Farabi ve İbn Sina'nın bilgi teorilerinin çağdaş epistemoloji açısından analizi
Analysis of Farabi and Avicenna's theories of knowledge in terms of contemporary epistemology
- Tez No: 793660
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN YÜCEL BAŞDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 252
Özet
Felsefe tarihinin bir bölümünü teşkil eden İslam felsefesi, felsefenin ana alanlarına dair üretimde bulunmuştur. Onun felsefi içerik geliştirdiği alanlardan bir tanesi de epistemolojidir. Bu tez, ülkemizde akademik bir birim olarak varlığını sürdüren İslam felsefesinde epistemoloji konulu çalışmaların diğer konulara nispetle neden daha daha az olduğu sorusuna cevap verme gayesi gütmektedir. İslam filozoflarının bilgiye dair meselelere mantık, metafizik, nefs ve fizikle ilgili eserlerde yer vermiş olması, onların epistemolojiye mesafeli bir tutum benimsediği kanaatine sebep olmuştur. Bu çalışma, meseleye başka bir noktadan bakmayı teklif etmekte ve varsayımını, bir felsefe olması hasebiyle İslam felsefesinin bilgi meselesini göz ardı etmediği iddiası üzerine kurgulamaktadır. Bahsi geçen iddianın delillendirilmesi için klasik dönem İslam felsefesinin iki önemli filozofu olan Farabi ve İbn Sina'nın metinleri bugünkü epistemoloji problematiği ile okunmuştur. Elde edilen veriler, her iki filozufun bilgi meselesini ciddi manada gündemlerine aldıklarını göstermektedir. Onlar, bilginin tanımı, unsurları, çeşitleri, kaynakları, yapısı, epistemik değeri, teminat koşulları gibi meseleleri yoğun bir şekilde tartışmışlardır. Bunların yanı sıra insanların farklı kavrama düzeylerinde olduğu gerçeği göz önünde bulundurularak filozoflar tarafından epistemik değeri düşük bilgilerin kullanım alanları belirlenmiştir. Ayrıca Farabi ve İbn Sina'nın bireysel epistemolojinin yanı sıra sosyal epistemolojiye de yer verdikleri ve toplum tarafından hakikatin nasıl elde edildiği sorusuna cevap aradıklarına işaret etmek gerekmektedir. Zikredilen durumlar, klasik dönem İslam felsefesinin epistemolojik tartışmalara aktif bir şekilde dâhil olduğunun kanıtıdır. Farabi ve İbn Sina'nın örnekliği üzerinden İslam felsefesinin epistemolojik bir serencam olduğunu söylemek mümkün hale gelir. Bu tezin ulaştığı bir başka sonuç ise İslam felsefesinin güncelle irtibatı olan bir felsefi gelenek olduğu ve bu bağlamda geçmişte olup bitmiş bir olgu olarak değerlendirilemeyeceğidir.
Özet (Çeviri)
Islamic philosophy, which constitutes a part of the history of philosophy, has produced about the main fields of philosophy. One of the fields in which it produces philosophical content is epistemology. This thesis aims to answer the question of why there are fewer studies on epistemology in Islamic philosophy, which continues to exist as an academic unit in our country, compared to other subjects. The fact that Islamic philosophers included issues of knowledge in works related to logic, metaphysics, psychology and physics led to the opinion that they adopted a distant attitude to epistemology. This study proposes to look at the issue from another point of view and builds its assumption on the claim that Islamic philosophy does not ignore the issue of knowledge because it is a philosophy. In order to prove this claim, the texts of Farabi and Avicenna, two important philosophers of classical Islamic philosophy, were read with today's epistemological problematic. The data obtained show that both philosophers seriously considered the issue of knowledge. They have intensively discussed issues such as the definition of knowledge, its elements, types, sources, structure, epistemic value and epistemic warrants. In addition to these, considering the fact that people have different levels of comprehension, philosophers have determined the areas of use of information with low epistemic value. In addition, it should be pointed out that Farabi and Avicenna included social epistemology as well as individual epistemology and sought an answer to the question of how the truth was obtained by the society. The cases mentioned are evidence of the active involvement of classical Islamic philosophy in epistemological debates. Through the example of Farabi and Avicenna, it becomes possible to say that Islamic philosophy has an epistemological dimension.Another conclusion reached by this thesis is that Islamic philosophy is a philosophical tradition that has a connection with the contemporary, and in this context, it cannot be considered as a phenomenon that has happened in the past.
Benzer Tezler
- İbn Rüşd'ün Tanrının bilgisi hakkında İbn Sînâ Ve Gazâlî eleştirisi
İbn Rushd's critique of Ibn Sina and Ghazali About God's knowledge
ERCAN AKTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRBÜZ DENİZ
- Farabi ve İbn Sina'da metafizik terimi ve mahiyeti
The term and nature of metaphysics in Farabi and Ibn Sina
MELİSA BARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
FelsefeAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM MARAŞ
- Meşşâî gelenek ve İbn Bâcce'nin nefs anlayışı -insan psikolojisi ile ilgili görüşlerinin 'Kitabu'n-Nefs' bağlamında incelenmesi-
Meshai tradition and İbn Bajjah's nafs idea -investigating his opinions about human psychology in the context of 'Kitab'an Nafs'-
BAYRAM TAMTÜRK
Doktora
Türkçe
2020
DinHitit ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜT UYANIK
- İbn Sina mantığında kıyasın öncülleri
Syllogism premises in logic of avicenna
NURSEMA KOCAKAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
FelsefeUludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİDAYET PEKER