Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarına başvuran hastalar ile aile hekimliğine başvuran hastalar arasında sağlık okuryazarlığının karşılaştırılması
Patients applying to traditional and complementary medicine practices comparison of HEALTH literacy among patients applying to family medicine
- Tez No: 790287
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMİN PALA
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Sağlık Okuryazarlığı, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp, Türkiye Sağlık Okuryazarlık Ölçeği, Health Literacy, Conventional and Complementary Medicine, Turkish Health Literacy Scale
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: İstanbul Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Aile Hekimliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 67
Özet
Amaç: Günümüzde toplumun geleneksel uygulamalara olan ilgisi; sağlık güvencesi yokluğu, ilaçların yan etkileri, tedavi komplikasyonları, yüksek maliyet, kronik hastalıkların yaygınlaşması ve GETAT uygulamalarının sağlığa herhangi bir zararının olmadığı algısı gibi nedenler ile giderek yaygınlaşmaktadır. Bununla beraber toplumlarda GETAT uygulamalarına başvuru oranları, sağlık okuryazarlığı ile yakından ilişkilendirilmektedir. Sağlık okuryazarlığı oranlarının ise yaş, cinsiyet, etnik yapı, sosyokültürel ve ekonomik seviye ilişkili olarak farklılıklar gösterdiği bildirilmiştir. Bu sebeple çalışmamızda aile sağlığı merkezine başvuran hastalar ile geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) polikliniklerine başvuranlar arasında sağlık okuryazarlık düzeyini karşılaştırmayı amaçladık. Gereç ve Yöntemler: Bu çalışma Temmuz 2022 - Kasım 2022 tarihleri arasında Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ümraniye Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi, Aile Hekimliği polikliniği ve GETAT polikliniğinde yürütülmüştür. Bu kliniklere başvuran toplam 250 hasta çalışmaya dahil edilmiştir.Çalışma kesitsel türde planlanmıştır. Çalışmaya ait data sosyodemografik özellikler formu, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (TSOY-32) ve GETAT Tutum Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Bulgular: Çalışmamızda GETAT grubunun yaş ortalaması (43,30±10,82), aile sağlığı merkezi (ASM) grubunun yaş ortalamasından (36,70±14,04) istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek saptanmıştır (p=0,000). GETAT grubundakilerin evli (%74.4) ve ev hanımı olma oranları (%36), ASM grubuna (sırasıyla; %57.6 ve %20) kıyasla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (sırasıyla p-değerleri:0.005 ve 0.032). Toplam örneklem grubumuzda TSOY-32 ölçeği puanı ortalaması 32,07±9,82 olarak hesaplanırken; olguların %23,6'sının yetersiz ve %38'inin ise sorunlu-sınırlı sağlık okuryazarlığı seviyesinde olduğu saptanmıştır. Total örneklem grubu ve ASM grubunda genel olarak TSOY-32 toplam puanı, alt boyutları ve alt ögeleri ile ortalama yaş arasında negatif yönlü, istatistiksel olarak anlamlı korelasyon ilişkisi saptanmıştır. Bunlara ek olarak düşük sağlık okuryazarlığı, düşük eğitim seviyeleri ve kronik hastalık varlığı ile istatistiksel olarak anlamlı şekilde ilişkilendirilmiştir. Sonuç: Çalışmamızda ileri yaş ve düşük eğitim seviyesindeki bireylerin, yetersiz sağlık okuryazarlığı açısından riskli gruplar olduğu gösterilmiştir. Örneklem grubumuzun yarısından fazlasının yetersiz veya sorunlu sağlık okuryazarlığı düzeyinde olduğu ortaya konmuştur. Bununla beraber düşük sağlık okuryazarlığı ile kronik hastalık varlığı anlamlı şekilde ilişkilendirilmiştir. Çalışmamızda ileri yaş bireylerin, kadınların, evli - ev hanımı olanların ve kronik hastalığa sahip bireylerin GETAT uygulamalarına artan oranlarda ilgi duydukları anlaşılmıştır. Bununla beraber genel olarak ASM ve GETAT polikliniğine başvuran bireylerin modern tıbba karşı memnuniyetsiz tutumları dikkat çekicidir. Bu nedenle ileride daha geniş örneklem grupları ile yapılacak olan daha kapsamlı araştırmalar ile çalışmamızın bulgularının karşılaştırılması sonucu, sağlık okuryazarlığı ve GETAT tedavisine yeni yaklaşımlar sağlamasına yönelik verilerimizin katkı sağlayacağı kanaatindeyiz.
Özet (Çeviri)
Objective: Nowadays, interest in conventional and complementary medicine (CCM) is becoming increasingly common due to the; lack of health insurance, side effects of drugs, treatment complications, high cost, high prevalence of chronic diseases and the perception that CCM applications are totally harmless. In addition, CCM application rates are significantly associated with health literacy. It has been reported that health literacy rates differ in relation to age, gender, ethnicity, sociocultural and economic level, as well. Therefore, we aimed to compare the level of health literacy between patients who applied to the family medicine clinics (FMC) and CCM clinics. Material and Methods: This study was performed in Health Sciences Unıversity, Department of Family Medicine and CCM Clinics between July 2022- November 2022. Totally 250 patients, who applied to the CCM Clinic in that peirod cross-sectionally enrolled to the study. Data of the study were provided using socio-demographic data form, Complementary, Alternative and Conventional Medicine Attitude Scale and Turkish Health Literacy (THL) Scale. Results: The mean age of the CCM group (43.30±10.82) was statistically higher than the FMC group (36.70±14.04) (p=0.000). The rates of married (74.4%) and housewifes (36%) in CCM group were significantly higher than in the FMC group (57.6% and 20%, respectively) (p-values: 0.005 and 0.032, respectively). In our total sample group, the mean THL-32 scale score was found to be 32.07±9.82. Additionally, 23.6% of the cases were noted to be 'inadequate' and 38% were at 'problematic-limited' level of health literacy. There were negative, statistically significant correlation was detected between the THL-32 total score, sub-dimensions, sub-items and mean age in both total sample group and FMC group. In addition, low health literacy was significantly associated with low education levels and presence of chronic disease. Conclusions: In our study, it has been clearly shown that individuals with advanced age and low education level are risky groups in terms of inadequate health literacy. It has been also demonstrated that more than half of our sample group has an inadequate or problematic level of health literacy. In addition, low health literacy was significantly associated with the presence of chronic disease. Moreover, it has been shown that elderly individuals, women, married - housewives and patients with chronic diseases are increasingly interested in CCM applications. Generally, the dissatisfied attitudes of individuals who applied to FMC and CCM clinics towards modern medicine are remarkable. In this respect further researches should be performed with larger study groups to provide new approaches to the health literacy and CCM therapy.
Benzer Tezler
- Onkoloji hastalarının geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) yöntemleri hakkındaki tutumları
Attitudes of oncology patients on traditional and complementary medicine (T&CM)
ZEYNEP BÜŞRA ULUSOY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KESKİN
- Akdeniz Üniversitesi Aile Hekimliği Polikliniği'ne başvuran erişkinlerde, COVİD-19 pandemisi öncesi ve sonrası geleneksel ve tamamlayıcı tıp kullanımının karşılaştırılması
Comparison of traditional and complementary medicine use before and after the COVİD-19 pandemic in adults applying to the Akdeniz University Family Medicine outpatient clinic
AHMET AKIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiAkdeniz ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELAHAT AKDENİZ
- Kronik ağrı şikayeti olan hastaların başvurduğu alternatif uygulamalar ve bu uygulamalara başvurma sıklığı
Kronik ağrı şikayeti olan hastaların başvurduğu alternatif uygulamalar ve bu uygulamalara başvurma sıklığı
REHA KAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ÜNAL
- Fibromiyalji tanılı hastalarda geleneksel ve tamamlayıcı tıp kullanımı
The use of complementary and alternative medicine in patients with fibromyalgia
ONUR ÜNSAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Aile HekimliğiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL DEMİRAĞ
- Aile hekimliği polikliniğine başvuran hastalarda spiritüalite düzeyi ve geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulaması kullanımı
Spirituality level and use of traditional and complementary medicine in patients who apply to family medicine polyclinic
MUSTAFA POLATTİMUR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL KASIM