Zanaat, üretim ve tasarım bağlamında sürdürülebilir katılımcı tasarım modeli önerisi: Kahramanmaraş yemenileri
A model proposal adopting sustainable and participatory design approach in context craft, production and design: Kahramanmaraş traditional shoes yemeni̇
- Tez No: 793855
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLEK AKBULUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 415
Özet
Bu tez çalışmasında, Anadolu ayak giyim kültürünün önemli bir parçası olan Kahramanmaraş yemenisi ve zanaatının sürdürülebilirliğini ürün ve üretim bağlamında yeni ürün geliştirme sürecinde katılımcı ve işbirlikçi tasarım yoluyla incelenmiştir. Araştırmacı, Kahramanmaraş yemeni zanaatının sürdürülebilirlik çalışma başlıklarını belirlemek amacıyla literatür taraması ve Kahramanmaraş'ta ve çevre ilde bu zanaatı gerçekleştiren zanaatkarlarla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirmiştir. Daha sonra, ürün ve üretim bağlamında sürdürülebilirlik çalışmalarında uygulanabilecek tasarım müdahale başlıklarının belirlenebilmesi için araştırmacının aracı-gözlemci olarak yer aldığı iki keşif çalışması gerçekleştirilmiştir. Sonrasında üniversitelerin endüstriyel tasarım, tekstil ve moda tasarımı ve geleneksel el sanatları bölümlerinden lisansüstü öğrencileri veya mezunlarından teşkil, iki farklı tip grupta (karma ve homojen) geçekleştirilen çalıştay, pandemi süreci nedeniyle sanal platformda düzenlenmiştir. Çalıştayda video kaydı, ürün eskiz çalışmalar, alan notları ve fotoğraflar ile belgelenmiştir. Çalıştayda, her grubun sanal atölye çalışması, kendi süreci içerisinde süreç ve sonuç ürün olarak değerlendirilmiştir. Her bir grup çalıştayında mevcut Kahramanmaraş yemenisinin özün değeri içerisinde; görsel niteliği olarak estetik değeri, kullanım dâhilinde işlevsel değeri, malzemeye dair yapılabilecek yenilikler, üretim sürecinde alet ve edevata dair yenilik ve belirli kullanıcı kitleleri için özelleştirilmiş yemeniler olarak sürdürülebilir tasarım hususları sorgulanarak yeni yemenilerin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalıştay kapsamında tasarımcı olan araştırmacı, katılımcıların, zanaatkârın üretim sürecine uygun yeni ürün geliştirme sürecinde eylemin kolaylaştırılmasını, kolektif çalışmayı destekleyen ve zanaatkarın sonuç ürünün prototip süreci gerçekleştirmesinde aracı olduğu bir süreci tasarlamıştır. Çalışma kapsamında Kahramanmaraş yemeni zanaatı özelinde zanaat üretimi geçekleştirilen uygulamalar sonucunda, geleneksel ayak giyim ürünleri üretimlerini katılımcı, zanaatkâr ve tasarımcı işbirliğinde ürün geliştirme süreçlerinde kullanabilecekleri müdahale metodolojisi sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In this study, the sustainability of Kahramanmaraş yemeni and craft, which is an important part of Anatolian footwear culture, was examined in the context of product and production through participatory and collaborative design in the new product development process. Firstly, two exploratory studies were carried out in which the researcher was involved as a mediator-observer in order to determine the design intervention topics that could be applied in sustainability studies in the context of product and production. Afterwards, the workshop, which was held in two different types of groups (mixed and homogeneous) consisting of graduate students or graduates from the departments of industrial design, textile and fashion design and traditional handicrafts, was held on a virtual platform due to the pandemic process. The workshop was documented with video recording, product sketches, field notes and photographs. In the workshop the virtual workshop of each group was evaluated as a process and a result product within its own process. Within the core value of the existing Kahramanmaraş yemeni in each group workshop, it is aimed to develop new food products by questioning sustainability concerns with its aesthetic value as its visual quality, its functional value in use, innovations that can be made about the material, innovation in tools and equipment in the production process, and the titles of customized yemeni for certain user groups. The researcher, who became a designer within the scope of the workshop designed a process that facilitates the action of the participants in the new product development process suitable for the craftsman's production process, supports collective work, and is a mediator in the prototype process of the final product. Within the scope of the study, an intervention methodology that can be used in the product development processes of traditional footwear productions in cooperation with participants, craftsmen and designers was presented, as a result of the practices in which craft production was carried out specifically for the Kahramanmaraş yemeni craft.
Benzer Tezler
- Mobilya tasarımında tasarım ve zanaat ilişkisi üzerinden kültürel sürdürülebilirlik ve Türkiye'de durum
Designer and craftsmanship in furniture design relations through sustainability of culture and situation in Turkey
İREM SENEMOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEBNEM BAŞARAN UZUNARSLAN
- Doku nakli ve yeni kimlik oluşturma bağlamında endüstri mirasının değerlendirilmesi
Utilizing industrial heritage in the context of grafting and creating new identity
CEMİLE SANEM ERSİNE
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜLYA ARI
- İşletmelerde rekabet üstünlüğü sağlamaya yönelik inovasyon stratejileri ve ürün inovasyonu modelleri: İstanbul ayakkabı endüstrisinde bir araştırma
Innovation strategies and product innovation models intended for providing a competitive advantage in enterprises: A research in İstanbul footwear industries
CENGİZ KASTAN
- Exploring the potential of online platforms in product design: A study on integrating craftsmen into systems of design
Ürün tasarımında çevrimiçi platformların potansiyeli: Zanaatkarların tasarım sistemlerine entegrasyonu üzerine bir çalışma
BARIŞ GÜMÜŞTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEBNEM TİMUR ÖĞÜT
- An exploration of crafts in the Ankara Castle area based on sustainable design and localization
Ankara Kalesi bölgesindeki zanaatların sürdürülebilir tasarım ve yerelleşmeye dayalı olarak incelenmesi
ASLIHAN TOKAT
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
El SanatlarıOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇAĞLA DOĞAN