Ortaokul öğrencilerinin düşünme süreçlerinin belirlenmesine yönelik bir gömülü teori çalışması
A grounded theory research for determining thought processes of secondary school students
- Tez No: 790388
- Danışmanlar: PROF. DR. NADİR ÇELİKÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Gömülü Teori, Düşünme, Düşünme Süreci, Grounded Theory, Thinking, Thinking Process
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 303
Özet
Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin düşünme süreçlerinin nasıl gerçekleştiğini belirlemek ve düşünme sürecinin kuramsal ifadesini ortaya koymaktır. Ayrıca araştırmada değişken olarak incelenen bireysel özelliklerin; I) öğrencilerin akademik başarıları, biliş üstü becerileri, problem çözme becerileri, baskın zekâ alanları, öğrenme stilleri, dinleme izleme becerileri, okuma stratejileri becerileri, öğrenme stratejileri becerileri, dikkat durumu ve kişilik özelliklerinin düşünme süreçlerini nasıl etkilediğini II) araştırmada değişken olarak incelenen bireysel özelliklerin dışında düşünme sürecini etkileyen diğer unsurların neler olduğunu tespit etmektir. Nitel araştırma desenlerinden birisi olan gömülü teori ile yürütülen araştırma, 6 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Veriler görüşme, gözlem ve doküman incelemesi ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda bütün katılımcıların düşünme süreçlerini yedi ortak ve sıralı aşamada gerçekleştirdikleri belirlenmiştir. Bu yedi aşamada toplam 40 göstergenin ortaya konulduğu tespit edilmiştir. Göstergeler arasında bir aşamalılık söz konusu olmadığı ve göstergelerin katılımcılarda farklı sayılarda olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin düşünme süreçlerinin ortak aşamalarının (göstergelerinin) sırasıyla; I) uyarıcılarla karşılaşma (dinleme, izleme, tatma, dokunma, koklama, okuma, gözlem ve merak), II) önbilgilerini harekete geçirme (hatırlama, hissetme, sezme, fark etme ve tahmin), III) bağ kurma (ilişkilendirme ve empati), IV) odaklanma (sorgulama, farklı bakış, strateji belirleme, planlama ve yoğunlaşma), V) anlamlandırma (sınıflandırma, karşılaştırma, sıralama, örgütleme, özümseme, mantığa uydurma ve derinleştirme), VI) sonuç çıkarma/karar verme (çıkarımda bulunma, yorumlama, genelleme, fikir üretme, oluşturma/üretme, açıklama, düşünmeyi düşünme, değer haline getirme, süreklilik, transfer etme) ve VII) duygu (mutluluk, üzüntü ve gurur) şeklinde olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın diğer bir sonucu ise katılımcıların; akademik başarılarının, biliş üstü becerilerinin, problem çözme becerilerinin, baskın zekâ alanlarının, öğrenme stillerinin ve dikkat durumlarının düşünme süreçlerine çok fazla yansımaları olduğu şeklindedir. Dinleme izleme, okuma stratejileri, öğrenme stratejileri becerileri ve kişilik özelliklerinin ise düşünme sürecine orta seviyede yansımaları olduğu belirlenmiştir. Bunların yanı sıra öğrencilerin düşünme süreçlerine; çevresel, kişisel ve düşünülen durum gibi faktörlerin de yansımaları olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This research aims to determine how the thinking processes of secondary school students are realised and to reveal the theoretical expression of the thinking process. In addition, the individual characteristics examined as variables in the research; I) how students' academic achievement, metacognitive skills, problem-solving skills, dominant intelligence areas, learning styles, listening monitoring skills, reading strategies skills, learning strategies skills, attention states and personality traits affect their thinking processes, and II) to determine what factors affect the thinking process other than the individual characteristics examined as variables in the research. The research conducted with grounded theory, one of the qualitative research designs, was carried out with 6 participants. Data were obtained through interviews, observations, and document analysis. A content analysis approach was used to analyse the data. As a result of the research, it was determined that all participants realised their thinking processes in seven standard and sequential stages. In these seven stages, a total of 40 indicators were identified. Furthermore, it was determined that there was no gradualism among the indicators, and the number of indicators differed for the participants. The typical stages (indicators) of students' thinking processes are, respectively; I) encountering stimuli (listening, watching, tasting, touching, smelling, reading, observation and curiosity), II) activating prior knowledge (remembering, feeling, sensing, intuiting, noticing and predicting), III) establishing a connection (association and empathy), IV) focusing (questioning, different perspective, strategy determination, planning and concentration), V) making sense (classification, comparing, sorting, organising, assimilating, rationalising and deepening), VI) inferring/deciding (inferring, interpreting, generalising, generating ideas, creating/producing, explaining, thinking about thinking, valuing, continuity, transferring) and VII) feeling (happiness, sadness and pride). Another study result is that the participants' academic achievement, metacognitive skills, problem-solving skills, dominant intelligence areas, learning styles and attention states affect their thinking processes/qualities at a very high level. Listening, monitoring, reading strategies, learning strategies, skills and personality traits were found to affect the thinking process at a medium level. In addition to these, students' thinking processes; It has been concluded that factors such as environmental, personal and thought situation also have reflections.
Benzer Tezler
- 8. sınıf öğrencilerinin dinamik geometri ortamıyla desteklenmiş etkinliklerdeki zihnin geometrik alışkanlıklarının incelenmesi
Investigation of geometric habits of mind of 8th grade students in a dynamic ge-ometry environment based activities
ABDULHALİM BATU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CANDAŞ UYGAN
- Ortaokul öğrencilerinin oyuncak tasarlama sürecinde fen bilimleri dersi kazanımları ile ilişkilendirilmesinin belirlenmesi
Determining the learning outcomes of science class in association with the process of toy designing of secondary school learners
TUĞBA AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN ŞEVKİ AYVACI
- 6. sınıf öğrencilerinin zekâ oyunlarında kullandığı problem çözme stratejilerinin belirlenmesi
Determining the 6th grade students' problem-solving strategies in intelligence games
TUĞBA BAYRAMİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUFAN ADIGÜZEL
- Ortaokul öğrencilerinin matematiksel düşünme süreç ve becerilerinin boylamsal incelenmesi
Mathematical thinking processes and skills of secondary schoolstudents' longitudinal investigation
NİYAZİ SEZER
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimUludağ ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ALTUN
- Sürdürülebilirlik eğitimi yoluyla sürdürülebilir yaşam becerilerinin edinimi
Acquisition of sustainable life skills through sustainability education
SADIK USLU
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesiİlköğretim Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ ÖZDEMİR