Şükrü Tunar'ın saz eserleri üzerine bir inceleme
A study on the instrumental works of Şükrü Tunar
- Tez No: 793569
- Danışmanlar: PROF. MUTLU TORUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Analiz, Saz eseri, Şükrü Tunar, Analysis, Instrumental work, Şükrü Tunar
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Musikisi Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Türk Musikisi Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
Bu tez çalışmasında Türk Müziği'nin önemli müzik insanlarından biri olan Şükrü Tunar'ın bestelediği saz eserlerinden hareketle, Tunar'ın bestecilik anlayışı incelenmiştir. İlk bölümde Şükrü Tunar'ın hayatı ve incelenen eserlerin formları hakkında bilgiler verilmiş sonrasında Şükrü Tunar'ın Acemaşiran Saz Semaisi ve Hicaz Oyun Havası form, melodi ve ritim açısından önce eserin genelinde ve sonra da 'yakından bakış' başlığı altında cümleler halinde incelenmiştir. Veri olarak Acemaşiran ve Hicaz makamlarından seçilen iki adet saz eseri, teknik anlamda Şükrü Tunar'a ait bestecilik özelliklerini, eserlerin form, melodi-makam ve ritim analizleri yapılarak açıklanmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda Acemaşiran Saz Semaisinin simetrik bir yapıda olduğu görülmüştür. Hicaz Oyun Havası gibi oldukça serbest biçim ve yapıda bestelenen bir türde muntazam bir biçim görülmektedir. Hicaz Oyun Havasının her bölme sonunda aynı cümlenin gelmektedir. Eserlerin içerisinde sıklıkla kendini tekrar eden ya da benzer şekilde çeşitlemesi olan çokça melodi parçaları kullanmıştır. Bu benzer parçaların çokluğu, bestecinin düşünerek ya da irticali olarak oluşturduğu ve kompozisyonunda kullanmak üzere belli başlı müzik düşüncelerinin olduğunu göstermektedir. Birbirine benzer fikirlerin, uzun veya kısa melodi parçalarındaki benzerliklerin olması kompozisyonda bir bütünlük sağlamaktadır. Yapılan analizler yapı bakımından ele alındığında, eserlerinde çeşitli yapı bileşenlerini (cümle veya cümle parçası tekrarı, sekileme, motif geliştirme) sıkça kullanarak bir kompozisyon anlatımı oluşturduğu görülmektedir. Özellikle Hicaz oyun havasında çok fazla sekileme görülmektedir. İncelenen eserlerde bestecinin kullandığı makamları alışılan özellikleriyle, az ve yakın makamlara geçki yaparak kullandığı görülmüştür. Melodiler de akıcı bir seyir görülmektedir. Ritim bakımından usullerin darpları ile melodilerin ritimlerinin uyumlu olarak kullanılmakta olup, senkoplu yerleşim görülmemektedir. Sadece Acemaşiran Saz Semaisinde teslime girişlerde auftakt kullanılmaktadır. Bunların sonucunda Şükrü Tunar'ın form, melodi ve ritim kullanımında yeni arayışlarda olmayıp, alışılan üslubda, akıcı ve çabuk sevilebilecek eserler yapan bir besteci olduğu görülmüştür. Bu çalışma ile Şükrü Tunar'ın saz eserlerinin; yapı, melodi, ritim yönünden ayrıntılı incelenmesi amaçlanmış olup bu çalışma vesilesiyle günümüz saz eseri bestekârlarının da bu özellikleri kullanılabileceği düşünülmüştür.
Özet (Çeviri)
In this thesis study, Tunar's understanding of composition has been examined, based on the instrumental works composed by Şükrü Tunar, one of the important music people of Classical Turkish Music. In the first chapter, information on Şükrü Tunar's life and the forms of the works examined were given, afterwards, Şükrü Tunar's Acemaşiran Instrumental Semai and Hicaz Traditional Dance Music were examined as a 'close look' to form, melody-maqam, rhythm and sentences. As data, two instrumental pieces selected from Acemaşiran and Hicaz maqams, technically the compositional features of Şükrü Tunar, have been explained by analyzing the forms, melody-maqam and rhythms of the pieces. It has been understood that the composer did not search for new genres and forms in his instrumental works, he made choices appropriate for his own era, and composed a great number of play tones. When the analyzes have been taken into account in terms of structure, it has been seen that he generates a compositional expression by frequently using multiple structural components (sentence or sentence fragment repetition, formation, motif development) in his works. Especially in the Hijaz Traditional Dance Music, there are lots of sequelae. The multiplicity of these similar pieces indicates that the composer had certain musical ideas to use in his composition, which he created by thinking or improvising. It has been observed that the composer uses the maqam, rhythm features, choice of method and the rhythmic structure of the works in accordance with the choices in his period. This study aims to examine Şükrü Tunar's instrumental works in detail in terms of structure, melody and rhythm, and it is considered that these characteristics of today's instrumental composers can also be used.
Benzer Tezler
- 20. yüzyılda klasik Türk müziği enstrümanları ve icracıları hakkında genel bir değerlendirme
A General analysis of twentieth century classical Turkish music, instruments and performens
NEVA ÖZGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ. İHSAN ÖZGEN
- Şükrü Tunar'ın saz eseri formundaki eserlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Examination of Şükrü Tunar's works in the form of instruments in terms of various variables
KEMAL DUMLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MüzikAtatürk ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YILMAZ KAHYAOĞLU
- Şükrü Tunar'ın 11 sözlü eserinin makam, usûl ve biçimsel açıdan incelenmesi
Analysi̇s of Sukru Tunar's 11 works contai̇n lyri̇cs i̇n terms of maqam, ri̇tm and formal
BURAK TEK
- Şükrü Tunar'ın klarnet taksimleri ve yorumları
Description Şükrü Tunar's improvazition and comments on clarinet
ONUR AYDEMİR
- Şükrü Tunar'ın klarnet taksimlerinin melodik ve makamsal yapılarının incelenmesi
Şükrü Tunar's clarinet partitions models and melodic of the investigation
MURAT KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiGeleneksel Türk Müzikleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEN KAPLAN