İbn Sina'da organizma ve canlılık
Organism and vitality at Avicenna
- Tez No: 793488
- Danışmanlar: PROF. DR. İLHAN KUTLUER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: İbn Sînâ, Organizma, Canlılık, Organ, Canlı, Kitâbü'l-Hayevân, Mizaç, Ruh, Nefs, Avicenna, Organism, Vitality, Organ, Living, Kitâbü'l-Hayevan, Temperament, Pneuma, Psykhe
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 80
Özet
Bu çalışmada İbn Sînâ'nın organizma ve canlılık üzerine serdettiği görüşler incelenmiştir. Bu bağlamda ilk olarak İbn Sînâ'nın biyoloji perspektifine etki eden isimlerin biyoloji literatüründe nerede durduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Dolayısıyla İbn Sînâ'nın biyoloji, zooloji, anatomi ve fizyoloji alanlarında yaptığı çalışmalarda döneminin iddialı şahsiyetleri Aristoteles ve Galen tesiri açıkça gözlenmiştir. Söz konusu tesir onun biyoloji alanında yazmış olduğu Kitâbü'l-Hayevân ve el-Kânûn fi't-tıbb adlı eserlerinde canlılara dair görüşlerini şekillendirmiştir. İbn Sînâ, organizmayı“el-cismu't-tabi'î el-âli”olarak tanımlamıştır. Ona göre, organizma üreme ile başlar daha sonra bu süreci organların oluşumu takip eder ve sonucunda organizma oluşur. Organizmanın canlılığı nasıl elde ettiği sorusuna ise İbn Sînâ'nın cevabı nefs olmuştur. Zıt unsurlardan meydana gelen belli bir mizaç üzerine feyz olan nefs, ruhu aleti olarak kullanarak bedende hayati fiiller ortaya çıkarmaktadır. Bu anlamda İbn Sînâ biyolojisinde organizma için mizaç maddi bir itidalliği, ruh nefsani güçleri ulaştıran bir organı ve nefs ise organizmada zuhur eden canlılığın illetine karşılık gelmektedir. İbn Sînâ nefs elde ettiği fonksiyonlar sebebiyle de bitkisel, hayvânî ve İnsâni olmak üzere üç bölüme ayırmıştır. Beslenme, büyüme ve üreme kuvvelerine sahip olan bitkisel; belirli idrak güçlerine ek olarak (Duyu, hayal, vehim idraki…) hayvânî; söz konusu tüm kuvvelere ek olarak ise akıl ve ihtiyari harekete sahip olması bakımından İnsâni olmak üzere üç kısımdır. İbn Sînâ biyolojisinde dışarıdan feyz yoluyla alımlanıp organizmaya canlılık veren nefs, onu vitalist olarak adlandırmamız gerektiği sonucuna ulaştırmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, Ibn Sînâ's views on organism and life were examined. In this context, firstly, it was tried to determine where the names that influenced Ibn Sînâ's biology perspective stood in the biology literature. Therefore, the influence of Aristotle and Galen, the assertive personalities of the period, was clearly observed in the studies of Avicenna in the fields of biology, zoology, anatomy and physiology. This influence shaped his views on living things in his works called Kitâbü'l-Hayevân and al-Kânûn fi't-tıbb, which he wrote in the field of biology. Ibn Sînâ defined the organism as“el-cismu't-tabi'î el-âli”. According to him, the organism starts with reproduction, then this process is followed by the formation of organs and as a result the organism is formed. Avicenna's answer to the question of how the organism acquires vitality was the soul. The soul, which is an inspiration on a certain temperament consisting of opposite elements, creates vital actions in the body by using the soul as a tool. In this sense, in Avicenna biology, temperament for the organism corresponds to a material sobriety, the spirit is an organ that conveys the spiritual forces, and the soul corresponds to the disease of the vitality that occurs in the organism. Avicenna divided the soul into three parts as vegetative, animal and human due to the functions it acquired. Vegetative, which has nutritional, growth and reproductive powers; in addition to certain cognitive powers (sensation, imagination, delusional perception…) animalistic; In addition to all the aforementioned powers, it has three parts, which are human in terms of having reason and voluntary movement. In Ibn Sînâ's biology, the soul, which is received from the outside through fayz and gives vitality to the organism, led us to the conclusion that we should call it vitalist.
Benzer Tezler
- Sosyolojik açıdan devlet teorileri
Başlık çevirisi yok
MUHİTTİN SAĞIRLI
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Kamu Yönetimiİstanbul ÜniversitesiSosyal Yapı - Sosyal Değişme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİKRET GEZGİN
- Akıcılık bozukluğu olan çocuklarda dil gelişimlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of language development in children with fluency disorder
BENGİ ESEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Kulak Burun ve BoğazAnkara ÜniversitesiKulak Burun Boğaz Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM MEÇO
- İbn Sina mantığında kıyasın öncülleri
Syllogism premises in logic of avicenna
NURSEMA KOCAKAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
FelsefeUludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİDAYET PEKER
- Fahreddin er-Râzî'nin İbn Sînâ yorumu ve eleştirisi
Fakhr al-din al-Râzî?s comment on Ibn Sînâ and his critique
EŞREF ALTAŞ
- Fethullah Şirvani ve Mecelletun Fi'l-Musika adlı eserinin XV. yüzyıl Türk musikisi nazariyatındaki yeri
Fathullah Shirwani and the place of his treatise Majalla Fi al-Musiqa in the XV th. century theory of Turkish music
BAYRAM AKDOĞAN
Doktora
Türkçe
1996
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. RUHİ KALENDER