies were conducted with a group of professionals. The findings obtained in this study and the findings obtained as a result of the application of the model supported each other. The results of the model confirm the hypothesis. There is an inverse correlation between historical references and originality. However, when the variation between the originality values is examined, it has been observed that the structures obtained only after 2002 are at the lowest levels with a large rate. These years mark an important break in our architectural history. It is seen that structures with high originality value are designed by emulation and sometimes collage /assemblage, while structures with low originality value are seen to be designed by hand with citation / hidden citation, parody, and hyperbole, again with collage. Government mansions with high originality value reproduce a specific reference through a creative process. It has been observed that government mansions with low originality value refer to examples that have already emulated a period, rather than the architectures they refer to. These are imitations of imitation. In a country with a multi-layered history based on the synthesis of various civilizations, it is not undeniable that society finds it valuable to reference an identity in public architecture. However, the quality of the presented architectural style is very important for both architecture and public space. Although the Neo Ottoman-Seljuk architecture produces an identity, it cannot produce a unique value and does not create a culture that can be articulated to the architectural environment in the world.
Benzer Tezler
- Employing Grids: A Discursive Account of Spatial and Performative Skills
Gridi Çalıştırmak: Mekânsal Ve Performatif Becerilerin Tartışılması
HATİCE CANSU CÜRGEN GÜRPINAR
Doktora
İngilizce
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN LÜTFÜ KAHVECİOĞLU
- Türkiye'de konut sunumunda unutulmuş bir pratik: Erdemir lojmanları deneyimi
A forgotten housing practice in Turkey: Public lodgings, Erdemir experience
NİLÜFER KARANFİL BÜYÜKYILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Bilgi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRAH ALTINOK
- Televizyon dizilerinde kültürel temsiller: Mardin dizileri örneği
Représentations culturelles dans les séries télévisées: Exemple de les séries télévisées de Mardin
SEZER AHMET KINA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Radyo-TelevizyonGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ECE VİTRİNEL
- Yurttaşlık söyleminin dönüşüm ve metalaşması sürecinde vatandaşlığın kazanılması
Acquisition of citizenship in the process of transformation and commodification of citizenship discourse
MERVE YİĞİT KENDİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukHacettepe ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MURAT ÖZDEMİR