Algılayıcıya bağımlı yöneltme modeli ile üçlü bindirmeligörüntülerin konum doğruluğunun belirlenmesi
Georeferencing accuracy assessment of tri-stereo satellite images by sensor dependent orientation model
- Tez No: 792522
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN TOPAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Konuma bağlı uygulamalarda uydu görüntülerinin başarısı, algılayıcıların yöneltilmesi ile ilişkili olup, özellikle algılayıcıya bağımlı yöneltme yöntemi ile elde edilen konumsal doğrulukların en üst seviyede gerçekleştiği görülmektedir. Bunun yanında bazı yetenekli uyduların çevik ve esnek yapıları sayesinde elde ettikleri ikili/üçlü bindirmeli görüntüler, Yeryüzünün üç boyutlu olarak gerçeğe en yakın şekilde tasvir edilebilmesine yardımcı olmaktadır. Yeryüzüne ait üçüncü boyut bilgisi konuma bağlı uygulamalarda oldukça gerekli olup, bindirmeli görüntülerin uygun yöntemlerle yöneltilmesini gerektirmektedir. Bu tez kapsamında ikili ve üçlü bindirmeli uydu görüntülerinin, algılayıcıya bağımlı yöntem ile yöneltilmesi ve birbiriyle konumsal doğruluk açısından karşılaştırmasının yapılarak, üçlü bindirmeli görüntülerin konuma bağlı uygulamalara olan katkısı irdelenmiştir. Ayrıca algılayıcı yöneltme esnasında ortaya çıkan bir çok özel durum değerlendirilerek uygun çözüm yöntemleri araştırılmıştır. Uygulamada Zonguldak test alanına ait ikili ve üçlü bindirmeli olarak alımı yapılmış Göktürk-1 uydu görüntüleri kullanılmış, tüm hesaplama ve grafik gösterimler Matlab ortamında geliştirilen GeoEtrim/Geo3o1 aracına Göktürk-1'in uyarlaması yapılarak gerçekleştirilmiştir. Uygulama sonucunda ikili/üçlü bindirmeli görüntüler için doğrudan yöneltme doğruluğunun ±6-12 m aralığında gerçekleştiği ve bunun uydu üreticisi Telespazio firması tarafından hedeflenen doğruluk değeri (±10 m) ile uyumlu olduğu tespit edilmiştir. Ön ve demet dengeleme ile elde edilen doğrulukların ise yer kontrol noktaları için ±mm seviyesinde, bağımsız denetim noktaları için ±1 piksel (~ 50 cm) civarında olduğu görülmüştür. Doğruluk değerlendirmesi açısından üçlü bindirmeli görüntülerin ikili bindirmeli görüntülerle elde edilen doğruluğa ilave bir katkısının olmadığı tespit edilmiş, ancak burada özellikle üçlü bindirmeli görüntülerin alımında kullanılan baz/yükseklik oranının etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca konum doğruluğu açısından algılayıcı yöneltme esnasında en büyük hata kaynağı olan bakış açılarının ön dengeleme ile dengelenmesinin gerektiği; yer kontrol noktalarına ait bakış açılarından kestirilen bağımsız denetim noktalarına ait değerlerin ancak uygun bir nokta dağılımıyla mümkün olduğu; burada kullanılacak kestirim yönteminin sonuçları önemli düzeyde etkilediği sonucuna varılmıştır. Ayrıca demet dengelemede bilinmeyen olarak kabul edilen dış yöneltme ögeleri için anlamlılık testinin yanısıra, bu yöneltme ögelerinin hem kendi hem de bakış açılarıyla aralarındaki doğrusal bağımlılıklar da irdelenmiştir. Bununla birlikte, farklı dış yöneltme ögesi seçiminin demet dengeleme sonuçlarını nasıl etkilediği de ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
The success of using satellite imagery for geospatial applications is associated with the sensor orientation, and it is concluded that the georeferencing accuracy by the sensor-dependent orientation model achieved the highest level. As well, the tri-stereo images obtained by the satellite's agile and flexible abilities help to illustrate the Earth in three dimension as real as possible. Third dimension is an essential information in geospatial applications, and it requires the tri-stereo images oriented by the proper methods. This thesis aims to explore the contribution of tri-stereo images by comparing the stereo images, using the state-of-the-art sensor dependent orientation model. In addition, the special cases occurred during sensor orientation process have been evaluated and appropriate solutions have been suggested. In the implementation phase, Göktürk-1 satellite images in stereo and tri-stereo modes covering Zonguldak test site have been evaluated, and all calculations and graphical representations have been carried out by adapting Göktürk-1 metadata file to the GeoEtrim/Geo3o1 tool developed in the Matlab environment. As a result of the implementation, the direct orientation accuracy for stereo and tri-stereo images are estimated in the range of ±6-12 m, and this is within the accuracy standard (±10 m) targeted by the satellite manufacturer Telespazio. The accuracies obtained with pre and bundle adjustment were around ±mm for ground control points and ±1 pixel (~ 50 cm) for independent check points. It has been concluded that tri-stereo images do not have a significant contribution to the accuracy obtained with stereo images, under the effect of base/height ratio used in the acquisition of tri-stereo images. Moreover, it has been achieved that look angles were the most dominant error source, and they must be pre-adjusted. Also, interpolating the look angles of the independent control points from ground control points as an essential and challenging process, under the effect of suitable point distribution and proper interpolation methods. Furthermore, the correlation among the exterior orientation parameters and their validations, and also the cross-correlation between look angles and exterior orientation parameters were analysed.
Benzer Tezler
- Optik uydu görüntülerinin yöneltmesinde oluşan kötü şartlı matrislerin iyileştirilmesi
Regularization of the ill-conditioned matrix arising in orientation of optical spaceborne images
BİLGİ TERLEMEZOĞLU
Doktora
Türkçe
2019
Jeodezi ve FotogrametriZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN TOPAN
- X-Işını floresans tekniklerinde matris çoğaltması ile matris soğutmasının dengelenmesi
Balancing of the matrix absorption and the matrix enhancement effects in x-ray fluorescence techniques
YOUSEF SEDİGH
- Landsat 8 uydu görüntüsü kullanılarak yeryüzü sıcaklıklarının uzaktan algılama tekniği ile belirlenmesi: İstanbul örneği
Determination land surface temperature with remote sensing techniques by using Landsat 8 images; a case study of Istanbul
EMİNE MÜJGAN ERGENE
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ BEKTAŞ BALÇIK
- Remote sensing applications for physical and ecological state of Turkish coastal waters
Türkiye kıyılarının fiziksel ve ekolojik durumu hakkında uzaktan algılama uygulamaları
ATİLLA HÜSNÜ ERONAT
Doktora
İngilizce
1999
Su ÜrünleriDokuz Eylül ÜniversitesiDeniz Jeolojisi ve Jeofiziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN USLU
- Gezgin robot için yön bulma uygulaması
Navigation of mobile robot and its application
MURAT YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. TUNCAY UZUN