Geri Dön

Bursa kalkan duvarlı mescitlerin mimari özellikleri ve koruma sorunları

Architectural features and conservation problems of gable-walled masjids in Bursa

  1. Tez No: 790561
  2. Yazar: MEHMET TALHA GİRGİN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER FARUK TUNCER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 323

Özet

İlk örnekleri 13. yüzyılda Konya ve çevresinde görülen tek birimli mescit yapıları, Osmanlı döneminde en çok inşa edilen yapı tiplerinden biri olmuştur. 15. yüzyılda Osmanlı mimarlığında kalkan duvarlı mescitler olarak anılan özgün bir yapı grubu daha ortaya çıkmıştır. Anadolu'da yalnızca Bursa'da örnekleri görülen bu yapılar, Bursa tipi mescitler olarak da adlandırılırken, yapıların öne çıkan bölümlerinin yükseltilmiş giriş cepheleri olması sebebiyle daha yaygın olarak kalkan duvarlı mescitler olarak tanımlanmaktadır. Kalkan duvarlı mescitler, mimari biçimlenişleri, plan ve cephe kurguları, yapım teknikleri ve kullanılan yapı malzemeleri ile kendine özgü bir biçem meydana getirmiştir. 16. yüzyıla kadar birçok kez inşa edilen bu mescitler, ilk başkentin yeni oluşan/gelişen mahallelerinde sıkça tercih edilen bir tipoloji olmuştur. Yapılar, geçmişteki depremler sonucu aldıkları hasarlar, zaman içindeki hatalı onarımlar ve yanlış kullanıcı müdahaleleri nedeniyle günümüzde çeşitli ortak koruma sorunlarına sahiptir. Aynı mimari özelliklere sahip bir yapı grubunun benzer koruma sorunlarına sahip olması, bütüncül bir koruma yaklaşımını gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda, yapıların mevcut durumlarının belgelenmesi ve koruma sorunlarının tespit edilerek ortak koruma önerilerinin geliştirilmesi bu çalışmanın konusu olarak belirlenmiştir. Çalışma kapsamında Bursa'da tespit edilen 37 kalkan duvarlı mescitte yapılan saha çalışmalarında detaylı fotoğraflama ve rölöve çalışmaları yapılmış, ölçümlerden elde edilen veriler doğrultusunda hazırlanan üç boyutlu modellemeler, detay çizimleri ve şematik anlatımlar ile kalkan duvarlı mescitlerin tasarım kurgusu, mimari özellikleri ve yapım teknikleri açıklanarak, yapıları meydana getiren biçimsel ve tektonik bileşenler analiz edilmiştir. Ayrıca yapıların koruma sorunları, geçmiş onarımlar ve mevcut durumları üzerinden analiz edilerek özgünlükleri araştırılmış; yapılarda tespit edilen ortak koruma sorunları ve sorunlara neden olan etmenler değerlendirilerek, üst ölçekte koruma önerileri geliştirilmeye çalışılmıştır. Sonuç ürünü olarak, kalkan duvarlı mescitlerin mimari özelliklerinin ve yapım tekniklerinin çizim ve fotoğraflarla desteklenerek açıklandığı, bu yapı grubuna yönelik koruma yaklaşımları için öneriler sunan bir çalışma ortaya konmuştur.

Özet (Çeviri)

The single-unit masjid structures, the first examples of which were seen in and around Konya in the 13th century, were one of the most built building types during the Ottoman period. In the 15th century, another original group of buildings called masjids with gable walls emerged in Ottoman architecture. These structures, which are only seen in Bursa in Anatolia, are also called Bursa type masjids, while they are more commonly defined as gable-walled masjids because the prominent parts of the buildings are raised entrance facades. Gable-walled masjids with have created a unique style with their architectural formations, plan and façade constructions, construction techniques and building materials used. Built many times until the 16th century, these masjids have been a frequently preferred typology in the newly formed/developing neighborhoods of the first capital. Gable-walled masjids have various common protection problems today due to the destruction caused by earthquakes in the past, faulty repairs over time and incorrect user interventions. The fact that a building group with the same architectural features has similar conservation problems reveals the necessity of a holistic conservation approach. In this context, documenting the current status of the structures and identifying the conservation problems and developing common conservation proposals were determined as the subject of this study. Within the scope of the study, detailed photographing and surveying studies were carried out in the field studies carried out in 37 gable-walled masjids identified in Bursa, 3D models, detail drawings and schematic expressions prepared in line with the data obtained from the measurements and the design fiction, architectural features and construction techniques of the gable-walled masjids were explained and the formal and tectonic components that make up the structures were analyzed. In addition, the originality of the structures was investigated by analyzing the protection problems, past repairs and current status; The common protection problems identified in the structures and the factors causing the problems were evaluated and protection recommendations were tried to be developed on a high scale. As a result, a study was put forward in which the architectural features and construction techniques of the gable-walled masjids were explained by supporting them with drawings and photographs and offered suggestions for conservation approaches for this group of buildings.

Benzer Tezler

  1. Bursa minarelerinin geçirdiği onarımların malzeme ve yapım tekniği açısından incelenmesi

    Investigation of the repairs of Bursa minarets in terms of materials and construction techniques

    FATMA UĞUR KUL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER DABANLI

  2. Sürekli kenevir lif takviyeli poliüretan kompozitlerin morfolojik, fiziksel ve mekanik özelliklerinin araştırılması

    Investigation of morphological, physical and mechanical properties of continuous hemp fiber reinforced polyurethane composites

    SERHAT GÜÇLÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Polimer Bilim ve TeknolojisiBursa Teknik Üniversitesi

    Polimer Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖMER YUNUS GÜMÜŞ

  3. Perovskit güneş hücreleri için boşluk taşıyıcı malzemelerin sentez ve karakterizasyonu

    Synthesis and characterization of hole transporti̇ng materials for perovskit solar cells

    BÜŞRA ÇUHADAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Kimyaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kimya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYFER KALKAN BURAT

  4. Gestasyonel diabetes mellitus tanı öngörüsünde ; fetal yumuşak doku ölçümlerinin yeri

    Başlık çevirisi yok

    YASİN ALTEKİN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Kadın Hastalıkları ve DoğumSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EMİN ÜSTÜNYURT

  5. Bursa Yeşil Cami pencere parmaklıklarındaki gümüş kakma motifler (2 cilt)

    Başlık çevirisi yok

    BEDRİ YALMAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1991

    Sanat Tarihiİstanbul Üniversitesi

    PROF.DR. ŞERARE YETKİN