Türk dili üzerine ses bilimsel bir inceleme
A phonological review on the Turkish language
- Tez No: 794223
- Danışmanlar: PROF. DR. HACI İBRAHİM DELİCE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Ses Birim, Ses Bilim, İlk Türkçe, Alt Ses Birim, İç Rekonstrüksiyon, Çağdaş Türk Lehçeleri, Phoneme, Phonology, Pre-Turkic, Allophone, Internal Reconstruction, Modern Turkish Dialects
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 417
Özet
Çalışma; Giriş, Ünlü Ses Birimler, Ünsüz Ses Birimler ve Sonuç olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Türk dili ve lehçeleri, ses (fon), ses birim (fonem), alt ses birim (alofon), IPA, çeviri yazı sistemi, ses bilgisi ve ses bilimi, iç rekonstrüksiyon yöntemi hakkında bilgi verilmiştir. Ünlü Ses Birimler bölümünde, İlk Türkçenin ünlü ses birimleri, ilk hecede ve ilk hece dışında olmak üzere iki başlık altında incelenmiştir. Türkiye, Azerbaycan, Gagavuz, Türkmen, Halaç, Özbek, Yeni Uygur, Tatar, Başkurt, Kırım-Tatar, Kazak, Kırgız, Karaçay-Malkar, Karakalpak, Nogay, Kumuk, Hakas, Altay, Tuva, Yakut (Saha) ve Çuvaş Türkçelerinin alt ses birimleri (alofon) tespit edilmiş ve ünlü seslerin fonetik gelişimi gösterilmiştir. Tespit edilen ses değişiklikleri sonucunda oluşan ses denkliklerinden yola çıkılarak İlk Türkçede bulunduğu varsayılan ses birimler (fonem) tasarlanmıştır. Ünsüz Ses Birimler bölümünde, İlk Türkçede bulunan ünsüz ses birimler söz başı, söz içi ve söz sonu olmak üzere iki başlık altında ele alınmıştır. İlk Türkçenin ünsüz sesleri çağdaş Türk lehçelerinde geçirdiği fonetik değişim incelenerek alt ses birimler tespit edilmiş ve ses birim tasarımları (rekonstrüksiyon) yapılmıştır. Sonuç bölümünde ise, çalışma neticesinde elde edilen verilerin değerlendirmesi sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study is composed of four chapters: Introduction, Vocal Phonemes, Consonantal Phonemes and Conclusion. First chapter is introductory and it reviews the literature and provides detailed information on Turkic language and dialects, phone, phoneme, allophone, International Phonetic Alphabet (IPA), transcription system, phonology, phonetics and internal reconstruction method. Vocal phonemes chapter is subdivided into two parts, analyzing the vowel phonemes in the first syllable of words and in the other syllables. The vowels in Turkish, Azerbaijan, Gagauz, Turkman, Khaladj, Uzbek, Modern Uyghur, Tatar, Bashkir, Crimean Tatar,Kazakh, Kyrgyz, Karachai-Malkar, Karakalpak, Noghai, Kumuk, Khakas, Altai, Tuva, Yakut and Chuvash Turkish are studied along with their allophones and their phonetic evolution is demonstrated in this chapter. The hypothetical phonemes in Pre-Turkic is reconstructed with sound correspondences created by sound changes. Consonantal phonemes chapter is also subdivided into two parts. Part one deals with the consonantal phonemes in the initial position whereas part two studies consonantal phonemes in intervocalic position. This chapter analyzes consonants and their evolution in contemporary Turkic dialects through the analysis of allophones and is reconstructed hypothetical phonemes. Conclusion chapter consists of the evaluation of the data which was gathered throughout the study.
Benzer Tezler
- Emre'nin Terceme-i Pend-name-i Attar'ı üzerine bir dil incelemesi
A linguistic analysis of Emre's terceme-i̇ Pend-name-i̇ Attar
MUHAMMED DORUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Doğu Türkçesi ile yazılmış bir Kitāb-ı Ta'bìr-nāme: Dil incelemesi – metin – Türkiye Türkçesine aktarım - dizin
A Kitāb-i Ta'bir-nāme, written in Eastern Turkic: Language features, text, modern Turkish translati̇on, index
ÖZGE ÖZDAMAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAP ALPER
- Uşak'tan derlenen masallar üzerine bir inceleme
A study on folktales collected in Uşak
YELİZ BAHADUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Uşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DERYA ÖZCAN
- Irak Türkmen Türkçesi Amerli ağzı üzerine bir inceleme
Research on Iraq Turkmen Turkish's Amerli dialect
MUBEEN SHAHEEN IBRAHIM IBRAHIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAL ÇALIŞKAN
- Manihaist Türk çevresi metinleri üzerine dil ve üslup incelemesi
Language and style analysis on Manichaean Turkish circle texts
KADER TÜNGÜÇ
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANJU SEYHAN